Galant: 'Er komen geen nieuwe vliegroutes'

Op 2 april schrapt federaal Mobiliteitsminister Jacqueline Galant (MR) de twee vliegroutes die in 2014 tot het mislukken van het plan-Wathelet leidden. Er zal bijgevolg nog slechts licht boven de hoofdstad gevlogen worden. De Noordrand en de Oostrand krijgen meer vliegverkeer te zien. “De ene zegt wit, de andere zegt zwart,” aldus Galant, die waarschuwt dat het luchthavenakkoord nog niet klaar is.

S inds de rechtbank in de zomer van 2014 vonniste dat twee onderdelen van de laatste fase van het zogenaamde ‘plan-Wathelet’ (genoemd naar staatssecretaris Melchior Wathelet (CDH), die door zijn regering goedgekeurde vliegroutes invoerde, en toen daar massaal protest tegen kwam werd afgeserveerd door zijn partij, red.) moesten geschrapt worden, is het betrekkelijk stil geweest rond Brussels Airport. Midden oktober legde de nieuwe federale minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR) de eed af, en eind oktober gaf zij officieel de opdracht aan Belgocontrol om de twee gewraakte vliegroutes te schrappen. De bewaker van het luchtruim boven Brussels Airport had daar dertig weken voor nodig, want de procedure schrijft dat voor. Ondertussen legde het vonnis van de rechtbank de federale overheid boetes op zolang de twee vliegroutes niet geschrapt werden.

Jacqueline Galant verdedigt zich tegen het Brusselse verwijt dat zij geen vaart achter een oplossing zou gezet hebben. “De eerste beslissing van de ministerraad en van het kernkabinet was die om het moratorium op de twee vliegroutes boven Brussel toe te passen, en om terug te keren naar de vliegroutes van 5 februari 2014 (één dag voor de invoering van de laatste fase van het plan-Wathelet, red.). Alle betrokkenen wisten en weten dat zoiets dertig weken duurt, en dat die routes dus pas op 2 april opnieuw gebruikt kunnen worden. Sneller ging niet. Tenzij mijn voorganger Catherine Fonck (CDH) (de opvolger van Wathelet na de verkiezingen en voor de eedaflegging van Galant, red.) al begin augustus vorig jaar, een dag na de uitspraak van de rechtbank, begonnen was met het toepassen van het moratorium.”

Het is een van de zeldzame keren dat Galant kritiek rechtstreeks aan collega’s richt in het interview. Met zwijgen en rustig analyseren bereik je meer, zegt ze. Zeker in een dossier dat elke politicus zich wilde toe-eigenen. Volgens Galant is dat een van de grootste problemen van het luchthavenakkoord geweest: politici die zich wilden profileren, of te veel eer op hun naam wilden schrijven. Met mislukking na mislukking tot gevolg.

Gevraagd of ze dan een plan-Galant wil opzetten, antwoordt ze afgemeten: “Neen, bedankt.”

Om met de deur in huis te vallen: hoe wordt er vanaf 2 april gevlogen?
Jacqueline Galant: “Wat er fundamenteel zal veranderen is dat de kanaalroute veel minder gebruikt zal worden. En ook de brede bocht naar links valt weg. Het zesde deel van het plan-Wathelet wordt dus geschrapt, en dat ten voordele van de inwoners in het centrum van Brussel, Etterbeek, Elsene, Oudergem en Watermaal-Bosvoorde. De mensen die geprotesteerd hebben tegen het plan-Wathelet, met andere woorden.”

“Dat is de eerste fase. Tijdens de tweede fase voeren we een aantal structurele maatregelen in die de luchthaven én de omwonenden ten goede moeten komen. We hebben de voorbije weken heel veel betrokkenen gesproken, goed samengewerkt met Belgocontrol en heel wat bewoners van het luchthavengebied gezien. Geen gemakkelijk werk, want elke groep heeft zijn eigen belang. De ene vereniging zegt wit, de andere zwart.”

