Heuveltuinwijk: Er zijn nog 16.987 wachtenden voor u

Stel, u bent jong en wilt met de zon in het raam en zicht op Vlaanderen een huisje-met-tuintje huren. Iets betaalbaars in de woonwijk Messidor lijkt dan wel wat. Idyllisch bij de oudste kastanjeboom van het gewest, op de bergrug van Hoogtepunt 100. Wie weet - als u lang genoeg leeft – geeft de openbare vastgoedmaatschappij u een sleutel, na de 16.987 geïnteresseerden voor u.

N ergens in het gewest lijkt een sociale tuinwijk zo begeerd als hier, op de 13 hectare grote heuvel Messidor, volledig zuidwaarts georiënteerd (niet te verwarren met een gelijknamig naturistendorp aan de monding van de Rhône). Goed zichtbaar vanaf de Ring (Drogenbos) rijst boven Vorst Nationaal de wijk op, tientallen meters hoog. Als een wijngaard met terrassen, vandaar de ronkende dreefnamen: Wijnoogst-, Wijnpers-, Tros-, Fusten-, Tastevin- en Tourainedreef.

Aan een roseetje hebben ze niet gedacht als ik aanbel in de Anjoudreef 8. Niemand op de afspraak bij de coöperatieve Messidor. Dan maar eerst naar Nicole Warnotte - weer een klim -, die zeven jaar terug het wijkcomité heeft opgericht. Om de oudere bewoners vertrouwd te maken met de jonge, vaak grote gezinnen die hier terechtkomen, en omgekeerd. "We organiseren wijkfeesten, met een thema. 'Circus' bijvoorbeeld, met vuurspuwers en jongleurs en de dankbare inbreng van getalenteerde bewoners," geeft de actievoerster snel mee, voor we de wijk doorwandelen. Om de hoek, verscholen achter groen, ligt de feest- en picknickweide, met 'kot' om te vergaderen en compostpark. En verderop, naast het gratis tennisveld: een cool buurtlokaal, mooi uit de architectuurboekjes van Expo'58 ontsnapt.

Ook verrassend is de slanke bakstenen fabrieksoventoren die tussen de bomen door priemt - "een erfgoedrestant van de peperkoekenfabriek Smets Claessens Pains d'Epices," vertelt een bestuurslid van de geschiedkundige kring van Vorst ons later. "In overleg met Leefmilieu Brussel werken we aan de actie 'Duurzame Wijk'," vertelt Warnotte. "De paadjes - zoals een binnenweg naar het treinstation - zijn door stortregens half weggespoeld. Daar moet in 2012 werk van gemaakt worden. Op enkele zachte bermen willen we wilde bloemenborders, om bijen te lokken. En fruitbomen en fruitheesters (een tiental Oostenrijkse zwarte dennen - uniek in het landschap - zijn er al voor gekapt, red.) Ook inzake energiebezuiniging en voeding (bedeling van bio-groentenkorven) beginnen we met bewustmakingsacties in 2012."

De Messidorwijk van 250 huizen, vaak per drie of vier gegroepeerd, telt nog enkele anciens van het eerste uur. Vooral in de eerste straten van 1952 (Wijnoogstdreef) tot 1954, toen nog gereserveerd voor ambtenaren. De nestor van de wijk, 94 jaar oud, doet net zijn middagwandeling, maar wuift ons weg. Hij sloft richting Globelaan, waar vier flattorens (164 appartementen) ook deel uitmaken van de cité; en waar gedroomd wordt van 'verhuizen naar een huis beneden'. "Al moet je, als je de wachtlijst overleefd hebt, nog steeds een minimuminkomen hebben, of OCMW- of ziekenfondstrekker of werkloze zijn om in aanmerking te komen," stelt Didier Gouillard, hoofd van de openbare vastgoedmaatschappij nuchter.

Alles samen is tuinwijk Messidor goed voor 810 bewoners, van wie er 109 eigenaar zijn in plaats van huurder. Er zijn plannen om in het bosje bij de historische 'zwarte kasteelmuur' tegenover de Belgische Wielerbond nog bij te bouwen: huisjes voor mindervaliden. Vijf jaar terug zijn de meeste woningen grondig gerestaureerd; waar iemand vertrekt of sterft staat de werkploeg van de openbare vastgoedmaatschappij direct klaar. "Overal hebben we dubbel glas gestoken, en waar nodig pakken we het sanitair aan, de keuken, vloeren - als een huis nog niet gemoderniseerd zou zijn," maakt Gaillard duidelijk. "Zo mogelijk behouden we hetoorspronkelijke, dure beukenparket." Al hoor ik elders klagen over dansende planken op zand. Op elektrische installaties na kan de vaste Messidor-werkploeg van zeven man alles aan, van metselen tot tuinwerk. Twee maanden duurt het snoeien van alle ligusterhagen in blokvorm langs de huizen. En dat doen ze tweemaal per jaar. Van de tamme kastanjes midden in de wijk lijken de gesteltakken ons veel te fors gesnoeid. De ruim twee eeuwen oude reuzenkastanje staat op de bewaarlijst van opmerkelijke bomen in het Brusselse gewest. Hij is de oudste en grootste in zijn soort in Brussel. We halen een rolmaat te voorschijn: iets meer dan vijf meter omtrek heeft de gezonde honinggevende trots van Messidor, althans op onze ellebooghoogte.

>Criminaliteit?
>Van honing gesproken: een buurtbewoonster begon met drie bijenkasten voor wijkproductie - al zijn de bijen in haar rode, gele en groene kast al tweemaal 'gaan vliegen' door vandalenstreken. "We zullen ze deze winter verhuizen naar de afgebakende composttuin," horen we. Criminaliteit in dit bergdorp vol sociale controle? vragen we nog. Ja, vooral bij de hoekhuizen is het een plaag. "Politie en stewards sturen parkeerplaatszoekers van Vorst Nationaal onze wijk in, al zijn hier geen honderd plaatsen," wijst Gaillard. "Het nieuwe mobiliteitsplan is hier een soep; we hebben de preventieschepen aangeschreven, zonder gevolg."

De wijk is niet gelukkig met de eenrichtingsommetjes die moeten worden gemaakt. "We hebben een bevraging gedaan over alternatief transport (fiets, motor, bus - een metro komt hier niet) en de conclusie is duidelijk," schermt de voorzitster van het wijkcomité: "la voiture avant toute chose!" Een autoloze dag in de wijk werd afgewimpeld: "Taboe." Waar is de tijd dat de bekendste bewoner van Messidor, de schrijver-journalist en folklorist Jean d'Osta - eigenlijk Van Osta (1090-1993), maar 'er waren Vlaamse namen genoeg in Brussel', vond hij - als geestelijke vader van Jef Kazak lachte met les autogoïstes.