Epitaaf viert kwarteeuw activiteiten rond begraafplaatsen

Gehuiverd werd er toen de vzw Epitaaf in 1984, als pionier in België en het omringende vasteland, geleide bezoeken aan grafzerken (in Laken) aankondigde. 'Macaber' en 'freaky', zelfs 'necrofiel' werd er gefluisterd.

Een kwarteeuw later zijn rondleidingen langs indrukwekkende of vreemdsoortige zerken op begraafplaatsen, of het nu in Laken, Ukkel (Dieweg) of op het Parijse Père Lachaise is, schering en inslag. De vereniging zuigt duizenden geïnteresseerden naar Belgische kerkhoven en richt themareizen in naar Londen, Parijs of Praag.

Epitaaf heeft talloze publicaties en wetenschappelijke artikelen uitgegeven, hield academische lezingen over grafkunst, heeft het Lakense atelier van de (graf)beeldhou­wersfamilie Salu 'gered' en heeft het daarna in erfpacht gekregen - een erfpacht die over vijf jaar afloopt. Er staat nu een collectie pleisteren vormen, afdrukken en grafbeelden gegroepeerd. Het mag gezegd: met veel ijver heeft voorzitter Marcel Celis het kunsthistorisch onderbouwde onderwerp gepopulariseerd.

Vorige week organiseerde Epitaaf een academische zitting in Gent om de stand van het onderzoek over funeraire architectuur in kaart te brengen, en om zijn 25 jaar te vieren. Op 31 oktober komt de Duitse auteur en illustrator Felix Pes­temer in het Atelier Salu in Laken zijn stripverhaal Polvo - Tag der Toten presenteren. Nog drie weekends blijven de originele stripplaten van deze graphic novel er te kijk hangen. Ze illustreren de Halloweenvriendelijke manier van omgaan met skeletten, waarmee ook de Mexicanen vertrouwd zijn op hun Día de los Muertos (Allerheiligen). Er is ook een minitentoonstelling over het fotoarchief van Epitaaf, met de duizenden glas- en filmnegatieven en foto's van de grafkunst die negentiende- en twintigste-eeuwse beeldhouwers uit de Salu-familie als 'promomateriaal' gebruikten. Die collectie wordt stilaan gedigitaliseerd.

De afgelopen twee jaar werkt de organisatie ook als adviesorgaan voor gemeenten: Elsene, en nu ook Leuven, Poperingen en Willebroek lieten Epitaaf hun begraafplaatsen inventariseren.

Voorts wil Epitaaf zijn 'museum' ruimer toegankelijk maken, vooruitkijkend naar de einddatum van de erfpacht. Het is nu zaak om het Atelier als volwaardig museum ondersteund te krijgen, maar de moeilijke vraag is: door welke overheid? Brussel-Stad, of een of meer gewesten, of zelfs door de federale regering als het een wetenschappelijk onderzoekscentrum zou kunnen worden. Voorlopig geeft alleen de VGC een subsidie.

Als een geluk bij een ongeluk is door de recente diefstal van verschillende beelden op het kerkhof van Laken de problematiek van erfgoedbewaring voor dit soort beeldhouwkunst weer even onder de aandacht gebracht. Of hoe een enthousiast lid het verwoordt: Epitaaf zal nooit sterven.