Structurele maatregelen, wil dat dan ook zeggen dat er een veiligheidsstudie, een impactstudie en een milieustudie komen, zoals voorzien in de luchthavenakkoorden van 2010?
Galant: “Als er nieuwe luchtvaartroutes in gebruik worden genomen, dan zijn die studies die u noemt verplicht. Nu niet, want we keren terug naar een vorige bestaande situatie. Het luchthavenplan zal een evenwichtig geheel zijn, en er worden nu geen nieuwe routes gebruikt. Dat op zich is al een nieuwe benadering van het dossier.

Als u zegt dat de omwonenden geraadpleegd worden, wat hebt u dan op het oog? Een referendum? Buurtvergaderingen?
Galant: “Daarmee bedoel ik in de eerste plaats het burgemeestersforum dat binnenkort samenkomt. Dat is al vijf jaar niet meer gebeurd. Ook is er al een website opgericht die actuele informatie geeft over de gebruikte vliegroutes, de windrichting, geplande werkzaamheden aan de start- en landingsbanen, etcetera. We willen dit dossier transparanter maken, en als overheid beter communiceren. Ik denk dat het imago van Belgocontrol ook verbeterd is de afgelopen maanden. Ze hadden een beetje het imago om in een ivoren toren te zitten.”

En zijn er dan geen nieuwe luchtvaartroutes? Want men kan redeneren dat uw aanpassingen aan het plan-Wathelet ook ‘nieuw’ zijn.
Galant: “We gaan terug naar bestaande routes, dus neen.”

De gemeente Schaarbeek heeft het dus helemaal mis wanneer zij zegt dat u het vonnis van de rechtbank niet volgt, en ze dus met nieuwe gerechtelijke stappen dreigen?
Galant: “Inderdaad. Er is geen nieuwe situatie, en dus ook geen tegenspraak met het vonnis van de rechtbank van eerste aanleg, want we keren terug naar een daarvoor bestaande situatie. Zoals gevraagd.” (Schaarbeek interpreteert het vonnis van de rechtbank eng. Zij lezen er in dat alle routes boven het Brussels Gewest - en dus ook boven Schaarbeek - geschrapt moeten worden, wat niet klopt, want voor 6 februari bestonden er routes boven Brussel en die worden door de rechtbank niet verboden, vermits de rechtbank oproept om terug te keren naar de situatie van voor 6 februari, red.)
“Maar wat ik nog over de boetes wil zeggen die vanaf eind oktober 2014 zijn opgelegd aan de federale overheid omdat we het moratorium zogezegd niet respecteerden: het is een zeer schizofrene situatie dat een CDH-staatssecretaris – Wathelet dus – voor die toestand heeft gezorgd, en een andere CDH-minister – de Brusselse minister van Leefmilieu Céline Fremault – daarom boetes aan ons oplegt. Da’s niet erg logisch... Men wilde ons sneller doen werken met die boetes, terwijl men zeer goed wist dat we dertig weken nodig hadden om terug te keren naar de oude vliegroutes.”

Als men de beslissing van de Brusselse rechtbank optelt met de strenge Brusselse geluidsnormen, dan is vliegen eigenlijk onmogelijk boven Brussel. Akkoord?
Galant: (glimlacht) “Er zal dan ook geen concentratie van vluchten meer zijn boven Brussel met het schrappen van de twee Wathelet-routes.”

Maar het zal wel gebeuren dat er bij de nieuwe oude routes over Sint-Pieters-Woluwe en Jette wordt gevlogen, tot nader order nog altijd Brussels Hoofdstedelijk Gewest...
Galant: “Ja, maar de afweging die we nu hebben gemaakt herstelt het broze evenwicht tussen de gewesten.”
“Het probleem met dit dossier is dat er sterk de neiging bestaat bij politici om zich dit dossier toe te eigenen. Terwijl het de bevoegdheid is van de federale overheid.”

Kan de federale overheid dan de Brusselse geluidsnormen negeren?
Galant: “Neen. Een federale wet kan geen regionale ordonnantie vervangen. Al zou het de zaken wel vergemakkelijken (lacht).”

