Gesprekskaartjes stimuleren dialogen in meertalige Brusselse gezinnen

Odisee-studente Julie van der Schaaf ontwikkelde gesprekskaartjes voor meertalige, Brusselse gezinnen. Die kaartjes moeten het gesprek over taalbeleving binnen het gezin of de klas mee op gang brengen. Van der Schaaf werd met haar idee genomineerd voor de Klasseprijs 2019.

“De meerderheid van Brusselse kinderen groeit op in een meertalig gezin,” vertelt Odisee-studente Julie van der Schaaf aan BRUZZ. “Maar die realiteit staat in schril contrast staat met het vaak ééntalige denken in de maatschappij. Wat is de impact op relaties binnen families? Hoe ga je als gezin, maar ook als hulpverlener om met die complexiteit?”

Om het gesprek over taalbeleving op gang te brengen, ontwikkelde de studente in het kader van haar bachelorproef in de opleiding Gezinswetenschappen een aantal – meertalige – gesprekskaartjes. “Ik merkte dat er weinig laagdrempelige instrumenten bestaan om dit soort gesprekken te stimuleren,” aldus Van der Schaaf. “Daarom ontwikkelde ik zelf een set eenvoudige gesprekskaartjes.”

Op die kaartjes staan een aantal vragen, zoals ‘In welke taal praat je het liefst over gevoelige dingen?’, of ‘Als ik wakker zou worden en nog maar één taal kon spreken, welke taal zou dat dan zijn?’, of nog ‘Wanneer heb je echt geen zin om … te spreken?’.

“De bedoeling van die kaartjes is om ongedwongen te peilen naar de taalbeleving bij de verschillende gezinsleden. Dat kan binnen het gezin zelf gebeuren, maar ook onder begeleiding van een hulpverlener of in de klas,” aldus van der Schaaf. “Nu wordt er amper over gesproken, terwijl taalbeleving net erg belangrijk is voor de taalontwikkeling.”

Kaartjes op de markt brengen

Van der Schaaf ontwikkelde de kaartjes in samenwerking met Yasmina, een vrouw die ze contacteerde in het kader van haar bachelorproef en die zelf in een meertalige context opgroeide. “Yasmina’s ouders verhuisden in de jaren ’70 naar België. Haar papa sprak Arabisch en Frans, haar moeder Berbers en Nederlands. Ze groeide dus op met vier talen.”

“Toen we met de kaartjes aan de slag gingen, bleek hoe belangrijk het Nederlands voor haar was omdat ze in die taal naar school ging, en ook in die taal met haar moeder en oudere zus communiceerde,” aldus Van der Schaaf. “Met die kennis wil ze nu verder nadenken over op welke manier ze het bij haar éénjarige dochtertje wil aanpakken."

"Door bewust bezig te zijn met taal, halen we belemmeringen weg bij het aanleren van andere talen," aldus Van der Schaaf. Uit een proefproject van de Erasmushogeschool bleek eerder al dat het sporadisch gebruik van de thuistaal op school het leerproces van het Nederlands positief beïnvloedde.

Met haar idee werd Van der Schaaf genomineerd voor de Klasseprijs, een deelprijs van de Vlaamse Scriptieprijs. “Het zou fijn zijn mocht ik de prijs winnen omdat het me misschien zou helpen om de kaartjes op de markt te brengen,” klinkt het. “Ik wil ze graag verspreiden, maar ben nog op zoek naar de manier waarop.”