Een glazen toog en meer barvrouwen: het 'safe café' krijgt vorm

Na de vele meldingen over seksueel geweld tegen vrouwen in cafés klinkt de roep om actie alsmaar luider. Zo wordt er geopperd om dringend werk te maken van een veilige horeca-omgeving, een zogenaamd ‘safe café’. De suggesties gaan van workshops voor personeel tot een glazen bar, om te kunnen zien of niemand drugs in drankjes doet. "Het gaat om het creëren van een collectief verantwoordelijkheidsgevoel."

Op het Fernand Cocqplein voor het gemeentehuis van Elsene betoogden donderdag opnieuw zo'n 500 mensen tegen seksueel geweld. Dit nadat verschillende cafés in de buurt van de begraafplaats van Elsene in opspraak kwamen door meldingen over seksueel misbruik door een barman.

Het parket opende een onderzoek en burgemeester Christos Doulkeridis (Ecolo) veroordeelde mogelijke feiten al scherp. Hij voegde eraan toe werk te zullen maken van een meer vrouwvriendelijke uitgaansbuurt.

De gemeente gaat experts, vrouwenorganisaties en vrouwen zelf bevragen om te bekijken welke ingrepen een verschil kunnen maken. Begin volgend jaar hoopt Elsene met de analyses van start te kunnen gaan.

Safe Café

In de tussentijd willen heel wat mensen dat er al sneller actie wordt ondernomen. Op de Facebookpagina ‘ULB Confessions’ wordt druk gediscussieerd over wat er nu al kan veranderen. Ook de beheerder van de Facebookpagina speelt met het idee een crowdfunding op te starten. "Die zou kunnen dienen om bijvoorbeeld El Café of een andere bar in de buurt over te nemen en er een plek van te maken die actief strijdt tegen seksueel geweld," klinkt het. Naast een betere mix van mannen en vrouwen binnen het barpersoneel, wordt er ook nagedacht over een glazen toog.

Op die manier hebben cafégangers een beter zicht op hoe een drankje bereid wordt. De kans zou dan kleiner zijn dat er zonder medeweten van de persoon die iets bestelt bijvoorbeeld drugs aan wordt toegevoegd. Het zijn allemaal ingrepen die moeten bijdragen tot een vrouwvriendelijke en veilige horeca-omgeving, ofwel een zogenaamd ‘safe café’.

Maar kan een safe café echt voor een mentaliteits- en gedragswijziging zorgen? Volgens Karen Celis, covoorzitster van het RHEA Expertisecentrum voor Gender, Diversiteit en Intersectionaliteit aan de VUB, is het in ieder geval een stap in de goede richting.

“Het belangrijkste is dat de verantwoordelijkheid voor het veilig op café kunnen gaan niet langer bij de vrouwen zelf ligt. Er moet een gedeelde collectieve verantwoordelijkheid ontstaan rond seksueel geweld. Ook café-uitbaters, buitenwippers en andere actoren moeten in de bres springen. Dat zal de sociale controle alleen maar ten goede komen.”

‘Café enkel voor vrouwen is geen vorm van uitsluiting’

Celis ziet verder heil in workshops voor het horecapersoneel om het belang van het probleem aan te kaarten. Daarnaast denkt ze dat ook het aanduiden van een aanspreekpunt per café kan helpen om sneller de stap te zetten wanneer zich een geval van seksuele agressie voordoet. Ook een café waar uitsluitend vrouwen welkom zijn, kan volgens haar helpen.

“Het gaat erom dat vrouwen veilig op café kunnen gaan. In een ideale wereld is dat zonder onderscheid, met ook mannen aan tafel. Maar dat kan vandaag blijkbaar niet overal. Als er dan vrouwen zijn die pleiten voor een bar uitsluitend voor vrouwen, dan is dat een duidelijk signaal waar we begrip voor moeten hebben. Het kan een tussenfase zijn op weg naar een weer ‘normalere’ situatie.”

Op de vraag of dat niet juist voor meer exclusie zorgt, is Celis duidelijk. “Wie zo denkt, spreekt vanuit een dominante positie. Die persoon kan zich dan moeilijk verplaatsen in de hoofden van de vele vrouwen die vandaag te maken krijgen met seksueel geweld,” aldus Celis nog.

Wie vragen heeft over seksueel geweld of erover wil praten kan terecht op www.seksueelgeweld.be