‘Gevangenissen niet klaar voor opvang Syriëstrijders’

Ons gevangeniswezen is niet klaar om er een pak teruggekeerde Syriëstrijders bij te nemen. “De huidige populatie geradicaliseerden krijgt al amper begeleiding,” zegt het Internationaal Observatorium voor de gevangenissen.

Afgelopen weekend laaide het debat over de terugkeer van Belgische Syriëstrijders opnieuw op, nadat de Amerikaanse president Donald Trump liet weten dat de gevangen Syriëstrijders moeten opgenomen worden door de landen van herkomst.

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) liet al verstaan dat we de strijders misschien best gecontroleerd terugbrengen, omdat ze op vrije voeten een groter risico vormen dan hier in gevangenschap.

Alleen lijkt ons gevangeniswezen daar helemaal niet klaar voor. Het aantal plaatsen lijkt in eerste instantie nog het kleinste probleem. Zowel in Hasselt als in Ittre zijn speciale Deradex-afdelingen voor geradicaliseerde gedetineerden. Daar zijn nog tientallen plaatsen vrij, klinkt het zowel bij ACV als ACOD gevangenissen. Het gevangeniswezen zelf konden we niet bereiken voor een reactie.

Isolering

Het schoentje wringt vooral bij de begeleiding. “De federale overheid doet vandaag niet aan begeleiding maar focust enkel op isolering,” zegt Harold Sax, co-voorzitter van het Internationaal Observatorium voor de Gevangenissen. De organisatie buigt zich vooral over de levensomstandigheden in gevangenissen. “Door die isolering versterk je juist het gevoel bij die mensen dat de samenleving ze niet wil.”

Er bestaan vandaag we degelijk begeleidingstrajecten voor deradicalisering. Die zijn een bevoegdheid van de gemeenschappen en lang niet alle geradicaliseerden krijgen zo'n traject. Volgens een recent rapport van de Vrijdaggroep kreeg minder dan een derde van de 450 Belgische gedetineerden die in verband worden gebracht met radicalisering een soort van begeleiding. Van de 22 zwaarste gevallen, zouden slechts 12 ondersteuning krijgen.

“Het gaat over een vrijwillige begeleiding,” legt Sax uit. "De verschillende gezagsniveaus overleggen overigens niet eens onderling over hun aanpak.”

Integreren

Het observatorium pleit er ook voor om een duidelijke definitie van radicalisering af te spreken. “De groep is nu heel erg divers, met zowel kwetsbare jonge profielen als geharde en overtuigde geweldplegers. Die kan je niet over een kam scheren."

Het uiteindelijke doel van de begeleiding moet een nieuwe opname in de maatschappij zijn, vindt Sax. “En dat bereik je niet door Syriëstrijders helemaal te isoleren in de gevangenis.”