“Een gemiste kans als ecovriendelijke wijk.” Dat is de teneur bij de eerste boomplanting van de bouwzone Erasmus Gardens, waar 1.300 appartementen komen. Tegen 2024 hopen de bouwpromotoren BPI en Belfius Immo de nieuwe wijk bevolkt te krijgen met drieduizend personen.
Erasmus Gardens: 'Gemiste kans als ecowijk'
Het wijkuitbreidingsproject Erasmus Gardens raakt in een stroomversnelling. Dinsdag hebben woordvoerder Jo De Witte namens minister-president Rudi Vervoort (PS) en Anderlechts burgemeester Eric Tomas (PS) samen een eerste boom geplant op het laatste stuk Neerpedebouwland van 13 hectare waar 1.300 wooneenheden komen, goed voor drieduizend nieuwe wijkbewoners.
De site tussen spoorweg, nieuwe GEN-lijn, Ringoprit, Simonetlaan en rotonde aan het Erasmusziekenhuis heeft een decennium aan planning achter de rug. Zo’n tien jaar na het goedgekeurd Bijzonder Bestemmingsplan (BBP) Ketel en een milieu-effectenstudie lanceert bouwpromotor Erasmus Gardens de verkoop van de nieuwbouwflats.
Na twee maanden is ruim de helft van een eerste blok (Plaza) van 52 appartementen (op het nieuwe marktplein) op plan verkocht. Bouwheren BPI en Belfius Immo, elk voor de helft aandeelhouder van Erasmus Gardens, dragen alle kosten voor het bouwklaar maken van de site. Ze bouwen tevens een kleuter- en lagere school. Zo staat het in de overeenkomst met het gewest.
Verder komen bij Erasmus Gardens twee woonblokken voor 200 studenten, een rusthuis en serviceflatresidentie en handels- en horecazaken, om de verplichte mixité te verzekeren. Op de rest van het terrein komen eengezinswoningen.
“Erasmus Gardens zelf bouwt maar 750 appartementen,” stelt Jacques Lefèvre, gedelegeerd bestuurder van BPI. De rest is aan derden uitbesteed, zoals de studentenblokken (bouwheer Guido Eckelmans) en de seniorie (160 bedden) en 34 serviceflats (beide door de groep Anima Care).
“We zijn ervan overtuigd dat de commercialisering in zeven jaar rond zal zijn,” aldus nog BPI. Ter vergelijking: op twee jaar tijd is voor de aanpalende verkaveling Ketelwijk (72 eengezinswoningen) de helft op plan verkocht.
Turborotonde
Het project is dus grotendeels privé. Er klinkt ook kritiek omdat er niet ‘ecovriendelijk’ gebouwd wordt. “Er werd met verschillende bureaus samengewerkt, die gespecialiseerd zijn in duurzaamheid,” reageert BPI.
“Voorbeelden? Regenwater wordt opgevangen in een waterbekken. Het centrale plein is aangelegd in Belgische natuursteen. Er wordt gewerkt aan groendaken. Alle wandelwegen tussen de gebouwen bestaan uit recuperatiemateriaal. En het groenaandeel in de wijk bedraagt 39 procent.”
Dat lijkt pover in vergelijking met innovatieve stadsuitbreidingsprojecten in andere Europese steden.
Midden in de site blijft nog één private eigenaar van vroeger overeind (zie foto), ingenieur-architect Steven De Ridder. “Het grote probleem van dit gewest is dat het geen visie heeft,” zegt hij. “Het is een unieke opportuniteit om hier een voorbeeldige ecowijk te bouwen. De bouwpromotoren hebben zich er vanaf gemaakt met een klassieke woontypologie.”
En wat kost dit project nog aan de overheid? Jo De Witte, woordvoerder van de minister-president: “De enige resterende openbare lasten zijn de afwerking van de school (voor 500 kinderen, red.), ten laste van de gemeente Anderlecht. En de realisatie van 210 sociale woningen, voor ongeveer 38 miljoen euro ten laste van de huisvestingsmaatschappij Anderlechtse Haard.”
“Anderzijds gaan we eerstdaags de stedenbouwkundige vergunning toekennen voor een gloednieuwe metrostelplaats. Dat biedt tegelijk een kans om het voetgangersverkeer naar de Henri Simonetlaan te verbeteren.”
De mobiliteit op en naar de rotonde Erasmus stremt al tien jaar door het trechtereffect vanuit het Pajottenland en de Lenniksebaan. Bevoegd gewestminister Jos Chabert (CD&V) zei in 2004 dat Brussel de problemen van Vlaanderen niet moet oplossen. Een ‘gewestelijke overlegcommissie’ van zijn opvolger Brigitte Grouwels (CD&V) heeft evenmin een oplossing bedacht.
