Foyer waarschuwt: 'Opvang Roma kan leiden tot misbruik'

De hoofdstad kampt met een Romaprobleem, zegt het Brusselse integratiecentrum Foyer. Volgens specialisten ontbreken de nodige maatregelen om de integratie van Roma succesvol te maken.

Het Brusselse Noordstation was (opnieuw) het toneel van een toestroom van allerhande gelukszoekers van overal ter wereld, onder hen ook Roma ('zigeuners' ). Het onderscheid tussen asielzoekers en Europese Roma wordt echter weinig gemaakt. Een aanzienlijke groep Roma komt uit landen die lid zijn van de Europese Unie, landen die deel uitmaken van de Schengenzone. Zij mogen vrij reizen binnen de Unie.

"Ook Europese onderdanen voldoen echter niet altijd aan de voorwaarden van vrij verkeer," zegt juriste Ann Bogman van Foyer. "Als ze geen werk vinden of niet kunnen aantonen over eigen middelen te beschikken. De eerste drie maanden die een EU-onderdaan in een andere lidstaat verblijft, zijn legaal - als reiziger . De periode nadien moet hij kunnen aantonen dat hij werkt, studeert of eigen middelen van bestaan heeft om een verblijfskaart te krijgen. Het gebeurt dat mensen op basis van een zelfstandigenstatuut een kaart krijgen en drie maanden later dat statuut stopzetten. Pas sinds april dit jaar zijn daar maatregelen tegen genomen door de overheid (via de kruispuntbank, CD ). We zien echter dat sommige Roma ervoor kiezen om géén gebruik te maken van hun rechten als Europese onderdaan. En er is rechtspraak die hen daarin volgt. Een Europeaan die zich niet aanmeldt als dusdanig en toch meer dan drie maanden op het grondgebied verblijft, wordt zo weer illegaal. Voor wie hier illegaal is, zijn twee basisrechten gegarandeerd: dringende medische hulp en een opvangplaats voor gezinnen met minderjarige kinderen waarvan de ouders niet in hun onderhoudsplicht kunnen voldoen. Dat gebeurt via Fedasil, het federale agentschap bevoegd voor de opvang van asielzoekers. Dat is de situatie van sommige kroostrijke Slovaakse Roma die opvang vragen. Zij zijn niet naar België gekomen om hier werk te zoeken."

Wilde weldoeners
"Het is zo dat in België een onzeker statuut voordeliger kan zijn dan een duidelijk statuut," vervolgt Koen Geurts, Romaspecialist bij Foyer. "Soms zijn er groepen kroostrijke Roma-families uit Slovakije die erin slagen een urgentiesituatie te creëren en, gesteund door wilde weldoeners, opvang en voedsel proberen af te dwingen. Wij Belgen zijn daar vaak naïef in, in die zin dat wij uit menselijkheid ons beperken tot humanitaire noodmaatregelen. Een dergelijke Romagroep weet dat maar al te goed en kan daar misbruik van maken. Elke winter arriveren er nieuwe groepen in het Noordstation die de publieke opinie beroeren en aandacht krijgen van de media waardoor allerhande organisaties worden gemobiliseerd. Politici worden daar zenuwachtig van en het risico is dan groot dat er vlug-vlug maatregelen genomen worden, waarmee de kous af is. Dat is een slecht signaal: kom maar naar hier, wees maar behoeftig, want er komt vroeg of laat toch een oplossing. Zo is het dweilen met de kraan open."

Geurts waarschuwt dat het probleem niet afneemt. "Als we niet kiezen voor een meer realistische aanpak, dan zullen we in de nabije toekomst nog veel meer met dergelijke groepen te maken krijgen. Brussel kan veel lessen trekken uit de problemen in Gent, waar de laatste jaren veel Roma zijn komen wonen in kraakpanden en een heuse belasting betekenen voor het OCMW. Er is toekomstvisie nodig om ervoor te zorgen dat mensen niet afhankelijk worden van een systeem, maar aangespoord worden om hun eigen capaciteiten te ontplooien en hun leven zelf in handen te nemen. Ik zeg dit omdat overhaaste maatregelen van politici een radicalisering van de publieke opinie met zich mee kunnen brengen."