BIG CITY. Was er ooit een overdekte schaatsbaan in het centrum van de stad?

Nu de herfst eraan komt is het schaats­seizoen weer geopend. Indoor schaatsen kan in Brussel alleen in Sint-Lambrechts-­Woluwe, op de ijsbaan Poseidon. De Brusselse bourgeoisie was honderd jaar geleden meer verwend. Zij kon het ijs betreden in een van de mooiste gebouwen van de stad, de Centrale Hallen.

Jammer genoeg staan de Centrale Hallen op de lijst van 'Prachtige Brusselse gebouwen waarvan het schandalig is dat ze ooit werden afgebroken', in het gezelschap van onder meer het Volkshuis van Victor Horta aan de Zavel, en het oude Zuid- en Noordstation.

De Centrale Hallen werden opgetrokken rond 1872 vlak bij Sint-Katelijne en de Beurs. Het doel van toenmalig burgemeester Jules Anspach was om een markthal te bouwen waarin verschillende openluchtmarkten konden worden ondergebracht. Het moest een gebouw worden met koelsystemen, zodat de producten zo hygiënisch mogelijk konden worden verkocht. Markthallen waren in die tijd een trend. Denk maar aan de Sint-Gorikshallen, een straat verderop, waar dierlijke producten werden verkocht. Of het abattoir in Anderlecht, de overdekte vleesmarkt. De Centrale Hallen waren dan weer de plek voor wild en gevogelte, maar er waren ook kleinere standjes, waar marktkramers allerlei etenswaren verhandelden.

Voor het ontwerp lieten de architecten zich inspireren door Parijs. Het complex had een oppervlakte van vijfduizend vierkante meter. Er waren een noordelijke en een zuidelijke hal die van elkaar gescheiden werden door een overdekte straat. Hoewel het een functioneel gebouw was, was het een architecturaal pareltje met heel wat glas en ijzerwerk.

Nog geen vijftien jaar later groeide het besef dat de grootheidswaanzin van Parijs nastreven niet altijd het beste idee was. De markthallen bleken al snel te groot en daarom kreeg de noordelijke hal een andere invulling. Precies omdat het gebouw voorzien was van een ingenieus koelsysteem, bleek een schaatsbaan een optie. IJspistes waren toen trouwens trendy in ... Parijs. De piste kreeg de naam Pôle Nord. Geen vergezochte naam, want waar was er een schaatsbaan met dezelfde naam?

Een avondje uit

De ijspiste opende heel toepasselijk op kerstdag in 1893. Dat moet een hele belevenis geweest zijn. Mensen flaneerden er al schaatsend, met de muziek van een orkest op de achtergrond. Het was een avondje uit op het ijs, in een romantische setting. Koppeltjes werden gevormd, en zowel trucjes op het ijs als winteroutfits werden geshowd. De winters waren strenger dan nu, en de ijspiste hield goed stand. Maar in de zomer was een alternatief nodig. Vanaf de lente werd Pôle Nord omgevormd tot Palais d'été, een spektakelzaal waar dans en toneelvoorstellingen opgevoerd werden en concerten plaatsvonden. Ook tijdens de zomer was het de ideale setting om iemand te ontmoeten. Dit keer in een lange jurk en kostuum op een van de vele balavonden. Pôle Nord en Palais d'été waren het hele jaar door bij de belangrijkste uitgaansplekken in de binnenstad.

De schaatsbaan overleefde de Eerste Wereldoorlog, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog hield ze geen stand. In 1941 kwam er een hondenrenbaan waar windhonden tegen elkaar moesten racen. Zo kwam er een einde aan bijna vijftig jaar schaatsen in de binnenstad. En uiteindelijk verdwenen de Centrale Hallen in de aanloop naar Expo 58. Het stadsbestuur wilde ruimte vrijmaken voor de auto's van de bezoekers van de expo. De zuidelijke hal bleef nog even overeind, tot ze een paar jaar later ook tegen de grond ging. En zo blijft de afbraak van de oorspronkelijke hallen waar de Brusselaars konden schaatsen, winkelen en genieten, een ijzige herinnering.

• VOLGENDE WEEK: Wat had Karl Marx met Brussel?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City