Japanse kerselaar om straatdoden blijvend te herdenken

43 daklozen zijn er in 2010 gestorven. Of beter: mensen die op straat leefden. Sommigen hadden een dak boven hun hoofd, maar ze verkozen de straat om aan de eenzaamheid te ontsnappen. Het Collectief Straatdoden organiseerde woensdag opnieuw een herdenking. Aan het Centraal Station werd een Japanse kerselaar geplant, symbool voor de hardheid van het leven op straat, maar ook voor het leven tout court.

"Omdat we niet willen dat mensen alleen en anoniem sterven. Omdat het vandaag nog moet veranderen voor hen die op straat leven. Omdat we allen de kans willen hebben om afscheid te nemen van onze vrienden, geliefden, vaders, moeders of kinderen..." Dat stond op de uitnodiging voor de herdenkingsplechtigheid; de affiches hingen daags nadien nog aan het Centraal Station.

Vorige woensdag bij de Gotische Zaal van het stadhuis. Beneden, aan de Leeuwentrap, blaffen de honden van drie daklozen tegen elkaar op. Mogen ze mee naar binnen of niet? Twijfel. Een boeddhistische monnik in oranje gewaad bestijgt de trap.

Nog maar zelden zo'n bont gezelschap gezien in de Gotische Zaal: haveloze mensen die elkaar warm groeten, hoogwaardigheidsbekleders, een pastoor, non, rabbijn, imam en een vertegenwoordiger van de vrijzinnigheid. En de straathoekwerkers die de thuislozen bijstaan. De plechtigheid met getuigenissen gaat door merg en been.

De doodsoorzaken van de herdachten lopen uiteen. Van twintig doden is niets bekend: de wet op de privacy (o bittere ironie) ontzegt het collectief alle informatie. Zes daklozen stierven aan kanker, vier aan een overdosis en vier ten gevolge van agressie. Het collectief heeft eerder al 24 individuele ceremonies georganiseerd; zeventien overledenen kregen een plechtigheid van de familie. Sommige daklozen vinden hun familie pas na hun dood - of kort ervoor - terug. Neem nu Gabriël. Meneer Gabriël, zo wou hij genoemd worden. Meneer Gabriël lag vorig jaar in maart al in het ziekenhuis, maar toch wou hij naar de herdenking voor de straatdoden in het stadhuis komen. Dit jaar wordt hij er zelf herdacht.

Meneer Gabriël, die eigenlijk Bruno heette, is op 66-jarige leeftijd gestorven in het Sint-Pietersziekenhuis. Een Italiaanssprekende verpleegster heeft zijn familie opgespoord. Meneer Gabriël zei niet veel; hij was een eenzaat die graag onder de mensen was.

Onder de 43 straatdoden waren zeven vrouwen. De gemiddelde leeftijd is 45,9 jaar, de jongsten, Eddy en Timothy, waren maar twintig. Hun leven, net als dat van Hassan (22), moest nog beginnen. Vijftien mensen werden dood op straat gevonden, zes in kraakpanden, vier in het ziekenhuis. De anderen in woningen, bij familie of vrienden.