Grote inhaalbeweging voor kinderopvang: 400 extra plaatsen

Was 2015 een jaar van stilstand in de kinderopvang, dan is 2016 er één van een grote inhaalbeweging. Minister Jo Vandeurzen (CD&V) en VGC-collegelid Bianca Debaets (CD&V) kondigen maar liefst 409 nieuwe opvangplaatsen aan. “Dit is de grootste capaciteitsuitbreiding die Vlaanderen ooit in één jaar tijd gedaan heeft.”

A fspreken doen we in het landelijke Neerpede waar een klein huisje in een achterafstraatje een verzamelplek is van een boel kleine kinderen, wat ouders en kinderverzorgsters. Het adres huisvest een onthaalmoeder, aangesloten bij de vzw Solidariteit voor het gezin, die sinds enkele jaren een netwerk van onthaalmoeders in Brussel coördineert. We hebben er afgesproken met minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) en VGC-collegelid bevoegd door Welzijn Bianca Debaets (CD&V) om het te hebben over de schromelijke tekorten in de Brusselse kinderopvang. Het huisje is zo klein dat we besluiten om het interview met de twee excellenties elders te houden. We belanden in een snack in Westland Shopping.

In 2015 zijn de VIPA-middelen bevroren, waardoor de Vlaamse investeringen in welzijn zijn stilgevallen. Waarom?
Vandeurzen: “Het was geen bevriezing maar een besparingsronde. De investeringssubsidies in zorg werden via twee wegen besteed. Er was de klassieke subsidie aan kinderdagverblijven, CAW’s enzovoort, en daarnaast de investering in schijven aan ziekenhuizen, woonzorgcentra en gehandicaptenvoorzieningen. Door een verandering van de ESR-berekening (de Europese begrotingsnormen), kwam Vlaanderen plots in zwaar weer terecht. Vooral die tweede techniek lag onder vuur. Daar zoeken we een oplossing voor.”
“Er is toen ook beslist om een jaar lang geen VIPA-middelen uit te keren. Maar in 2016 komt er opnieuw 100 miljoen euro vrij.”

Voor Brussel betekent dat 7 miljoen euro aan nieuwe investeringen door de Vlaamse gemeenschap.
Debaets: “Klopt. We voegen daar vanuit de VGC nog eens 3 miljoen aan toe. Daarmee zullen onder meer een aantal lokale dienstencentra verbouwd worden, komen er nieuwe instellingen voor gehandicapten en een crèche (zie kader, red.).”

Dat is maar één crèche extra, terwijl de noden enorm zijn.
Debaets: “Los van die investering in stenen, wordt er ook geld vrijgemaakt vanuit Vlaanderen en de VGC voor nieuwe opvangplaatsen in de Brusselse kinderopvang.”
Vandeurzen: “We proberen consequent extra geld uit te trekken voor de regio’s waar de noden het hoogst zijn. Dat zijn steden zoals Gent en Antwerpen, maar ook Brussel. Het decreet vraagt dat de helft van de Vlaamse kinderen tussen nul en drie een plaats moet krijgen in een crèche. Voor heel Vlaanderen halen we die norm. Maar niet in de steden. Specifiek voor Brussel zijn er in zeven gemeenten tekorten. In twaalf gemeenten halen we die norm wél.”
Debaets: “Ruw gerekend zijn er 7.000 Nederlandstalige kindplaatsen in Brussel. We zouden er tegen 2020 8.000 moeten halen om de vooropgestelde doelstelling te halen. We doen dit jaar een inhaalbeweging van 409 plaatsen. Dus we naderen stilaan ons doel.”

Vooral in de dichtbevolkte wijken is er een probleem…
Vandeurzen: “Om een voorbeeld te geven: in Sint-Joost is er maar plaats voor 9,5 procent van de Nederlandstalige kinderen. Terwijl de norm 50 procent zou moeten zijn. In Watermaal-Bosvoorde is er een overschot: 116 procent. De verschillen binnen Brussel zijn dus erg groot.”
Debaets: “Een en ander zal duidelijk worden als, in maart, de nieuwe cartografie van de Brusselse kinderopvang klaar is. Die kijkt voor het eerst ook op wijkniveau naar vraag en aanbod. Een belangrijke nieuwe informatiebron daarbij is het centraal loket kinderopvang, dat een jaar in werking is en goed kan inschatten waar de noden het hoogst zijn.”

Brussel heeft in vergelijking met Vlaanderen relatief weinig onthaalmoeders.
Debaets: “We willen hoe dan ook meer inzetten op de zelfstandige kinderopvang. We hebben aan Unizo gevraagd om good practices uit te werken om de private kinderopvang een extra elan te geven. We geloven dat daar groeipotentieel is. Zo kunnen we naar extra capaciteit gaan.”
Vandeurzen: “Het decreet Kinderopvang is ook zo opgevat dat (laag-gesubsidieerde) privé-initiatieven alle kansen moeten krijgen. Het zelfstandig ondernemen zal een stuk het antwoord moeten zijn op de vraag naar een aanbod dat de behoefte dekt.”

Mijnheer Vandeurzen, bloedt uw hart niet als ACW’er als u ziet dat welzijnsinitiatieven in ijltempo geprivatiseerd worden?
Vandeurzen: “Het Vlaams investeringsritme in de zorg is zeer oké. Het is dus zeker niet zo dat we ons terugtrekken uit de zorgsector. Maar aan de andere kant zien we ook een grote dynamiek in de privésector om te investeren in zorg. We zien (in de bejaardenzorg, SVG/HUB) vzw’s opduiken die dochter zijn van commerciële groepen. Daar kunnen we niet blind voor zijn. De overheid moet in zo’n context inzetten op controle, toegankelijkheid en kwaliteit. Dat zijn de nieuwe insteken voor een Vlaams zorgbeleid.”