Huidig Mobiliteitsminister Pascal Smet (SP.A) zou in de lente de naburige gemeenten Sint-Pieters-Leeuw en Dilbeek informeren over de conclusies van Brussel Mobiliteit na de verkeersstudie van het bureau Technum (Tractebel). Die studie opteert naar Nederlands model voor een ‘turborotonde’ en drie bypassen aan Erasmus. Dat blijkt technisch mogelijk.
Huidige bewoners
Wat denken de omwonenden ervan? Van in het begin hadden de actievoerders voor het behoud van het Brussels Pajottenlandgroen geen been om op te staan. De akkers stonden ingekleurd als bouwzone. Toen het gewest het BBP naar de hand kon zetten, werd geopteerd om de woonuitbreiding tot 13 hectare te beperken tot een drieduizendtal nieuwkomers, in plaats van ruim het dubbele oorspronkelijk.
“Onze eisen zijn samen met die van het lokale actiecomité Neerpede Blijft een stille dood gestorven; we hebben dit dossier zijn gang moeten laten gaan,” geeft Steyn Van Assche van Bral (Brusselse Raad voor het Leefmilieu) toe. Enkele wijkbewoners vertrokken met de noorderzon. Anderen bleven er wonen.
“We hebben in alle onwetendheid, twee jaar terug, dit huis gekocht en meteen verbouwd,” stelt Wendy Olbrechts, wier huis tussen de nieuwe Ketelwijk en Erasmus Gardens gekneld zit. Ze heeft nieuwe tuinpanelen laten plaatsen om zich van de omringende werf af te sluiten. “Er lopen al meerdere schadeclaims voor het stukrijden van onze stoep door het werfverkeer, en ook de ramen hebben we moeten aanpassen door de hinder. Vertrekken is financieel gezien geen optie.”
Niet iedereen is ongelukkig met de metamorfose. De bewoners van de laatste huizen voor de rotonde zien heil in de nieuwkomers. “In 25 jaar tijd hebben we dertien inbraken verteerd. Nieuwe buren zijn goed voor de veiligheid. Ik verwacht grotere sociale controle,” nuanceert Kurt Van Wesemael de bouwperikelen.
Ook ingenieur-architect Steven De Ridder, die als de Laatste der Mohikanen met zijn domein (zie inzet, in 1913 nog een jachtpaviljoen, red.) volledig omringd wordt door Erasmus Gardens, heeft de stadsuitbreiding aanvaard. “Dit bouwproject is als een Griekse tragedie. Je kan het als burger enkel ondergaan. Tien jaar geleden hebben we ons verzet met de actiegroep Neerpede Blijft, maar het gewest en de privé hadden alle bouwrechten. Aan de andere kant is het logisch dat de stad uitbreidingskansen krijgt. Er heerst een abnormale druk op de huisprijzen in de Neerpedevallei.”
Mobiliteitsoplossing
Toch zijn daarmee niet alle plooien gladgestreken. “Ik ga er vanuit dat het mobiliteitsprobleem rond Erasmus zal verslechteren. Want als er zelfs maar één auto per twee wooneenheden door Erasmus Gardens bij komt, moeten iedere dag 650 auto’s de woonwijk uit. Eén ding staat vast: de nieuwe bewoners zullen de meest fervente pleitbezorgers worden van het groene Neerpede,” besluit De Ridder.
Het bouwproject bevindt zich in een grensgebied. En dan is het altijd uitkijken naar het overleg met het Vlaams Gewest. Bijvoorbeeld op vlak van mobiliteit. Een oplossing voor het stremmend pendelverkeer vanuit Itterbeek en Vlezenbeek lijkt in de maak, met de zogenaamde turborotonde. Maar volstaat dit?
“Uiteraard betreur ik dat dergelijke infrastructurele ingrepen zonder overleg plaatsvinden,” stelt burgemeester Willy Segers (N-VA) van het aanpalende Dilbeek. “Het is blijkbaar not done dat vanuit Brusselse gemeenten Vlaamse buren betrokken worden. Dat is jammer.”
Zelfde verhaal in Sint-Pieters-Leeuw. Leeuws schepen van Mobiliteit Jan Desmeth (N-VA): “Op eigen initiatief hebben we om overleg gevraagd sinds 2014. Brussels minister Pascal Smet (SP-A) belooft in de lente met de buurgemeenten te gaan praten (het gewest bevestigt de intentie, red.) Reeds in 2013 hebben we aan De Lijn en de Vlaamse overheid gevraagd om een tangentiële lijn te organiseren, om Sint-Pieters-Leeuw vlotter met Jette te verbinden. De Lijn liet een studie uitvoeren. Maar de belangrijkste aanpassing moet in het Brussels Gewest gebeuren. We hopen op een snelle stap voorwaarts.”
Lees meer over: Anderlecht , Samenleving
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.