Heraanleg Rogierplein: een terugblik

Over iets meer dan een jaar kunnen de werkzaamheden aan het Rogierplein van start gaan. Dat is het gevolg van een akkoord tussen burgemeester Jean Demannez (PS) en minister van Openbare Werken Pascal Smet (SP.A). Voor het ontwerp wordt een internationale architectuurwedstrijd uitgeschreven. Precies zoals Smet het wilde.

Aan het akkoord gingen enkele maanden van gebakkelei vooraf. De gemeente Sint-Joost-ten-Node had al een plan klaar van het ontwerpbureau Clerbaux-Pinon, voor een volledige her­aanleg van het weliswaar kleine, maar daarom niet minder belangrijke plein. In dat plan verdwijnen de lelijke glazen piramides en worden ze vervangen door een glazen koepel die de ondergrondse zalen meer allure moet geven.

Maar de plannen waren niet naar de zin van minister van Openbare Werken Pascal Smet (SP.A). In oktober pleitte hij ervoor om, zoals het in het regeerakkoord staat, een internationale architectuurwedstrijd uit te schrijven voor de her­aanleg van het plein. Hij kreeg hiervoor de steun van architectuurverenigingen als Di-Sturb, die vindt dat Brussel op architecturaal vlak meer ambitie mag hebben en dat een internationale wedstrijd de beste garantie is voor een kwaliteitsvolle architectuur.

Demannez zag vijf jaar plannenmaken in rook opgaan en vreesde voor enorme vertragingen. Ook bij de talrijke hotels op het Rogierplein klonk gemopper. Staatssecretaris van Stedenbouw Françoise Dupuis (PS) snelde burgemeester Demannez te hulp, en al snel was er een conflict in de maak.

Wedstrijd
Vandaag zijn de plooien gladgestreken. Vorige week woensdag werd een akkoord getekend tussen gemeente en gewest. Het werd een compromis à la belge. Het Brussels Gewest mag de her­aanleg van het plein en de Kruidtuinlaan voor zijn rekening nemen en er een architectuurwedstrijd voor uitschrijven. De gemeente mag de ondergrondse ruimten her­aanleggen, net als de gemeentelijke straten errond. Het studiebureau Clerbaux-Pinon, dat de opdracht aanvankelijk had gekregen, wordt betrokken bij de opmaak van het project, en de gemeente mag juryvoorzitter van de wedstrijd zijn. Een of twee projectmanagers moeten alles in goede banen leiden. Het Gewest trekt 15 miljoen euro uit; 12 miljoen komt van de gemeen­te, gedeeltelijk gefinancierd door de stedenbouwkundige lasten van ­de nieuwe kantoren rond het plein.

Burgemeester Demannez kijkt nog even terug op de 'affaire': "Waarom wilden we dat het zo snel ging? We vonden dat we niet konden achterblijven bij de privé-ontwikkelaars die in ijltempo gebouwen neerzetten rond een plein dat niet opnieuw aangelegd geraakt. Dat schaadt het beeld van de overheid."

Maar minister Pascal Smet gelooft dat er uiteindelijk maar vier maanden achterstand is opgelopen. "Het zal snel gaan," zegt Smet. "In februa­ri doen we de oproep tot kandidaatstelling, in juli kunnen we de winnaar kiezen en kan die aan het werk zodat, na het afleveren van de vergunningen, in april 2007 het werk van start kan gaan."
Smet benadrukt dat het plein een sleutelrol heeft in het stedenbouwkundig weefsel van de Brusselse Vijfhoek. Het ligt op de as tussen Noord- en Zuidstation die de komende jaren volledig her­aangelegd zal worden, en het metrostation Rogier is een van de belangrijkste knooppunten van het openbaarvervoersnet. "We willen dat het plein opnieuw een echte ontmoetingsplaats wordt, en dan mag er wel nagedacht worden over de inrichting. Vergelijk het met een huiskamer waarin je leeft. Die wil je ook zo mooi mogelijk hebben."

Bouwmeester
De gemeente Sint-Joost-ten-Node hoopt intussen de ondergrondse feestzalen te kunnen opwaarderen. Enige tijd geleden ging de eigenaar van Les Pyramides failliet. Vandaag is de gemeente Sint-Joost eigenaar. Demannez: "De zalen zijn vooral bekend van de eroticabeurs. Wij denken dat ze meer potentieel hebben. De omliggende hotels kampen met plaatstekort bij grote evenementen. De Turkse en Marokkaanse gemeenschap zouden er dan weer terechtkunnen voor feesten en bruiloften, zodat ze die niet meer in de dichtbevolkte wijken van Sint-Joost-ten-Node hoeven te organiseren."

Minister-president Charles Picqué (PS), die bij de ondertekening van het akkoord aanwezig was, wil dit soort conflicten tussen gemeente en gewest in de toekomst vermijden door een draaiboek op te stellen voor de heraanleg van belangrijke ankerpunten in de stad. Hij wil ook werk maken van de aanstelling van een bouwmeester, zoals die ook in Vlaanderen bestaat.