Jan Béghin over Neerhof: 'Boerderij moet boerderij blijven'

Bruno De Lille, VGC-collegelid (Groen!), zoekt een plek in de stad waar Brusselse jongeren zich kunnen uitleven. Hij denkt daarbij aan het Neerhof in Dilbeek. De vzw Neerhof zegt niet nee, maar stelt wel voorwaarden.

D e kinderboerderij van het Neerhof mag zo stilaan als een eerbiedwaardig instituut van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) worden beschouwd. In 1974 kochten de Vlaamse Brusselaars ze aan, omdat toen al werd gewezen op de tanende kennis van het rurale leven bij de stadskinderen. Melk komt van de koe: het is een cliché dat sommige kinderen dat niet zouden weten, maar het cliché klopt vaak wel. Vandaag nog meer dan vroeger.

De toenmalige Nederlandse Cultuurcommissie (NCC), de voorloper van de VGC, betaalde in de jaren 1970 een half miljoen euro voor de boerderij met de omliggende landerijen, en stak er nog eens 1,2 miljoen euro in om het al die jaren te renoveren en te onderhouden. De boerderij is beschermd als monument, het landschap is erkend als agrarisch gebied. Het beheer van het Neerhof is in handen van de vzw Neerhof, waarvan voormalig parlementslid Jan Béghin al 37 jaar voorzitter is.

Vandaag komen er het hele jaar door klassen van het Brusselse Nederlandstalige onderwijs om een dag het boerenleven mee te maken: er worden stallen uitgemest, beesten verzorgd, brood gebakken, of een indianenfeestje gebouwd rond een grote tipi. Het Neerhof is met andere woorden niet zomaar een kinderboerderij, waar al eens een konijn of geit kan worden geaaid, er wordt nog echt geboerd. Een gezin van landbouwers woont er en houdt er varkens, geiten, koeien en een Brabants trekpaard.

"Alleen al voor de taalverwerving zijn de klasbezoeken aan het Neerhof een goede zaak," zegt voorzitter Jan Béghin. "Niet alleen gaat de kennis over landbouw en natuur van veel stadskinderen achteruit, ze beheersen ook de woordenschat niet langer. Ze zeggen boerderin in plaats van boerin ." Naast de klasactiviteiten organiseert het Neerhof in juli ook vakantiekampen voor tien- tot veertienjarigen. Sinds enkele jaren werkt het Neerhof volledig als bioboerderij.

Als het afhangt van Bruno De Lille (Groen!), collegelid bevoegd voor Jeugd in de VGC, dan valt er meer uit het Neerhof te halen. In het VGC-zomerakkoord (2009) heeft hij aangekondigd dat het Neerhof een andere richting uit moet. Er is een nijpend gebrek aan open ruimte in de stad waar jongeren zich kunnen uitleven. De velden rond het Neerhof bieden tal van mogelijkheden. Daarnaast wil De Lille ook meer aandacht voor ecologie en natuureducatie.

De Lille werkt aan een nieuwe beleidsovereenkomst tussen VGC en Neerhof. In het beleidsplan Jeugd (2010) heet het dat het Neerhof moet worden "gedynamiseerd naar een hedendaags activiteitencentrum voor de Brusselse stadskinderen, jongeren en jeugdverenigingen". Voorts plant De Lille "minstens één groot, groen en avontuurlijk speeldomein voor de speelpleinen van de VGC, al dan niet gekoppeld aan een reorganisatie van het Neerhof."

Maar de vzw Neerhof, waar al meer dan dertig jaar de boerderij in de werking centraal staat, wil niet zomaar in het scenario van een avonturenpark stappen. De spanningen tussen het Neerhof en de VGC liepen de afgelopen maanden hoog op, na een presentatie van de plannen door het kabinet-De Lille aan de vzw. Béghin: "Wat is er gebeurd? We kregen het voorstel over de nieuwe beleidskeuze van de VGC net op het moment dat de discussie losbarstte over het provinciaal domein van Hofstade (dat geplaagd werd door heetgebakerde jongeren, SVG) . We zagen het natuurlijk helemaal niet zitten dat het Neerhof in een vergelijkbaar verhaal terecht zou gaan komen. Er zijn toen wat misverstanden ontstaan, maar die hebben we intussen uitgepraat."

Hanteerbaar
Toch zijn nog niet alle plooien gladgestreken. De Lille wil vooreerst het Neerhof beter laten renderen door het meer en langer open te stellen. Vandaag sluit het Neerhof een keer per week (op zaterdag) en een volledige maand in de zomer (in augustus). Daar wil het collegelid verandering in. Een tweede belangrijk idee van de VGC is om het Neerhof voortaan niet zozeer via het onderwijs te benaderen (klasbezoeken), maar via het jeugdwerk. Daarmee zou ook de leeftijd kunnen worden uitgebreid: niet alleen kinderen, maar ook adolescenten moeten er vaker terechtkunnen.

De vzw Neerhof is bereid om hierover te praten. In tegenstelling tot de eerste reacties heeft de Algemene Vergadering zopas een constructief advies geformuleerd. "Wat niet wil zeggen dat we alles goedschiks aannemen," benadrukt Béghin. "We stappen in de onderhandelingen, we stemmen in met een verschuiving van de focus van onderwijs naar jeugd, maar er moet ook met de realiteit rekening worden gehouden. Het hele jaar open zijn, zonder sluitingsdag, dat doe je niet zomaar, zonder overleg met het personeel. Het moet ook hanteerbaar zijn voor het Neerhof. Jongeren zijn welkom, maar alleen in georganiseerd verband. Belangrijk voor ons ten slotte is dat de boerderij ook als boerderij blijft draaien. Als de dieren wegmoeten, dan is dat over mijn lijk. Dan nemen we collectief ontslag."

Het lijkt nu ook al bijna zeker dat er een moestuin voor de koksschool van Elishout zal worden aangelegd. En Béghin heeft zelf ook nog een ideetje in de koker om de plannen van De Lille realiseerbaar te maken. "Ginder," en de voorzitter wijst over de velden honderden meters ver, "heeft de VGC nog een stukje bouwgrond dat aansluit op de landerijen. Waarom daar geen onthaalcentrum bouwen, eventueel zelfs met slaapgelegenheid?"

Ideeën genoeg. Maar dan zullen ook de centen moeten volgen. Béghin denkt eind dit jaar te landen met een compromis, om dan in 2013 met het Neerhof een nieuwe richting in te kunnen slaan.