Wat vindt u van de voorstellen om de luchthaven te verplaatsen naar Wallonië?
Galant: “C’est completement farfelu. We zijn bij de kleinste landen van Europa, en je kan je bij wijze van spreken met de fiets verplaatsen tussen alle verschillende luchthavens van dit land. Eén. Twee: kijk naar alle investeringen op Brussels Airport en naar alle mensen die er werken, en je moet wel wat gek zijn om heel die boel zomaar te verplaatsen. En er is ook geen geld voor.”

Hoe hebt u zich eigenlijk meester gemaakt van dit dossier? Het is complex, en toch lijkt het plots opgelost op enkele maanden tijd.
Galant: “Dit is geen moeilijk dossier, vind ik. Men maakt het moeilijk omdat er zoveel speelt op het niveau van de perceptie en de menselijke psychologie. Misschien ziet het er nu goed uit omdat we de tijd hebben genomen, en niet alles er in één keer door hebben willen jagen.”

Denkt u dat de Oost- en Noordrand tevreden zullen zijn? Want de nieuwe situatie is voor hen wel opnieuw negatief: zij zullen massaal overvlogen worden.
Galant: “De ene zegt wit, de andere zwart. Iedereen tevreden maken gaat niet. Ieder actiecomité heeft zijn eigen waarheid, en zijn eigen goede oplossing.”

Maar is er nu een goede oplossing?
Galant: “Ik zei: dit is de eerste stap. Daarna komen er structurele maatregelen. Pas dan is het dossier compleet.”

Gaat men dit geheel van routes dan betonneren in een vliegwet, zoals oorspronkelijk de bedoeling was?
Galant: “We werken structurele maatregelen uit.”

Kan u dan niet zeggen of deze routes voor altijd zullen blijven bestaan?
Galant: “Dat maakt deel uit van het werk waarmee we nu bezig zijn.”

Ze liggen vast?
Galant: “Ik antwoord niet op deze vraag.”

Waarom niet?
Galant: “Omdat je afstand moet nemen in dit dossier. Vandaag kan ik u dit antwoord nog niet geven.”

We zullen het over treinen hebben. Komt er, tezamen met het Gewestelijke Expresnet, een Brussels Expresnet, speciaal op maat van de inwoners van de stad?
Galant: “Men moet duidelijk een onderscheid maken tussen een Gewestelijk Expresnet op Parijse leest, en wat hier zal bestaan. In Parijs is het GEN speciaal voorzien op aangepaste, snelle treinen. Het is een net dat snel pendelaars van en naar de stad brengt. In Parijs heeft men dan ook nog dagelijks meer klanten dan op heel het Belgische spoornet.”

“Op ons GEN zullen er speciale voorstadstreinen zijn, en daarnaast ook ‘gewone’ IC- en IR-treinen. Voor die voorstadstreinen zijn enkele nieuwe Brusselse haltes voorzien, zoals in Elsene en Watermaal-Bosvoorde. Ook zal op het einde van dit jaar de Schuman-Josaphattunnel in gebruik worden genomen, waardoor het aanbod heel concreet wordt, ook voor de Brusselaar. Zeker vanaf 2017, wanneer het GEN deels in gebruik wordt genomen.”

Maar dat betreft in hoofdzaak nog altijd de voorstadspendelaars. Wat met de Brusselaars die een snel spoornet willen voor vervoer binnen Brussel?
Galant: “Dat zal deels mogelijk worden dankzij de Schuman-Josaphattunnel, waardoor je een alternatieve route hebt van noord naar zuid binnen Brussel. En er komen dus nieuwe haltes bij. De NMBS investeert in Brussel, wat men ook zegt, en ook de Brusselse regering is zeer tevreden.”

En de Noord-Zuidverbinding, heeft u daar een oplossing voor? Al sinds 2008 zet men dat probleem op de agenda. Terwijl de limiet op het traject tussen het Noord- en Zuidstation bereikt is: er kunnen nauwelijks nog treinen bij, en toch zijn er steeds meer reizigers.
Galant: “We synthetiseren nu de veelheid aan studies over de Noord-Zuidverbinding, en daarna hakken we de knoop door wat de definitieve oplossing zal worden. Want bij dat dossier komt heel veel kijken.”
“Nu ja, het staat in het regeerakkoord, dus een oplossing komt er sowieso.”