Gilles Ledure: 'Flagey is een sterk merk'

"Wat is het probleem met afhangen van verschillende overheden? Typisch Brussels of Belgisch lijkt me zoiets niet. Het Orchestre National de Lille runt zijn huis ook dankzij vier overheden. En Flagey staat dermate bekend als bakermat van het radio-orkest, dat de mogelijkheden tot samenwerking evident zijn." Gilles Ledure wordt vanaf 1 juli algemeen directeur.

B ijna verlost van het pendelen tussen Rijsel en Brussel kijkt Gilles Ledure vanuit zijn huis - symbolisch op Hoogte 100 in Vorst - sereen en rustig uit naar zijn start bij de vzw Flagey. Zijn jong-muziektalentvereniging Tactus neemt hij alvast mee naar Flagey. "We kunnen aan Flagey veel verankeren: het potentieel straalt van de naam af. Er zitten 250 verenigingen in een straal van één kilometer rond Flagey. Aan ons om hen aan te spreken."
Gilles Ledure, die intendant van het Nationaal Orkest van België was en nu zijn laatste weken voor het Orchestre National de Lille werkt, gaat meewerken aan het imago van Flagey, wat zichtbaar moet worden vanaf het seizoen 2012-'13. We stellen de orkestintendant (zie inzet) de logische eerste vraag: wordt Flagey een tempel voor klassieke muziek?
"De akoestische kwaliteit van Studio 4 staat onomstotelijk vast, maar daar rendeert élk muziekgenre van," antwoordt Gilles Ledure. "Flagey heeft het Brussels Philharmonic/Vlaams Radio Orkest en het Vlaams Radio Koor in residentie. Die samenwerking willen we verder uitbouwen. Na vijftien jaar in de orkestwereld heb ik een aantal vaardigheden ontwikkeld in de omgang met een orkest. Ik weet zo onderhand welke noden een orkest heeft. Wat de dynamiek ervan onderhoudt. Hoe je het programmeert. Welke kosten het met zich meebrengt. Doordat ik de dagelijkse realiteit van een groot ensemble meegemaakt heb, vat ik perfect de manier van denken en de zorgen van intendant Gunther Broucke. Onze gemeenschappelijke ervaring zal het makkelijker maken om interessante projecten uit te werken. Dit orkest heeft een heel aparte identiteit, balancerend tussen repertoire en de vernieuwende twintigste eeuw. Wat lang onnatuurlijk was, was dat het radio-orkest en -koor niet meer in Flagey werkten. Nu klopt het plaatje weer. Het kind is thuisgekomen."
"De eenheid orkest-koor-zaal is een belangrijk aspect, maar zeker niet het enige in de Flagey-functie. Eén derde van de tijd in Studio 4 komt hun gerust toe. De totale invulling van het Flagey-programma zal uiteraard ruimer zijn, net zoals artistiek leider Tarquin Billiet het invult (sinds in 2010 algemeen directeur Hugo De Greef weg ging, red.)."

France de Kinder timmerde aan een 'specialiteitenhuis'. Hugo De Greef zag het multidisciplinair, met een sterke focus op globalisering. Na tien jaar kent de burger het gezicht van Flagey nog niet.
Gilles Ledure: "Er is ook film, kamermuziek, jazz, muziekopnamen,... Ik wil niet vooruitlopen op wat Tarquin Billiet in petto heeft. Maar concerten zoals dat van Daan moeten een vervolg krijgen. We bereiden nu 2012-'13 voor, waar we het verschil gaan tonen. Je werkt nu eenmaal én aan artistieke invulling, én aan communicatie, én aan financiering. Vergeet niet dat Flagey een van de laagste artistieke budgetten in heel België heeft. Dat moet omhoog."
"Zeggen dat de mensen niet weten wat er in Flagey gebeurt, is niet correct. Ze weten het wel, maar ze associëren het nog niet genoeg met de naam 'Flagey' zelf; die zegt genoeg. Ze komen om wat het podium brengt, en onvoldoende om het merk Flagey. Dat label moeten we uitbouwen op een geïntegreerde manier. Dat media als BDW, tvbrussel en FM Brussel onder hetzelfde dak wonen, hoort daarbij. Ik wil tussen alle instellingen en communicatiedragers in Flagey partnerships creëren."
Geld van twee gemeenschappen, van het Brussels Gewest en de gemeente: krijgt u de puzzel in elkaar?
Ledure: "Er is een grote stabilisering op poten gezet door deze overheden. Het akkoord om op de lange termijn een financiering te garanderen, geeft mij alvast zekerheden voor de dekking van de vaste kosten. En eerlijk: in Rijsel klaart ons orkest het ook met vier overheden. Ik heb de Région Nord-Pas de Calais, ik heb de Franse staat, de stad Rijsel én de Lille Agglomération Urbaine. Met vier soorten, heel uiteenlopende budgetten. Dan zijn de subsidies voor Flagey van Gewest en gemeenschappen nog mooi evenwichtig. En in Rijsel heb je dan nog touwtrekkerij over wie hoeveel en waarover iets te zeggen heeft. Dus ja, werken met verschillende overheden vraagt wel wat kunst- en vliegwerk."

