Gatz: 'Geen muzikanten meer die jazz uit mondharmonica krijgen'

“Je staat er wel eens bij stil dat hij 94 is, en dan weet je: het eeuwige leven heeft niemand. Maar het doet toch altijd pijn als iemand met de grootsheid van Toots Thielemans er plots niet meer is.” Zo reageert de Vlaamse minister voor Cultuur Sven Gatz (Open VLD) op het overlijden van het Brussels jazzicoon.

“Een Brusselaar en wereldburger, dat was hij zeker”, zegt de minister aangeslagen aan onze redactie. “Maar boven alles wist hij ook zijn ongelooflijk muzikaal talent te koppelen aan een bescheidenheid die zijn gelijkheid niet kent.”

Bluesette
“Zijn nalatenschap is veel groter dan bluesette alleen. Hij was begonnen als gitarist, maar toen dat om fysieke redenen niet meer mogelijk was heeft hij van de nood een deugd gemaakt en is hij nog veel meer dan ervoor op de mondharmonica overgeschakeld. Eigenlijk is het ongelooflijk dat iemand met alleen maar een mondharmonica zo’n muziek kan brengen. Met de mondharmonica wordt soms gelachen, ’t mondmuziekske zeggen ze dan, maar hij maakte daar geweldige dingen mee. Er zijn zo geen muzikanten meer die daar jazz uit krijgen, en dat maakt hem uniek.”

Op eenzame hoogte
“Ik hou van zijn toegankelijke jazz, ik hou ook van jazz die wat moeilijker is, maar Toots bracht jazz bij de mensen en maakte er een populair deuntje van. Soms wordt daar wat op neergekeken, als het populair en “voor de massa” is, maar dat is in zijn geval verkeerd. Hij maakte dat telkens zo goed, dat ook de echte jazzcats wisten dat deze jazzket op eenzame hoogte stond. Een aantal bekende zwarte jazzspelers in de States noemden hem een “brother”, vonden dat hij echt een zwarte was, één van hen, en dat zegt alles.”

Museum
Volgens minister Gatz zal het nalatenschap van Toots Thielemans nog lang verder leven. “Een muzikant leeft vooral verder door zijn muziek die wordt gespeeld, maar ook doordat andere muzikanten iets met zijn muziek doen. Een huis of museum dat we voor hem oprichten, dat moeten we eens rustig bekijken, maar ik denk vooral dat de kracht van een muzikant erin bestaat dat hij door andere muzikanten telkens opnieuw heruitgevonden wordt. In het geval van Toots kan ik zeggen dat hij nog genoeg levende muzikale vrienden heeft die dat voor hem zullen doen.”

“Ik verdenk hem ervan dat hij daarboven nu al een muziekske aan het spelen is met een paar andere jazzgrootheden. Ze zullen hem daar met open armen zullen ontvangen. Maar wij zien hem natuurlijk niet graag vertrekken.”