Ergernis over leegstand in straten rond Manneken Pis

In de Stoof- en de Lievevrouwbroersstraat staat een hele rist woon- en handelsruimte al jaren leeg. Handelaars in de straten rond Manneken Pis betreuren de toestand van de hotspot.

Voor Manneken Pis maakt het geen enkel verschil: het beroemdste jongetje van Brussel plast lustig verder in de richting van de drommen fotograferende en consumerende toeristen. Maar de lokale handelaars stoort het steeds harder: de jarenlange leegstand van verschillende woon- en handelsruimtes in de Stoof- en Lievevrouwbroersstraat.

Zo staat in die Lievevrouwbroersstraat, behalve het kleine café Le Franco Belge en de ambachtelijke emailleur Le Ket de Bruxelles, die allebei al minstens twee jaar dicht zijn, ook een groot wit gebouw leeg. Officieel toch, want naargelang van de bron zouden krakers, dan wel een artiest in het gebouw met afbladderende verf een thuis gevonden hebben. De Stad Brussel dialogeert intussen met de eigenaar opdat het pand gerenoveerd wordt.

Aan Manneken Pis zelf, aan de muur van de winkel Chocolaterie Manneken Pis in de Eikstraat, hangt een bordje met 'over te laten' erop. Op de vraag of de handel te koop staat, reageren de verkopers achterdochtig. Volgens een verkoper zou het bordje op een van hun andere zaken slaan. De naam van die zaak geeft hij niet.

In de Stoofstraat valt de kantwinkel Lace Garden, die eind januari sluit en naar verluidt een andere invulling krijgt, direct op. Een paar stappen verder schreeuwen twee leegstaande huizen, met doeken voor de onderste ramen en op de hogere verdiepingen zelfs kapotte ruiten, om aandacht. Volgens verschillende handelaars staan de twee panden al vele jaren leeg.

"Stad laat straat op beloop"
Michel Ruytinx (72), die sinds 1960 een souvenirwinkel uitbaat, eerst in de Lievevrouwbroersstraat en daarna in de Stoofstraat, stelt zich vragen. "Op straat zie je het niet, maar achter een van beide huizen staat een tiental kant-en-klare appartementen leeg. De Stad laat deze straat op haar beloop. Met Kerst krijgen we geen sfeerverlichting, 's avonds is er geen leven meer."

Dat komt vooral, denkt Ruytinx, doordat steeds minder mensen een appartement boven de handelszaken huren. In dezelfde straat staan de bovenverdiepingen van verschillende aanpalende huizen leeg. "Telkens als de winkels een nieuwe bestemming krijgen, worden de huurders van de bovenverdiepingen aan de deur gezet. Maar je mag huurders toch zomaar niet aan de deur zetten? En heft de Stad geen boetes op leegstand?"

Atrium
Ook Erik Baptist, manager van Atrium Brussel-centrum, dat de lokale handel moet bevorderen, is de leegstand opgevallen. "Dat is een neveneffect van een winkelwandelstraat. Inwoners zijn het kabaal beu en vertrekken. De vrijgekomen vierkante meters worden door de handelaars ingenomen. Dat gebeurt niet alleen hier, hoor; aan de Grasmarkt is het niet beter. Daarnaast is er nog een ander probleem: het gebrek aan diversiteit. De meerderheid van de handelaars hebben hier souvenir- of chocoladewinkels. Van die laatste is de kwaliteit niet altijd even hoogstaand, of Belgisch."

En ja, er is een heffing op leegstand, bevestigt Baptist. "Maar het gebeurt al eens dat een handelaar de Stad aan het lijntje houdt via een rechtszaak of een nieuw bouwproject. Sommige vennootschappen proberen zo de verantwoordelijkheid van zich af te schudden en de belasting te ontwijken."

Boete
Het valt niet altijd op, maar de Stad Brussel strijdt wel degelijk tegen leegstand en stadskankers , vertelt Simon Hielen, kabinetsmedewerker van de Brusselse schepen van Stedenbouw Christian Ceux (CDH). "Het pand in de Stoofstraat, dat beschermd is en al minstens sinds 2002 leeg staat, wordt momenteel beboet voor leegstand en onbewoonbaarheid," zegt Hielen. "De eigenaars zeggen dat ze een project bij het Gewest ingediend hebben, maar het Gewest heeft dat nog niet ontvangen."

Over de leegstaande bovenverdiepingen in dezelfde straat, meer bepaald in het gedeelte tussen de Lombardstraat en Manneken Pis, is Hielen duidelijk. "Negen verdiepingen staan leeg. In dat aantal rekenen we de eerste verdiepingen nog niet mee omdat die vaak door handelaars als opslagruimte gebruikt worden. Maar laat er geen twijfel over bestaan: die leegstaande verdiepingen zullen in de toekomst beboet worden."

De Brusselse burgemeester Freddy Thielemans (PS), die bevoegd is voor de leegstandsheffing, laat via zijn woordvoerder Nicolas Dassonville weten dat in 2008 in dat gedeelte van de Stoofstraat één leegstaand gebouw beboet werd, terwijl er meer ruimtes leeg staan. Hoe komt dat?

"Tot voor anderhalve maand geleden, toen we het reglement van de leegstandsheffing uitbreidden, hadden we vaak problemen om 'een leegstaand gebouw' te definiëren. Verschillende eigenaars klaagden de Stad aan. Dat probleem is nu aangepakt, zodat we efficiënter kunnen optreden. Daarom zijn ook vijf agenten toegevoegd aan de vier die nu al op het terrein vaststellingen doen. Sinds 2003 hebben zij jaarlijks driehonderd leegstandsboetes uitgeschreven. Let wel: het doel is niet om geld te incasseren, maar de leegstand aan te vechten."