Vorig jaar werd Flagey andermaal een schuld kwijtgescholden.
Ledure: "(glimlacht) Ik mag alleszins geen schulden maken, die opdracht heb ik duidelijk meegekregen. Maar alle vaste kosten zijn gedekt. Niet slecht, vind ik. Alle energie kan gaan naar het bedenken van manieren om te programmeren en geld te zoeken. En bovendien: de lijst van mensen die met Flagey willen samenwerken, is lang. Ik krijg nu al brieven van vooraanstaande instellingen die iets samen willen doen. Flagey is een sterk merk."

Hoe ver wilt u gaan in privésponsoring om cultuur te kunnen brengen?
Ledure: "Het Lille Piano(s) Festival (17 tot en met 19 juni in zeven zalen, red.) wordt grotendeels gesponsord door een grote Franse bank. Ze vroegen ons of één zaal gelabeld mocht worden met de naam van de bank. 'En kunnen we daar even­tueel iets anders hebben dan elders op het festival?' Wel, why not? We hebben hen geïdentificeerd met een specifieke actie. Of dat voor vrees tot een inmenging in het artistieke discours leidt? Ik bekijk dat heel nuchter en positief."

Kampt Brussel niet met een overaanbod aan cultuur?
Ledure: "Zijn twee grote zalen - Bozar en Flagey - te veel voor de hoofdstad van Europa? Ik vind van niet. In een even grote stad als Wenen zijn er drie operahuizen en drie concertzalen. Mijn grootouders gingen vroeger elke week naar 'het spektakel' in Brussel. Van de Gaîté Lyrique en de Ancienne Belgique tot De Munt, en met alle cinemazalen, theaters en dansorkesten in de boulevardcafés erbij was er een gediversifieerd aanbod. Een gigantisch, bruisend uitgaansleven - vraag het maar aan oudere Brusselaars. Uiteraard moet je de vraag over capaciteit stellen, maar voor een stad van meer dan een miljoen inwoners met een heel verscheiden sociologisch profiel, is dit niet te veel."

Cultuur, lobbywerk en politiek komen samen in het Flagey-verhaal...
Ledure: "Dat lijkt me ook logisch, zodra er met overheidsgeld gewerkt wordt. Het is toch normaal dat de overheid via haar mandatarissen een gesprekspartner is? Waarom komt die vraag toch altijd terug? Geld blijkt altijd een probleem in deze sector. Zoals Étienne Davignon (voorzitter van Bozar, red.) op een persconferentie antwoordde, op een vraag over geldzorgen: 'Zolang er artiesten zijn, zullen er meer ideeën zijn dan geld.' Het is ook de taak van de directie om het evenwicht tus­sen artistieke planning en haalbaar­heid in evenwicht te brengen. Cultu­­reel ondernemen blijft ondernemen, waar­bij geld een schaars goed is. Dat moet je zo goed mogelijk besteden, maar schaarste zorgt er natuurlijk ook voor dat je alert blijft."

Hoe positioneert u Flagey op de kaart?
Ledure: "Duidelijk in de vallei tussen twee buurten: de Louizalaan en de Vijvers enerzijds, en anderzijds de kleurrijke wijk op de heuvel naar de Troonlaan. Welke concertzaal heeft in een straal van vijfhonderd meter twee universiteiten - en geen kleine - en zeven scholen? Er zijn 250 socioculturele verenigingen actief in een straal van één kilometer van Flagey. We hebben een studie die ons een enorm poten­tieel voor ogen houdt. Aan ons om dat potentieel aan te spreken. Paul Dujardin heeft dat op een geniale wijze voor Bozar gedaan, door de mensen deur na deur te gaan halen."

Wie is Gilles Ledure?

Gilles Ledure (1970) woont in Vorst en is licentiaat Musicologie (K.U.Leuven en Sorbonne Paris IV) en kandidaat Rechten (K.U.L). Hij behaalde ook een postgraduaat Bedrijfseconomie (Vlekho Brussel). Achtereenvolgens was hij adjunct-archivaris in de Muntschouwburg, actief bij het Nationaal Orkest van België (1997-2006) en directeur van het Orchestre Philharmonique du Luxembourg. Sinds 2007 (en nog tot en met 30 juni) is hij artistiek directeur van het Orchestre National de Lille, waar hij het Lille Piano(s) Festival oprichtte. In 2003 stichtte hij de vzw Tactus - Young Composers Forum, dat jonge componisten ondersteunt.