Honderden vluchtelingen in Brusselse treinstations

Brussel heeft opnieuw te kampen met een serieuze instroom van vluchtelingen. De Brusselse treinstations worden overspoeld door honderden migranten, hoofdzakelijk Soedanezen en Eritreeërs. Veel van hen komen rechtstreeks van het gesloten vluchtelingenkamp in Calais. De NMBS en Samusocial proberen mensen naar de centra te krijgen, maar veel mensen willen ter plekke blijven om toch maar de kans niet te missen om via mensensmokkelaars naar het Verenigd Koninkrijk te kunnen trekken.

Het is een schrijnend zicht. In het Brusselse Noordstation liggen mensen overal verspreid, vaak haast onzichtbaar door de vele dekens waaronder ze verborgen gaan. Aan de zijkanten van het station boven, maar nog veel meer op de benedenverdieping van het station, waar de bussen van De Lijn af en aan rijden. Dicht bij elkaar liggen ze, zowel aan de buitenkant als aan de binnenkant van de glazen muren.

Samusocial schat hen in op een 170-tal. Bijna allemaal zijn het vluchtelingen die nieuwe oorden opzoeken na de sluiting van het vluchtelingenkamp in Calais, door de barre leefomstandigheden ook wel ‘de jungle van Calais’ genoemd. “Het gaat vooral om Soedanezen en Eritreeërs, maar er zijn ook mensen van Egypte en Libië bij”, aldus woordvoerster Marie-Anne Robberecht. “Ze wachten allemaal op een kans om naar Engeland te kunnen gaan.”

Mensensmokkelaars
Maar ’s nachts gaan de deuren van het Noordstation onherroepelijk dicht en moeten de vluchtelingen andere oorden opzoeken. “We hebben wel een specifiek winterplan rond daklozen, dat van november tot maart loopt. Er zijn terreinverantwoordelijken actief die de mensen aanspreken en hen proberen te begeleiden naar instanties zoals OCMW en Samusocial”, legt Ines Venneman van de NMBS uit. “Dat is natuurlijk niet onze kerntaak, maar we willen er wel aandacht aan besteden.”

Veel van de vluchtelingen weigeren echter nog mee te komen naar een opvangcentrum. ’s Nachts zijn er immer mensensmokkelaars actief rond het station, bevestigt Samusocial. “En die kans om naar het Verenigd Koninkrijk te trekken willen ze niet missen”, aldus Robberecht. “De mensensmokkelaars zetten hen op vrachtwagens naar Oostende en Zeebrugge, van waar ze proberen het Verenigd Koninkrijk te bereiken.”

Hetzelfde verhaal weerklinkt ook bij een buschauffeur van De Lijn. Waar hij halt houdt, ligt een tiental mensen buiten te slapen. “Het wordt steeds erger. ’s Nachts durf je hier niet meer te komen, dat zweer ik je. Na 20 uur ’s avonds komt niemand hier meer de bus nemen.” “Ik zou zo niet willen leven”, weerklinkt het vanachter in de bus.

‘Heel stil zijn in de vrachtwagen’

Maar niet enkel aan het Noordstation, ook aan het Zuidstation zoeken vluchtelingen onderdak. Een veertig- à vijftigtal mensen ligt daar te slapen in de Overdekte Straat waar de trams halt houden. Dat deze mensen er al een tijdje liggen, bewijzen de constructies van karton, die hen moet beschermen tegen de wind.

Helemaal aan het begin van de lange rij ligt een vrouw uit Eritrea. In gebrekkig Engels vertelt dat ze 9 maanden in het kamp van Calais verbleef, samen met haar broers en haar echtgenoot. “Bij het afbreken van het kamp, vertelden ze ons dat we eindelijk naar Engeland zouden kunnen. Er werd een kort interview afgenomen, snel een foto getrokken. Maar uiteindelijk ging dat allemaal niet door.”

“Ik heb helemaal geen familie of vrienden in Frankrijk. Wat moet ik daar dan doen? Dus kwamen we naar Brussel, aan boord van de Thalys. Van hieruit willen we door naar Engeland, waar ik wel familie heb.” Hoe dat ze dat denkt te doen? “Oh, ik heb het al een paar keer geprobeerd, maar ik ben telkens betrapt. Je moet heel stil zijn als je de vrachtwagen inkruipt”, legt ze haar vinger op haar mond. “If driver see you, you no go.”

Leeg Maximiliaanpark

Het Brusselse Zuidstation is het enige station dat tijdens de winter soms openblijft om onderdak te geven aan de daklozen. “Wanneer het koud is en de opvangcentra vol zitten, leggen we mensen te slapen in een deel van het station. Sinds november zijn er zo 125 mensen op 27 nachten blijven slapen”, aldus Venneman. Maar in realiteit gaat het meestal om dezelfde tien mensen die er ’s nachts blijven, en daar zitten amper vluchtelingen bij, erkent ook Venneman.

Ondertussen staan er ook rijen aan het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, vlakbij het Noordstation. Om de hoek ligt het Maximiliaanpark, dat er akelig verlaten bij ligt. Na de ontruiming van het vluchtelingenkamp eind 2015 zullen de vluchtelingen hier alvast niet terechtkomen.