Expo: Beschutte werkplaats Werk & Leven

'Het leven zoals het is in de beschutte werkplaats Werk & Leven': dat is, nog tot en met 30 november, het thema van de fototentoonstelling Vijfentwintig jaar, vijfentwintig blikken. De fotografe Viviane Joakim maakte portretfoto's en sfeerbeelden van de mindervaliden die er hun brood verdienen.

Op een boogscheut van de Anderlechtse Poort ligt Werk & Leven, met zijn 360 mindervalide werknemers de grootste beschutte werkplaats van de hoofdstad. De voormalige metaalgieterij werd 25 jaar geleden omgetoverd tot beschutte werkplaats.
Vrijdag, iets voor twaalven: iedereen is druk in de weer. Lintjes worden op likeurflessen geplakt, pralines in plastic verpakt, allemaal klusjes die een machine niet kan en die Werk & Leven met plezier uitvoert. Met een grote glimlach worden pallets gevuld. Foto's nemen mag, maar niet van de producten. Daarvoor moet eerst toestemming gevraagd worden aan het bedrijf dat de klusjes in onderaanneming aan de werkplaats toevertrouwt, omdat sommige van hen niet graag aan een beschutte werkplaats gelinkt worden.

Een saai werkje, denken wij meteen, "maar," zegt monitrice Marina Mannara, "voor onze werknemers is het monotone werk net rustgevend. Ze voelen zich hier het beste bij omdat de meesten onder hen bang zijn voor verandering of afwisseling."
Mannara werkt hier al zes jaar en doet haar werk graag. "Het is een beetje zoals met kinderen werken," legt ze uit. "Ze zijn heel vriendelijk en dankbaar dat je hen begeleidt."

Plots horen we een vreemd signaal door de zaal weerklinken. Iedereen veert recht. Lunchpauze, zo blijkt, en iedereen haast zich de zaal uit. Geneviève kan haar enthousiasme niet verbergen als ze het indrukwekkende fototoestel ziet. "Hallo," zegt ze opgewonden, "ik ben Geneviève," en ze geeft ons een hand. Jean-Marie wil ons ook leren kennen. Hij werkt al 22 jaar bij Werk & Leven en toont trots hoe hij de hele dag choco­laatjes inpakt. Hij werkt ook af en toe in Zellik, waar hij etiketjes op flessen plakt. In de gang zitten er ondertussen al een paar in een hoekje hun boterhammetjes te eten. Iedereen is zichtbaar gelukkig dat het pauze is en slaat een babbeltje met de collega's.

Positief
"Hier heerst zeker een leuke sfeer," vertelt Régine de Waseige over haar werkomgeving. "Vooral de verscheidenheid is boeiend: je hebt hier zowel mensen met een lichte als met een zware handicap, en er zijn ook mensen van verschillende religies. Door hier te werken word je opener van geest." De Waseige werkte hier eerst op vrijwillige basis en kwam zeven jaar geleden bij Werk & Leven in dienst. "Je leert de professionele wereld ook op deze manier kennen. Maar het belangrijkste is, denk ik, toch dat ik met het geld dat ik verdien, helemaal zelfstandig kan leven. Het enige nadeel is misschien dat ik na het werk wel moe ben en dus niet meer zoveel kan doen."

Even verderop, in het Huis der Kunstenaars, loopt nog tot 30 november een fototentoonstelling die de beschutte werkplaats in beeld brengt. De directeur, Axel Godin, is opgezet met het initiatief. "Het toont mensen - die uiteindelijk niet zo verschillend zijn van ons - op een positieve manier. En dat is nodig, want veel buitenstaanders hebben een verkeerd beeld van ons, terwijl dit een unieke manier is om sociaal werk en economie samen te laten lopen."
Fotografe Viviane Joakim bracht twee weken lang geregeld een bezoek aan de werkplaats. "Ik creëerde eerst een band met de gehandicapten door met hen te praten en ze op hun gemak te stellen. Daarna kon ik hen fotograferen," vertelt ze. "Het was een unieke ervaring omdat ik zo kan laten zien dat die mensen uiteindelijk niet zo heel anders zijn. Het resultaat zijn vijf kleurfoto's en 25 zwart-witfoto's waarop werknemers op een mysterieuze, melancholische of grappige manier afgebeeld staan."

:: U kunt de tentoonstelling elke dag behalve zondag van 14 tot 18 uur gratis bezoeken in het Huis der Kunstenaars, Bronsstraat 14.