Geen woontoren, wel markthal voor Sint-Katelijnekerk

De Sint-Katelijnekerk aan de vismarkt krijgt een nieuwe bestemming. De kerkfabriek had al langer een plan om alleen het voorste stuk te behouden en de achterkant om te vormen tot woontoren. Maar nu wil de Stad Brussel, eigenaar van de kerk, dat er een markt voor groenten en fruit komt. Dat vernam Brussel Deze Week.

D e kerk werd gebouwd in de tweede helft van de negentiende eeuw, op het gedempte Katelijnedok, naar plannen van de roemruchte architect Joseph Poelaert. Het was niet het beste ontwerp van de schieven architek, esthetisch noch technisch. De vrij kolossale kerk is een allegaartje van stijlen, romaans, gotisch, renaissance, en ze is gebouwd in een weinig duurzame zandsteen. Jarenlang stond boven de ingang een houten overkapping om de kerkgangers te behoeden voor vallende brokstukken.

Voor de Stad Brussel was de kerk nooit een prioriteit, zodat er nooit geld kwam voor de broodnodige restauratie. Pas in 1982 lukte het om het gebouw te laten beschermen. Daarna duurde het nog bijna dertig jaar voordat de Stad erin slaagde om de voorgevel door Beliris te laten restaureren. Die restauratie is nog volop aan de gang.

Intussen kampte de kerk met een terugloop van het aantal parochianen en passanten. De kerk werd te groot en er waren diefstallen: zo verdween er een mooi houten engeltje. Daarom deelde de kerkfabriek het grote gebouw doormidden met een ijzeren hek. Achter dat hek werd een gezelligere gebedsruimte ingericht en werden alle waardevolle objecten bijeengebracht. In een stukje van de kale, overgebleven ruimte mogen de Roemeense orthodoxen hun diensten houden. Maar ook na die opdeling blijft het gebouw te groot en te duur in onderhoud en verwarming, zegt Yvan Nobels, voorzitter van de kerkfabriek. Daarom kwam hij drie jaar geleden met een spectaculair plan. Twee derde van het gebouw - het lelijke achterste deel - zou afgebroken worden. Op die plek zou een woontoren verrijzen met twaalf verdiepingen en een polyvalente zaal van 1.100 vierkante meter. "We zouden dan vooraan een kleine kerk behouden. Op de momenten dat we meer ruimte nodig hebben, voor een bijeenkomst van Taizé bijvoorbeeld, zouden we de grote zaal gebruiken. De Stad Brussel zou een stuk grond verkopen en dus ook baat hebben bij het project."

Het bisdom stemde in en burgemeester Freddy Thielemans (PS) vond het volgens Nobels ook een interessant plan. Staatssecretaris Emir Kir (PS) van Monumenten zei echter njet: een beschermd gebouw mag niet afgebroken worden, ook niet deels.

Dit jaar bracht de kerkfabriek het ontwerp opnieuw ter sprake. Eind mei beloofde Thielemans het dossier voor te leggen aan minister-president Charles Picqué (PS), die nu bevoegd is voor Monumenten. Een paar weken later bedacht de burgemeester zich. Nobels ontving een brief waarin Thielemans hem meedeelde dat zijn plan niet verdedigbaar is en dat de Stad het project van schepen Philippe Close (PS) ging uitwerken. "Close wil de kerk verder renoveren en er een grote markthal voor groenten en fruit van maken. Hij kwam hier begin juni al kijken," zegt Nobels. Voor een kerk zou in dat project geen plaats meer zijn, hoogstens voor een klein kapelletje. De parochie verdwijnt dus. Aartsbisschop Léonard heeft de kerkfabriek inmiddels gevraagd zich niet te verzetten tegen dat plan. Nobels: "Ik ga dus vechten om toch zeker dat kapelletje uit de brand te slepen. Maar wat er met de parochie zal gebeuren, is een groot vraagteken."