Fijnstofpieken kunnen dodelijk zijn

Acute blootstelling aan ­hogere fijnstofconcentraties verhoogt de kans op sterfte. Dat is de conclusie van een grootschalig onderzoek uitgevoerd door het gezaghebbende wetenschapstijdschrift New England Journal of Medicine. De studie onderzocht bijna 60 miljoen sterfgevallen.

Onderzoekers verzamelden data uit 652 steden in 24 landen uit Europa, Noord-Amerika en Azië. Internationale experts onderzochten net geen 60 miljoen sterfgevallen, wat de studie de grootste ooit maakt in zijn soort. Bedoeling was om de onmiddellijke impact van luchtvervuiling in kaart te brengen.

Tot 44 sterfgevallen in Brussel

De resultaten zijn onbetwistbaar. Telkens wanneer de concentratie fijn stof met 10 microgram per kubieke meter lucht (µg/m³) toeneemt, stijgt ook het aantal doden door hart- en longaandoeningen. Hoe fijner het stof, hoe groter de impact: voor PM2,5 (met een diameter van 2,5 micrometer of kleiner) stijgt het sterftecijfer met 0,68 procent, terwijl dat voor PM10 (diameter van 10 micro­meter of kleiner) 0,44 procent is. Fijnere stofdeeltjes dringen dieper door in de longen en de bloedbaan.

Een daling van de fijnstofconcentraties (PM10) met gemiddeld 10 microgram zou 44 acute sterfgevallen per jaar kunnen vermijden in Brussel, berekende epidemi­oloog Tim Nawrot (Universiteit Hasselt). In Vlaanderen gaat het om 281 doden minder. Al blijven nog heel wat sterfgevallen onder de radar, aangezien Nawrot enkel de mensen die binnen de twee dagen na een fijnstofpiek sterven, opnam. Op lange termijn heeft luchtvervuiling ook nog impact.

Nog veel winstmarge

Een stijging van 10 microgram is niet uitzonderlijk. In 2016 hadden we in Brussel een gemiddelde PM10-concentratie van 18,3, maar op wind­stille en zonnige dagen kan de concentratie omhoog schieten naar 50 of in extreme gevallen (lentesmog) zelfs naar 100 microgram.

Europa bepaalt dat de lid­staten niet meer dan 35 dagen per jaar de drempel van 50 microgram PM10 mogen overschrijden. Daarin slaagt ons land, al blijft het aantal dagen waarop die drempel wordt overschreden groot, zeker in de grootstedelijke gebieden rond Brussel. Dat toont aan dat ook in ons land veel gezondheidswinst te boeken is.