'Elke foto heeft zijn geschiedenis'

"Net als Guust Flater heb ik een hartsgrondige hekel aan parkeermeters, maar voor de rest is er weinig dat me aan Brussel stoort. Of het moet het gebrek aan urbanistische visie zijn." Céline Quairiaux is restauratrice van foto's, een allerminst gangbaar beroep. Slechts drie collega's telt Quairiaux in ons landje en ze is de enige die ook als zelfstandige actief is.

Q uairiaux blijkt daarenboven een grote dierenvriend. Drie poezen, een hond en een konijn leiden een comfortabel leven bij haar thuis.

"Felix, het konijn, heb ik met Pasen gevonden in het Elisabethpark, hier vlakbij. Ik vond nog twee andere konijnen in het park, steeds rond dezelfde periode. Ook voor hen heb ik een thuis gevonden. Blijkbaar zijn er mensen die het leuk vinden om een konijn in huis te halen voor Pasen en het vervolgens te dumpen. Ook mijn drie poezen Moon, Pimpon en Madame Koek heb ik op straat gevonden. Mijn hond Sally komt uit het asiel."

"Sally is negen jaar oud. Ik wil haar een oude dag zonder zorgen bezorgen. In ruil daarvoor krijg ik aangenaam gezelschap. Niet onbelangrijk in mijn beroep, dat vaak eenzaam is. Ik heb ook ontdekt dat een hond een belangrijk sociaal smeermiddel is. Zo heb hier in de buurt - voorheen woonde ik aan Flagey - al verschillende mensen leren kennen door te gaan wandelen met Belle, mijn vorige hond die helaas is overleden. Toen ik hier kwam wonen ,kende ik niemand. Daar is snel verandering in gekomen dankzij Belle. In het park, op straat. En ik ben er zeker van dat het met Sally hetzelfde zal zijn, zeker omdat ze zo lief en aanhankelijk is. Ik heb ook gemerkt dat er nogal wat bejaarden, die vroeger een hond hadden en te oud zijn geworden om er nog een in huis te halen, nu naar het park gaan om honden te voederen en om een beetje van hun gezelschap te genieten."

Minuscule koffer
Geboren is Quairiaux in Doornik, opgegroeid in Waals-Brabant. Midden het groen in de buurt van Clabecq. Maar het is Brussel dat steeds aan haar mouw heeft getrokken.
"Het was dan ook een keuze van het hart toen ik na mijn middelbare school aan La Cambre restauratie ben beginnen te studeren. De restauratie van foto's is echter niet inbegrepen in het studiepakket van La Cambre. En laat nu net dat hetgeen zijn wat me echt boeide: reeds als kind deed ik niets liever dan foto's nemen. Ik mitrailleerde erop los met mijn Kodakje, het moet mijn ouders een klein fortuin hebben gekost. Na mijn studies restauratie heb ik er nog drie jaar fotografie aan vastgeplakt. Dat is een draad die ik echt graag opnieuw zou opnemen, dat fotograferen. Het ontbreekt me een beetje aan de nodige tijd."

"Aangezien ik het restaureren van foto's niet kon studeren aan La Cambre, moest ik naar het buitenland verkassen. Zo heb ik stages gelopen in Parijs, Londen en Amsterdam. Een mooie tijd. Andere culturen ontdekken, andere manieren van leven ook. Al was het in Parijs niet altijd eenvoudig. Iets huren bleek haast onmogelijk door de hoge eisen die werden gesteld, ik leefde er letterlijk in een koffer. Heel vindingrijk moest ik zijn, om de ene keer weer hier, dan weer daar onderdak te vinden. Ik heb er geleerd dat een mens ook van weinig kan leven. Wat ik er miste, was de feestelijke kant van Brussel. Hier heb je links en rechts wel festivals en dat het hele jaar door, in Parijs is dat niet het geval. Parisiens leven vaak onder stress. Ik had het er vaak moeilijk om sociale contacten te leggen, terwijl het er in Brussel gemoedelijker aan toegaat."

"Ik hou echt wel van Brussel. Zowat zestien jaar geleden ben ik hier voor het eerst beland. Enkele keren ben ik teruggekeerd, voor mijn stages, maar steeds ben ik weergekeerd. Het is nog steeds mijn favoriete stad. Er is altijd wel iets te doen, de stad is niet te groot en er is veel groen. En voor de fietser die ik ben, bieden de hellingen een goede conditietraining. In het begin deed ik alles met de fiets, ondertussen heb ik een auto."

