Indignados op 12 mei terug in Brussel

Op 15 oktober vorig jaar demonstreerden duizenden Indignados in de hoofdstad. Een halfjaar later is de wereld niet noemenswaardig veranderd en komen ze terug om te manifesteren. Kernthema’s: echte democratie, waardig leven en een economie op mensenmaat. Een portret van de voorbereidingen van de betoging op 12 mei.

'W ij vragen een economisch systeem dat in dienst staat van de mensheid en niet omgekeerd. Wij vragen een wereld waarin de bevolking de controle heeft over haar eigen leven. Wij zijn links noch rechts. Wij hebben geen grenzen. Wij zijn de rest van de wereld, geconfronteerd met enkele geprivilegieerden. Wij eisen een echte democratie, waar naar elke stem wordt geluisterd en waarin politieke beslissingen ook onze beslissingen zijn."
Ziedaar de eisen van de Indignados, de 'verontwaardigden'. De beweging ontstond na de financiële crisis van 2008, is internationaal en wordt wel eens de opvolger van de anders­globalisten genoemd. Een predicaat waarmee ze zelf niet blij zullen zijn, omdat de basisfilosofie van de verontwaardigden er naar eigen zeggen een is van strikte horizontaliteit: geen leiders, geen overheersende ideologie of politieke stroming. En als er al een moet zijn, dan wordt die kortweg 'waardigheid' genoemd.

Toch krijgt de beweging door wereldwijde gebeurtenissen zoals de aanhoudende economische crisis en de Arabische Lente een politieke dimensie en zijn de deelnemers erg overtuigd van hun pleidooi voor meer menselijkheid.

Cirkelroken
Begin april, de zondag na het dodelijke incident na een ongeval met een MIVB-bus. Op het Flageyplein verzamelen een twintigtal mensen, hoofdzakelijk jongeren. Ze houden een zogenaamde volksvergadering. Iedereen mag deelnemen en in de cirkel komen zitten. Met behulp van dit soort vergaderingen wordt de aanstaande manifestatie gepland. Het gaat vooral over praktische zaken, soms over filosofische. Ieder aangedragen agendapunt wordt met gebarentaal goedgekeurd, afgekeurd, verduidelijkt of afgeremd. "Een manier om op drukke vergaderingen iedereen zijn zeg te laten doen en tot besluiten te komen," zegt Linus Vanhellemont, Indignado, socioloog aan de VUB en een van de organisatoren van de 12 meistoet.

"We moeten stoppen met zoveel te onderhandelen met de politie," zegt een deelnemer wanneer er wordt gesproken over het parcours van de betoging. Eerder had een andere deelnemer zijn twijfels geuit of de ordehandhavers het voorgestelde parcours wel zouden zien zitten. "Het is jammer dat we niet in het stadscentrum kunnen betogen, want de Belgian Pride (holebi­optocht, red.) gaat die dag ook uit. Misschien valt ons statement daardoor wel in het water," oppert iemand anders. "Ja, maar we moeten de vertrouwensband tussen de Pride en het stadsbestuur niet breken," is het antwoord.

Er wordt gedebatteerd over het aanvangsuur van de demonstratie. "Om 16 uur," oppert een omstander van Spaanse origine. De groep vindt dat te laat. "13 uur is realistischer." Ondertussen is een wat oudere man met baard en kinderwagen bij de groep komen staan. Hij is militanter dan de gemiddelde Indignado en houdt een pleidooi voor meer ideologie. Hij stamt duidelijk uit de marxistische traditie. Ook hier twijfelt de groep. Enkelen onderschrijven een radicaler programma en dito strijd, anderen willen het vooral vreedzaam en breed houden.

Nog tijdens het debat mengt zich iemand die stelt: "Ik ondersteun jullie strijd; ook ik weet dat de wereld geregeerd wordt door een financiële elite." Instemmend geknik. Iemand oppert sarcastisch: "Neen, écht?!"

