Handelaars willen straten rond voetgangerszone blokkeren

Er werd wat afgezucht woensdag tijdens de overlegcommissie voor de heraanleg van de centrale lanen. Veel antwoorden kregen de aanwezigen niet, want over mobiliteitsproblemen, met omzetverlies voor de handelaars als gevolg, mocht het niet gaan. De handelaars plannen binnenkort een blokkade van de straten rond de voetgangerszone.

De overlegcommissie werd georganiseerd om de plannen van Beliris voor de heraanleg van de centrale lanen onder de loep te nemen. Op basis van die overlegcommissie, en het voorafgaande openbaar onderzoek, zal er een beslissing over de vergunning voor het project volgen. Een eerdere vergunningsaanvraag werd ingetrokken, omdat de auditeur van de Raad van State had geoordeeld dat het publiek niet genoeg betrokken werd.

De spanning is al voor de start van de overlegcommissie te snijden: de zaal blijkt behoorlijk klein te zijn. Enkel de mensen die een klacht of opmerking hebben ingestuurd, mogen zeker binnen. De anderen – zoals burgers die zich willen informeren of handelaars die zich bij de ingediende klachten willen aansluiten – moeten wachten om te zien of er ook voor hen plaats is. Uiteindelijk worden er stoelen bijgeplaatst en kan iedereen die dat wil plaatsnemen.

Maar al van bij de start van de presentatie van Beliris over de plannen, weerklinkt een zucht. Zowel schepen van Stedenbouw én commissievoorzitter Geoffroy Coomans de Brachène (MR) als Veronique Henderix van SumProject onderstrepen dat het in deze commissie niet over de mobiliteitsaspecten gaat, maar wel over de inrichting. Er is wel een vertegenwoordiger van het departement Mobiliteit aanwezig, maar grote discussies over de voetgangerszone en het circulatieplan worden niet gevoerd. “Ik ben het gezaag over die bomen op de lanen intussen wel beu gehoord”, klaagt iemand in de coulissen.

'Nooit over mobiliteit'
“Ik heb al elke vergadering en overlegcommissie bijgewoond, en nooit mag het over de mobiliteit gaan”, zegt Valerie Berckmans, die 130 handelaars vertegenwoordigt in hun verzet. “We hebben hier slides van Beliris te zien gekregen die ik intussen al vanbuiten ken”, zucht Isabelle Marchal van Platforme Pentagone. “Wanneer kunnen we het dan eigenlijk wél over de mobiliteit hebben?”

De tegenstanders van de Brusselse voetgangerszone vormen geen homogene groep. Het zijn buurtbewoners, handelaars en actiegroepen, die elk hun redenen hebben om tegen het passieproject van deze meerderheid te zijn en die onderling ook wel van mening verschillen. Alain Berlinblau, voorzitter van de handelaarsvereniging van het centrum, liet duidelijk blijken het niet eens te zijn met het idee om het doorgaand verkeer van de Anspachlaan te weren, en stelde zich vragen bij het veelvuldig planten van bomen terwijl er in Brussel al heel wat parken en een groot bos liggen. Stadsgroepen als BRAL en Inter Environnement Bruxelles, of Bruno De Lille, die naar eigen zeggen sprak als buurtbewoner en niet als politicus, zullen daar ongetwijfeld anders over denken.

'We kunnen de ramp niet meer tegenhouden'
Ook buurtbewoners laten van zich horen. André Loits woont al sinds 1974 in de Dansaertstraat. “Mayeur schepte in de pers op met wat hij ‘de grootste voetgangerszone van Europa’ noemt, maar het moet om kwaliteit gaan, niet om grootte.” Hij is naar eigen zeggen voor voetgangers, maar gelooft niet in het weren van de auto’s in het stadscentrum. Veel hoop in de overlegcommissie heeft hij niet: “De budgetten zijn allang vrijgemaakt, we gaan de ramp niet meer kunnen tegenhouden.”

Intussen staat het water bij nogal wat handelaars aan de lippen. Sommigen maken gewag van een inkomstenverlies tot 40 procent, zeker voor winkels die geen unieke producten verkopen. En dat het autovrij maken van de Anspachlaan daar iets mee te maken heeft, daar twijfelt nauwelijks een aanwezige aan. “In de straten rond de Anspachlaan zijn er permanente files”, zegt Berckmans. “Ook de toegankelijkheid met het openbaar vervoer is erop achteruit gegaan.”

Blokkade
De handelaars zijn alvast niet van plan om hun protest te beperken tot hun interpellaties op de overlegcommissie. In de volgende weken plannen ze een blokkade van de bestemmingslus rond de voetgangerszone, door de tegenstanders wel eens ‘mini-Ring’ genoemd. De handelaars zullen het verkeer blokkeren, wellicht op de hoek tussen de Arteveldestraat en de Zespenningenstraat.

“Burgemeester Mayeur heeft laten verstaan dat het protest tegen het circulatieplan niet zo groot was als tegen de voetgangerszone, dus was hij niet geneigd om daar iets aan te doen”, aldus een handelaar. En dus willen we hem bewijzen dat het verzet tegen het mobiliteitsaspect minstens even groot of zelfs groter is dan tegen de voetgangerszone op zich.”

Speculatie
Nogal wat handelaars maken zich bovendien zorgen over speculatie en gentrificatie in de centrumwijk. “Mayeur zei het zelf al: ‘Er zijn misschien wel handelaars die vertrekken, maar er komen er zeker evenveel bij’”, aldus een handelaar. “Ik ken nogal wat handelaars, zeker op de Adolphe Maxlaan, die het moeilijk hebben en die een bod op hun pand gekregen hebben. Het gaat dan om grote ketens of investeerders, die de tijd en het geld hebben om te wachten tot die voetgangerszone volledig goed werkt. Maar kleine handelaars hebben geen vijf of tien jaar de tijd: ik moet morgen een factuur van duizend euro betalen. Ik vraag me nog altijd af of dit een bewuste keuze van het stadsbestuur is. Of beseffen ze het gewoon niet?”

“Mayeur heeft me al eens gevraagd om zelf met oplossingen te komen, maar dat is niet mijn job”, zegt een handelaar. “Als ik de mobiliteitsproblemen van de voetgangerszone moet oplossen, dan zou ik daar graag voor betaald worden.”

De overlegcommissie zal een advies uitbrengen over de heraanleg. Het is daarna aan het Brussels Gewest om dan te beslissen over de vergunning. Wellicht zal dat in juni gebeuren.