Duizenden extra leefloners in Brussel

Sinds 1 januari krijgen 4.500 Brusselaars geen wachtuitkering meer. De Brusselse OCMW’s verwachten dat ze bij hen zullen aankloppen. “Dat de federale staat deze kosten afwentelt, vinden wij schandalig”, zegt Gratien Ruffo van het OCMW Brussel-Stad. “Wij vragen ons af of hier geen plan achter zit van bepaalde Vlaamse partijen, om het federale budget voor Brussel en Wallonië af te bouwen.”

De inschakelingsuitkering is vanaf 1 januari in de tijd beperkt tot drie jaar. Wie drie jaar nadat hij gestopt is met school nog geen baan heeft, verliest zijn uitkering. De uitkering wordt bovendien ook beperkt tot de leeftijd van 30 jaar. De maatregel van de regering-Di Rupo is door de nieuwe regering nog aangescherpt.

Nu de nieuwe maatregel in werking treedt, komt het protest op gang. Actievoerders van drie Belgische burgerinitiatieven, waaronder Hart Boven Hard, lieten zich de afgelopen weken fotograferen voor OCMW’s met bordjes met daarop het aantal werkloze inwoners dat bij het OCMW terechtkomt.

Oud-premier Di Rupo (PS), die de wetswijziging destijds mee heeft goedgekeurd, wil intussen dat die wordt teruggeschroefd. Hij zegt dat zijn regering ze heeft ingevoerd onder druk van de MR.

Vooral +30'ers
In het Brussels Gewest verliezen ongeveer 4.500 mensen hun uitkering. De helft komt uit de gemeenten Brussel-Stad, Anderlecht, Molenbeek en Schaarbeek, zestig procent zijn vrouwen. Zeven op de tien zijn mensen boven de 30 die door de nieuwe wet uit de boot vallen.

Zij kunnen nu aankloppen bij het OCMW, in de hoop een leefloon te krijgen. “In de meeste gevallen komen ze daar ook voor in aanmerking”, zegt Gratien Ruffo, woordvoerder van het Brusselse OCMW. “In Brussel-Stad verliezen ongeveer 800 mensen hun uitkering. We verwachten dat ongeveer 650 van hen aanspraak kunnen maken op een leefloon. Maar elke maand zullen er mensen bijkomen.”

"Sinds ze hoorden over de nieuwe wetgeving, kloppen mensen al bij ons aan", zegt Ruffo. Sinds 1 januari krijgen de wijkantennes van het Brusselse OCMW opmerkelijk meer mensen over de vloer. “Een echte overrompeling is het nog niet, maar maandag was het zeker drukker dan normaal. Daarnaast vermoeden we dat een deel van deze groep nog niet op de hoogte is en pas op het einde van de maand zal merken dat er geen uitkering is gestort.”

In Schaarbeek klinkt een gelijkaardig verhaal. “Er waren maandag negen nieuwe inschrijvingen. Zeven daarvan verliezen hun wachtuitkering”, zegt OCMW-voorzitter Dominique Decoux (Ecolo).

Extra sociaal werkers
Als iemand zijn uitkering verliest, maar toch niet in aanmerking komt voor een leefloon, is dat in de meeste gevallen omdat hij of zij deel uitmaakt van een familie waarvan het totale inkomen hoger ligt dan 1.068 euro. En dan mag het OCMW geen leefloon uitbetalen. “Ook al is dat zeer weinig voor een gezin met kinderen,” zegt Ruffo. “We helpen dan wel op andere manieren, door bijvoorbeeld de energiefactuur te betalen, of voedselpakketten uit te delen. Of voor jongeren het inschrijvingsgeld van de universiteit.”

Om de toevloed aan nieuwe dossiers te verwerken, heeft de Stad negen nieuwe sociaal werkers aangeworven. “Elke sociaal assistent beheert nu al tachtig dossiers”, zegt Ruffo. Voor de extra medewerkers krijgt de Stad wel een extra toelage van de federale overheid.

Ook in Schaarbeek is extra personeel aangetrokken. Decoux: “Het is vooral frustrerend omdat wij er alles aandoen om de leefloners in het reguliere arbeidscircuit te krijgen, en de bijhorende sociale zekerheid, en dan krijgen we er nu in een klap vijfhonderd bij.”

De OCMW’s zullen de wetswijziging zeker voelen in hun portemonnee. Ze moeten de leeflonen immers voor een deel zelf ophoesten. “We betalen op dit moment 7.000 mensen een leefloon uit. Nu komen daar ongeveer 650 mensen bij, dat is bijna 10 procent meer”, zegt Ruffo van de Stad Brussel. “Wij helpen in totaal 17.000 mensen, inclusief kinderen. Dat is ongeveer 10 procent van de bevolking van Brussel-Stad.”

Het Brusselse OCMW budgetteert een meerkost van 1,6 miljoen euro als gevolg van de nieuwe maatregel. Ze bekijkt momenteel welke sociale en culturele projecten geschrapt zullen worden, maar het leeuwendeel van dat geld zal van de stad moeten komen, en dus van de Brusselse belastingbetaler.

Schaarbeek van haar kant heeft vandaag 6.200 leefloners en verwacht een toename met vijfhonderd door de nieuwe maatregel. De gemeente heeft anderhalf miljoen euro extra uitgetrokken voor de verwachte toename.

‘Armsten hardst getroffen’
“Dat de federale staat deze kosten afwentelt op de OCMW’s, vinden wij schandalig,” zegt Ruffo. “De armste gemeenten worden het hardst getroffen, en daar zijn vooral veel Brusselse en Waalse gemeenten bij. Wij vragen ons toch af of hier geen plan achter zit van bepaalde Vlaamse partijen. We stellen ons de vraag of zij zo het federale budget willen afbouwen dat in het Brussels Gewest en Wallonië wordt besteed.”