JOUW VRAAG. Zijn er in Brussel ooit sporen uit de Romeinse tijd gevonden?

Van alle Galliërs zijn de Belgen de dappersten, zo schreef Julius Caesar, maar over Brussel repte de sterke man uit Rome met geen woord. Logisch, want van een stad was toen nog lang geen sprake. Dat wil echter niet zeggen dat er nog geen menselijke activiteit of bewoning was. Dat blijkt uit de catalogus van een expo uit 1978: Brussel voor 400, Romeinse aanwezigheid in Brussel en omgeving.

Op verschillende plaatsen in Brussel zijn bijvoorbeeld overblijfselen van Gallo-Romeinse villa’s blootgelegd. Het gaat om een soort boerderijen uit die tijd. De bekendste is waarschijnlijk die vlak bij het Laarbeekbos in Jette. De site werd beschermd in 1995 en het oude grondplan is opnieuw zichtbaar gemaakt met moderne materialen.

Ook in Laken zijn funderingen van een villa gevonden. Niet toevallig liggen beide locaties in de buurt van de straat die we vandaag nog kennen als de Romeinsesteenweg. Die bestond zeker al in de Romeinse tijd en misschien zelfs al eerder. De weg verbond Asse met Elewijt, vandaag een deelgemeente van Zemst. Twee dorpen van betekenis in de Romeinse tijd. Ook net over de gewestgrens in Wemmel zijn Romeinse resten gevonden, onder meer van een crematiebegraafplaats.

In Anderlecht zijn eveneens resten van een villa gevonden. In het zuidoosten dateren grafheuvels in het Zoniënwoud mogelijk uit die periode, al kunnen ze evengoed nog veel ouder zijn. In de buurt, op het grondgebied van Watermaal-Bosvoorde, zijn er immers restanten van een nederzetting die dateert uit de Nieuwe Steentijd, maar liefst 4.000 jaar voor onze tijdrekening.

In Ukkel is aardewerk uit de Romeinse tijd bovengehaald in de buurt van Neckersgat. Waarschijnlijk niet toevallig vlak bij de Dieweg, want dat is ook een straat met een lange geschiedenis. In de Zuidrand zijn ook resten gevonden in onder meer Drogenbos, Lot en Buizingen. In Schaarbeek stootte men op munten en twee graftombes.

En in het centrum? Hoewel de moerassige Zennevallei destijds onaantrekkelijk was voor nederzettingen, zijn er wel verschillende sporen teruggevonden van menselijke activiteit. Zo werd aan het Sint-Goriksplein tijdens werkzaamheden aan de Zenne een klein kruikje ontdekt uit de tweede of derde eeuw. Bij de uitgraving van het Vergotedok begin 20ste eeuw vonden arbeiders een Romeinse dakpan, een middelgroot hoefijzer en paarden-, varkens- en hertenbeenderen. Daarna zijn in de buurt nog Romeinse munten gevonden.

Bij elke bouwwerf bestaat de kans dat nieuwe restanten opduiken. Voor funderingen, parkeergarages en koel- en verwarmingssystemen graaft men immers steeds dieper. Bij grondwerken voor de bouw van het Herman Teirlinckgebouw op de site van Thurn & Taxis zijn vier jaar geleden nog sporen uit de Romeinse tijd gevonden, waaronder potscherven, dierenbeenderen en ander huishoudelijk afval. Dat was vermoedelijk door villabewoners verderop gedumpt in een zijarm van de Zenne. — laurent Vermeersch/Filip van der elst

VOLGENDE WEEK: Waar komt de naam Ancienne Belgique vandaan?