Eerste daklozen nemen intrek in mobiele woonstudio’s in Koekelberg

Twee alleenstaande dakloze mannen gaan eerdaags wonen in de gloednieuwe modulaire units die SAAMO Brussel installeerde op een vroegere Godiva-site in Koekelberg. Het project duurde vijf jaar en de kosten vielen een pak hoger uit dan begroot: 77.000 euro per unit.

De twee nieuwe modulaire units in Koekelberg worden vanavond ingehuldigd. Ze zijn de concretisering van het project WoonMobiel dat SAAMO, het vroegere Samenlevingsopbouw, in 2018 lanceerde.

Doel was om acht modulaire, mobiele woningen te creëren waar dak- of thuisloze mensen gedurende twee à drie jaar zouden kunnen wonen en die geïnstalleerd zou worden op tijdelijk leegstaande terreinen.

Maar de uitwerking van het plan had heel wat voeten in de aarde. SAAMO begon vijf jaar geleden met het project op een terrein in de Jetse Esseghemstraat. De tijdelijke units werden er ontwikkeld als een soort onderzoeksproject, in samenwerking met enkele architectuurstudenten van de KU Leuven, een architectenbureau en de vzw Casablanca. Samen ontwierpen ze een mobiele unit op trailer.

Nieuw terrein

Het verblijf in Jette was tijdelijk, dus moesten de initiatiefnemers op zoek naar een nieuw terrein. “Geen sinecure,” zegt Geraldine Bruyneel, opbouwwerker bij SAAMO. Uiteindelijk werd een voormalige parking van chocoladebedrijf Godiva aan de Wapenstilstandstraat gevonden, vlak naast jeugdherberg Hello Hostel. Het perceel is intussen eigendom van de gemeente Koekelberg die er in het kader van het stadsvernieuwingscontract Rondom Simonis woningen en een fietsherstelatelier wil optrekken. In afwachting dat de bouwwerkzaamheden beginnen, mocht SAAMO er mobiele woningen installeren.

Dat werden uiteindelijk niet de in Jette ontwikkelde units. “We hebben een andere constructeur in de arm genomen, De Noordboom uit Ronse, die ons concept verbeterd heeft. We hebben nu een versie 2.0, een kwalitatieve eenpersoonsunit van 24 m2 die voldoet aan alle woonnormen, geen tiny house dus. De studio’s zijn hypermodulair en snel opzetbaar, in drie dagen staan ze recht,” legt Bruyneel uit.

Duurder

Een unit kost, voor productie, transport en plaatsing, 77.000 euro, meer dan aanvankelijk gedacht. Bruyneel: “De grondstofprijzen zijn fors gestegen. Ook hadden we geen rekening gehouden met de installatiekosten”.

Gevolg is dat SAAMO geen acht, maar slechts twee units liet bouwen en transporteren naar de site. Voorts werd er nog een collectieve ruimte neergezet.

De twee bewoners – thuisloze mannen - zijn van bij het begin bij het project betrokken. Ze zullen zowel individueel als collectief begeleid worden. “Wij willen dat ze versterkt worden en dat ze kunnen doorstromen naar een duurzame woonst en eventueel naar een job of vrijwilligerswerk,” zegt Bruyneel.

Aan de bewoners, die over een beperkt inkomen beschikken, wordt een financiële bijdrage gevraagd. “Ook moeten ze een deeltje van hun inkomen opzij zetten zodat ze later een huurwaarborg kunnen betalen.”

WoonBoxen

SAAMO wil het bouwsysteem en het sociale model van WoonMobiel nu aanbieden aan andere organisaties en overheden, ook in Vlaanderen en Wallonië. “Er zijn zoveel leegstaande terreinen, en zoveel noden.”

SAAMO ontwikkelde de afgelopen jaren nog een tweede project met tijdelijke modulaire woonunits, de WoonBoxen. Dat is, net als WoonMobiel, bedoeld voor mensen in een precaire huisvestingssituatie, maar de units worden neergezet in leegstaande gebouwen, als een soort box in the box.

Acht WoonBoxen, ontwikkeld samen met de KU Leuven en een bouwbedrijf uit Limburg, werden als pilootproject geïnstalleerd in de vroegere brouwerij Vandenheuvel aan het Weststation. Kostprijs van deze tijdelijke woningen: 600.000 euro.

Terughoudendheid bij eigenaren

Ze konden er anderhalf jaar staan, tot de vroegere brouwerij werd verbouwd tot jezuïetencollege. Begin vorig jaar werden ze ontmanteld en inmiddels liggen de onderdelen in het depot van de constructeur, in afwachting dat er een nieuw leeg gebouw gevonden wordt. “We hebben al veel pistes verkend, zonder concreet resultaat echter,” zegt Angela van de Wiel, directeur van SAAMO. “Het gebouw moet geschikt zijn, het plafond hoog genoeg en met voldoende lichtinval. Bovendien moet de eigenaar akkoord gaan."

Volgens Van de Wiel vraagt het enige moed van eigenaren om zich te engageren voor een woonproject. "We zien veel terughoudendheid zowel bij eigenaren van gebouwen als van terreinen. We merken dat particulieren maar ook overheden zich makkelijker engageren voor tijdelijke culturele projecten dan voor bewoning. Ze vrezen dat de tijdelijke bewoners voor overlast zullen zorgen of niet zullen vertrekken. Met onze initiatieven willen we hen een positieve ervaring tonen en zo hun vertrouwen winnen.”