"Het verkeer in Brussel boezemt me als fietser helemaal geen angst in, neen. Belangrijk is om er rekening mee te houden hoe automobilisten het verkeer zien en om je rijgedrag daaraan aan te passen. Alleen als het regent of sneeuwt neem ik niet de fiets, omdat het dan te gevaarlijk is. En als ik wil, kan ik mijn fiets opplooien en terugkeren met het openbaar vervoer."

"Ook de aanwezigheid van onze twee culturen is en blijft een enorme troef, wat de politiek ook mag beweren. En ik mag dan wel Franstalig zijn opgevoed, ik doe ook mijn best om het Nederlands machtig te worden. Daarom heb ik me ingeschreven op de site van Patati Patata, die werd gecreëerd door de Vlaamse Gemeenschap om anderstaligen en Nederlandstaligen samen te brengen. Zo heb ik Marieke leren kennen. Ik zie haar één keer per week om mijn Nederlands te oefenen."

Eenzaam beroep
Drie dagen per week werkt Quairiaux als zelfstandige in haar atelier thuis, de rest van de tijd werkt ze in de afdeling foto's van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in het Jubelpark. Wat moeten we juist verstaan onder het restaureren van foto's?

"Het is een eenzaam beroep, gelukkig zijn er mijn dieren en de radio als gezelschap. Ik luister zowel naar Franstalige als naar Nederlandstalige zenders. Proeven van beide culturen. Ook om mijn Nederlands, waar nog veel werk aan is, te verbeteren. Mijn job bestaat uit het wegwerken van scheurtjes, schimmels, stof, etc. Opgekrulde foto's weer vlak krijgen door er zware gewichten op te leggen. Montages maken in kaders ook, soms in samenwerking met fotografen. Niet alles kan opgelost worden. Een vergeelde foto zal bijvoorbeeld altijd vergeeld blijven, omdat het een chemisch proces is."

"Er bestaat een veelvoud aan fotografische technieken, elke keer is het weer anders. Elke foto heeft een geschiedenis en dat is iets wat beklijft. Ik restaureer niet alleen oude foto's, ik krijg ook steeds meer hedendaagse foto's in handen. Van kunstfotografen wier werk, bijvoorbeeld op een tentoonstelling, beschadigd is geraakt. Meestal zijn de opdrachtgevers musea en verzamelaars. Goedkoop is mijn werk niet, maar de sentimentele waarde ervan is dikwijls zo groot dat de mensen er wat voor over hebben. En heel uitzonderlijk doe ik al eens water bij de wijn."

"Mijn werk in de Koninklijke Musea neem ik eveneens ter harte. Het is een plek waar ik steeds weer met plezier binnenstap. Een wonderlijke plaats, met een enorm rijke collectie. Een museum dat geschiedenis en kunst ademt. Alle eeuwen zijn er vertegenwoordigd, van de prehistorie tot de moderne tijden. Het is een uitnodiging tot het reizen door de tijd, door de wereld. Een ontdekkingstocht van de meest uiteenlopende materialen en instrumenten; een ontdekkingstocht van de geschiedenis van onze regio's en van de rest van de wereld. En de tijdelijke tentoonstellingen zijn een mooie bonus, net als de stages voor kinderen en volwassenen. Brussel mag prat gaan op een rijk museumbestand, zowel privé als publiek. Ik ben een trouwe bezoeker. Zo loopt er bijvoorbeeld momenteel een heel interessante tentoonstelling over Kandinsky in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten."

"Thuis ben ik op dit ogenblik aan het werk aan chemiegrammen van de Brusselse beeldende kunstenaars Pierre Cordier, de uitvinder van het procédé waarbij ontwikkelaar en fixer worden geschilderd op fotogevoelig papier, en Gundi Falk met wie Cordier samenwerkt. Een chemigram combineert de fysica van een schilderij (vernis, was, olie) en de chemie van de fotografie (fotogevoelig oppervlak, ontwikkelaar, fixeerbad) zonder fototoestel, zonder vergroter en in het volle licht. Ik ben tevens aan het werk aan een fotoalbum uit de periode 1911-1912. Werk te over, dus."

www.celinequairiaux.be