Grondwettelijk Hof schrapt meldingsplicht van OCMW's bij terreurvermoedens

Personeelsleden van sociale zekerheidsinstellingen zijn niet langer wettelijke verplicht om informatie over een terroristisch misdrijf actief te melden. Het Grondwettelijk Hof oordeelde donderdag dat de wet niet duidelijk genoeg omschrijft wat "ernstige aanwijzingen van een terroristisch misdrijf" zijn. N-VA-Kamerlid Valerie Van Peel, die het wetsvoorstel destijds indiende, zegt dat ze een wetsvoorstel zal indienen om de wet te repareren.

De bewuste wet, die de Kamer in mei 2017 goedkeurde, moest ervoor zorgen dat sociale werkers - werknemers van onder meer OCMW's en ziekenfondsen - die horen dat iemand iets te maken heeft met terrorisme of plannen heeft om een aanslag te plegen die informatie doorgeven aan de veiligheidsdiensten. Het voorstel kreeg tegenwind vanuit bepaalde delen van het werkveld. Sociale werkers hebben immers een beroepsgeheim en sommigen wilden daar niet aan raken.

Bovendien oordeelde de Vlaamse Gemeenschap van Steden en Gemeenten (VVSG) dat er door de nieuwe wet in de praktijk weinig zou veranderen. De VVSG schaarde zich achter de kritiek van de Brusselse OCMW’s, maar de Vlaamse OCMW’s gingen, in tegenstelling tot de Brusselse, niet in beroep.

“We hebben Valerie Van Peel bijvoorbeeld eens gevraagd of we het dan volgens de wet zouden moeten melden als we bij een huisbezoek opmerken dat iemand een IS-t-shirt draagt of als de IS-vlag ophangt”, zei Nathalie Debast van de VVSG eerder aan BRUZZ. “Daarop zei ze ‘neen’. We moeten enkel ernstige indicaties van een mogelijke terreurdreiging melden. Iemand die bijvoorbeeld materiaal voor een bom heeft staan thuis. Maar zoiets konden we altijd al, want dat zit je met een hoger maatschappelijk belang dat primeert boven het belang van de vertrouwensrelatie. Net zoals dat bijvoorbeeld ook het geval is bij kindermisbruik.”

'Te vaag'

Een aantal Brusselse OCMW's, een ziekenfonds en andere instanties uit het sociale werkveld vochten de wet aan bij het Grondwettelijk Hof. Dat ziet nu geen probleem met de opheffing van het beroepsgeheim bij aanwijzingen van terrorisme. Wel vindt het Hof dat de "te vage termen een bron van rechtsonzekerheid" zijn.

De personeelsleden zelf zijn immers niet bij machte om in te schatten of iemand daadwerkelijk een aanslag wil plegen. Zelf riskeren ze een misdrijf te plegen als ze over iemand informatie doorgeven die door het beroepsgeheim gedekt is.

De rest van de wet blijft overeind. De instellingen zelf blijven verplicht om informatie ter beschikking stellen als het parket daarom vraagt.

Reparatiewet

Kamerlid Van Peel zegt dat ze "zo snel mogelijk" een voorstel van reparatiewet zal indienen. "De strijd tegen terrorisme blijft een prioriteit en de informatiedoorstroming naar onze veiligheidsdiensten is daarbij cruciaal". "Ja, het is van belang om de vertrouwensband tussen de cliënt en de maatschappelijke werkers te kunnen waarborgen. Maar het kan toch niet de bedoeling zijn dat dit belangrijker wordt dan de veiligheid van onze burgers?"

De VVSG kon aan BRUZZ nog geen commentaar geven op het oordeel, omdat ze het nog niet bestudeerd had.