Tijdens het debatteren wordt er duchtig gerookt, de peuken blijven liggen. Uiteindelijk loopt de vergadering tegen de avond ten einde. Het is koud. De voorspelling van de man met kinderwagen over het lange uitblijven van de regen - "Weten jullie wel wat er aan de hand is? Het heeft al een maand niet meer geregend" - komt niet uit. Wanneer we afscheid nemen, worden we aangeklampt door een oudere man met lang grijs haar. Hij vertelt: "Ik heb Mei '68 meegemaakt, en ik weet dat die zogenaamde revolutionaire bewegingen door een elite worden georganiseerd. Of neem nu de aanslagen van 9/11. Ik ben architect. Je weet toch dat die torens niet konden instorten door vliegtuigen. Weet je wat er gaande is?"

Diskrediet
Een maand later. Door het aanhoudende slechte weer zijn de volksvergaderingen verkast naar het Centraal Station. Maar vandaag is het droog en wordt er toch op het plein voor het station samengezeten.

De planning voor de 12 meibetoging loopt stilaan ten einde, er moeten alleen nog wat praktische knopen doorgehakt worden. 13 uur, vertrek aan het Noordstation, dat staat nu vast, en de demonstratie zal daarvandaan naar het Poelaertplein leiden, waar er verschillende volksvergaderingen gehouden worden, met muzikale optredens en workshops. Enkele thema's: illegaliteit, de Navo, lobbygroepen, gender. Om 19 uur die dag is er ten slotte een grote picknick waar iedereen die deelneemt, opgeroepen wordt voedsel te delen. Ondertussen is ook bekend welke steden wereldwijd op 12 mei soortgelijke acties zullen organiseren. Een greep: Berlijn, Amsterdam, Londen, Athene, Madrid, Moskou, Caïro, Sydney, São Paulo, Delhi, La Paz, Los Angeles, Seattle, Chicago, Pretoria.
"Ik hoop dat de politie geen bagatellen zal aangrijpen om mensen administratief aan te houden. Onlangs nog is dat gebeurd in Elsene," zegt een deelnemer. "Nu moeten we er vooral voor zorgen dat alles netjes wordt achtergelaten, niet zoals vorig jaar, toen het HUB-gebouw bijvoorbeeld een rommel was. De media zijn daar toen op gesprongen en hebben de beweging in diskrediet gebracht, maar dat was niet onze schuld, dat waren enkelingen die niets met ons te maken hadden," zegt een ander. Instemming.

Wanneer de vergadering ontbonden wordt en de deelnemers flyers uitdelen, spreken we nog met enkele Indignados. Waarom ze het belangrijk vinden om mee te doen? "Ik wil de verandering zijn, en niet toekijken," zegt Aurore, een jonge studente sociologie. "De tijden veranderen, en nu moeten we de overstap maken naar een ander systeem. Een menselijk systeem."

Een andere: "Kijk naar het Midden-Oosten, naar hoe mensen daar democratie willen. Kijk naar de stilstand in het Westen. Gek, toch? En toch slaagden vorig jaar Spaanse jongeren erin om een hele periode een plein te bezetten uit onvrede met dit tijdsgewricht. We hebben opnieuw een echte democratie nodig. En niet nog meer macht voor supranationale organisaties, zoals het Internationaal Monetair Fonds. Want wat van de economie is nog reëel?"

Een laatste, hoopvol: "De problemen van vandaag zijn zo groot dat mondiale oplossingen zich opdringen. Dat trekt me ook zo aan in deze beweging: verschillende steden nemen deel, overal ter wereld. De verzuchtingen zijn hetzelfde. De financiële wereld eet de democratie op."

De betoging van 12 mei start om 13 uur aan het Noordstation en trekt naar het Justitiepaleis. Vanaf 17 uur vinden volksvergaderingen plaats aan de Hallepoort. Er is ook een volkskeuken en picnic.