Honderd jaar geleden reed eerste tram naar Stokkel

De honderdste verjaardag van de tramverbinding met Stokkel geeft aanleiding tot een feestweekend op 8, 9 en 10 mei. Het landelijke gehucht van een eeuw geleden komt dan weer tot leven. Het is nu alleen nog wachten tot het Trammuseum aan de Tervurenlaan helemaal gerenoveerd is.

Alles begon met de aanleg van de Tervurenlaan in 1897, een initiatief van Leopold II. Over de verkeersader liep van in het prille begin een elektrische tramlijn. Dat werkte de verstedelijking van het dorp Sint-Pieters-Woluwe en van het naburige gehucht Stokkel in de hand.

De eerste verkavelingen in Stokkel dateren van 1906, toen de renbaan werd aangelegd. De nieuwe infrastructuur moest natuurlijk door het openbaar vervoer bediend worden en in 1908, in de recordtijd van vijf maanden, werd van de lijn naar Tervuren een vertakking naar de renbaan getrokken.

De nieuwe tram reed aanvankelijk alleen als er wedrennen waren: drie per week tijdens de bloeiperiode. In 1909 kwam dan de reguliere lijn Woluwe-Stokkel, die tussen vijf uur 's ochtends en tien uur 's avonds om het halfuur reed. Tien centiem per ritje tweede klasse, vijftien voor de eerste klasse: dan zat je op een kussentje.

Het Trammuseum, ook wel het Mu­seum voor het Stedelijk Vervoer te Brussel, verzorgt er (gratis!) tentoonstelling met (dito) documentatieboekje over: foto's, de meest uiteenlopende voorwerpen en kostuums.

Door de komst van de hippodroom begonnen gefortuneerde paardeneigenaars eromheen prestigieuze eigendommen op te trekken met stallen en dies meer. Jockeys en stalknechten waakten er over honderden paarden van onder meer de families Lambert, Brugmann, Decamp, Hausman en Pirson.
Op de plaats van de huidige Anglicaanse kerk aan de Salomélaan was er de Yearling Hall, de veiling van de jonge renpaarden. Ook in de Jules Dujardinlaan werd er gekoerst, maar dan ietsje democratischer: in de Bosstraat staan nog enkele gebouwtjes recht van de vroegere cynodroom, waar de windhonden de ziel uit hun lijf renden.

Blériot is terug
De hippodroom heeft ook andere spektakels dan spannende wedrennen over de vloer gekregen. Er was een rechte lijn van duizend meter, die bij de pioniers van de luchtvaart zeer in de smaak viel. Zelfs koning Albert I kwam kijken naar de stunts van de 'vliegende zotten', zoals ze in Woluwe genoemd werden: de exotische parachutiste Madame Cayat de Castella en natuurlijk piloot Olieslagers. Diens beroemde vliegtuig de Blériot wordt nu uitzonderlijk tentoongesteld in de grote tent op het Dumonplein. Terug van weggeweest na de vliegwedstrijd van 1914.

De komst van de tram, en de opkomst en ondergang van de hippodroom hadden een enorme impact op de stedenbouwkundige en economische ontwikkeling van Stokkel. In 1957 luidt in de renbaan voor de laatste maal de bel. De overblijvende stille getuigen worden gesloopt in 1975. Het sportcentrum van Sint-Pieters-Woluwe neemt sindsdien dertigduizend vierkante meter van het terrein voor zijn rekening, de rest is verkaveld.

De gemeente dook voor de honderdste verjaardag in haar archieven en toont de stedenbouwkundige evoluties met de hulp van rasverzamelaar Pierre Simar, die van Sint-Pieters-Woluwe duizen­den prentbriefkaarten in zijn collectie heeft zitten.

Speculaas en oldtimers
Tussen 8 en 10 mei staat de halve Woluwe­vallei drie dagen lang op stelten. Van 9 tot 18 uur is Stokkel verkeersvrij en rijden er oude trams. Zaterdag is het zelfs feest tot halfelf, met een groot vuurwerk. Zondag is er 'traditioneel feest' op de Tervurenlaan. Vijftig handelaars-acteurs demonstreren in authentieke klederdracht hoe honderd jaar geleden een (nu vaak verdwenen) ambacht werd beoefend. Anderen halen oude fabricagemethodes en recepten uit de kast, onder meer van brood en speculaas zoals in 1900.

De initiatiefnemers gaan breed en multidisciplinair, ze mikken op een feest waar iedereen aan zijn trekken kan komen. Daarom zijn er niet alleen goed uitgebouwde tentoonstellingen, maar ook een bonte waaier van sportieve, ludieke en culturele activiteiten. Nu is het alleen nog even wachten tot de renovatie van het Trammuseum (de heropening was oorspronkelijk gepland voor "begin 2009") afgerond is.

:: Details van het feestprogramma op www.woluwe1150.be