Foorkramers vrezen voor toekomst: 'Zonder steun verdwijnt de kermiswereld'

Met de annulering van de Zuidfoor staat ook de rest van het kermisseizoen op het spel. De foorkramers voelen zich met de rug tegen de muur geduwd, vergeten door de politiek. "Als er nu geen overheidssteun komt, verdwijnt de Belgische kermiswereld morgen."

"Gaat de Zuidfoor echt niet door? Wat jammer", zegt een voorbijganger, die zijn gsm even bovenhaalt om een foto van het stilstaande reuzenrad te maken. De meer dan honderd attracties staan klaar, van café Au Volle Pot aan de rand van het Hallepoortpark tot voorbij de Anderlechtsepoort, om zaterdag de eerste kermisbezoekers van het jaar te ontvangen. Maar dit jaar zal geen kind zich kunnen uitleven in spookhuis Terror Factory en blijft de Big Splash droog.

"Kijk daar. Op het terras van dat theehuis zitten zeker vijftig mensen", wijst foorkramer Jean-François Vlasselaerts, wanneer we over de middenberm van de Zuidlaan tussen de gesloten kraampjes en attracties slalommen. "Cafés mogen volzitten, vliegtuigen mogen volzitten en in de Nieuwstraat loopt ook veel volk rond. Alles mag open, behalve onze kermis."

'Opbouw gaf hoop'

De beslissing van burgemeester Philippe Close (PS) om de Zuidfoor te annuleren stuit alleen maar op onbegrip bij de foorkramers. Die hebben er naar eigen zeggen alles aan gedaan om de foor op een veilige manier te laten verlopen. "Al twee maanden waren we bezig met de voorbereidingen", zegt Jessica, de uitbaatster van een lunapark. "In mijn attractie zou ruimte zijn voor 17 mensen. Ik zou geen man meer naar binnen laten."

"Wat me boos maakt, is dat het veilig kan. Er zijn al andere kermissen doorgegaan, zonder problemen", gaat Nancy van spookhuis Walking Dead verder. "Twee maanden geleden, wilde ik niet eens opengaan. We willen zelf ook niet ziek worden. Maar men geeft ons nu de kans om op te bouwen, en dat geeft hoop. En dan krijgen we niet eens de kans om het zaterdag te proberen."

(Tien)duizenden euro's kosten

De foorkramers zitten met hun handen in het haar. Sommigen konden in februari nog op een kermis staan, voor anderen zou de Zuidfoor de eerste kermis van het jaar zijn. Intussen blijven de kosten oplopen en vloeien de spaarpotjes leeg. Jean-François wijst naar de XXL, een meer dan vijftig meter hoge attractie. "De leasing voor zo'n attractie kost 25.000 euro per maand", geeft hij aan. "Er zijn attracties waarvoor drie vrachtwagens nodig waren om ze tot hier te krijgen. Alleen al de opbouw van het reuzenrad kostte 25.000 euro."

Zelf baat Jean-François een grillkraam uit. "Het zou mijn eerste kermis zijn, dus had ik mijn verzekering opnieuw opgestart: 3.500 euro. Dan komt er nog transport en aansluitingskosten bij. Alleen al om hier vandaag te staan ben ik minstens 5.000 euro kwijt, en ik heb een van de kleinste stands hier." Voor de meeste andere uitbaters zouden de kosten om op de Zuidfoor te staan oplopen tot tienduizenden euro's.

De Stad Brussel wil met de foorkramers bekijken of ze een deel van de kosten kan terugbetalen, maar heel veel zou dat voor hen niet veranderen. Na de beslissing van de Stad Brussel om de foor te annuleren, volgden tientallen andere steden en gemeenten dat voorbeeld. De foorkramers vrezen niet alleen voor het seizoen, maar ook voor hun toekomst.

'Deel van onze cultuur'

"Het zou kunnen dat we pas in maart volgend jaar opnieuw aan de slag kunnen. Dat zou dan vijftien maanden zonder inkomsten zijn", vreest Jean-François. "Er moet nu structurele steun komen, anders dreigt een catastrofe. Dan verdwijnt de Belgische kermiswereld morgen." Wat de foorkramers dan moeten beginnen, weten ze niet. Jean-François is opgegroeid in de foorwereld en zijn familie staat al zes generaties in het vak. "De kermiswereld is iets volks, een deel van de Belgische cultuur die verloren dreigt te gaan. Wij brengen plezier naar de mensen", vult moeder Cecile aan. "Overal waar kermis is, heeft iedereen goede herinneringen."

Of ze hun kinderen nog zouden aanraden om in hun voetstappen te treden? "In februari had ik een paar trampolines gekocht voor mijn twintigjarige zoon, zodat hij zelfstandig zou kunnen beginnen", zegt Nancy. En toen kwam het coronavirus. "Hij werkt nu bij Brico, zijn contract werd net verlengd." Maar een carrièreswitch ziet niet iedereen zitten. "Wij hebben niets anders gekend dan de kersmiswereld. We hebben geen diploma - de kermiswereld was onze school - en we zijn altijd al zelfstandige geweest. Waar zouden wij aan de slag kunnen?", klinkt het.

"Het is een nachtmerrie", zucht Jessica. Het zal niet lang meer duren voor de eerste faillissementen vallen, klinkt het bij de foorkramers. Jean-François: "Sommige attracties, die we niet willen zien verdwijnen, zouden straks al failliet gaan, dus leggen de foorkramers samen om dat te voorkomen. Wij zijn één grote famillie."

Protest

Boos op Close is Jean-François niet. "De burgemeester heeft geprobeerd", zucht hij. "Maar we zijn vergeten door de politiek. Aan het begin van de coronacrisis sprak men over alle sectoren, behalve de onze."

Volgens de foorkramers ligt hun toekomst in handen van premièr Wilmes. Die kreeg gisteren een brief van een delegatie foorkramers. "We vragen duidelijkheid, want volgens ons zitten we niet in de evenementensector, maar in die van de ambulante handel, waarin de regels voor markten gelden. En we vragen zekerheid, structurele steun", aldus Jean-François. Meteen na de aankondiging op Twitter van burgemeester Close, kondigden de foorkramers hard protest aan. "We gaan Brussel lamleggen", zei vertegenwoordiger Patrick De Corte toen. "Als het antwoord van Wilmès negatief is, gaan we dat nog steeds doen."