Kantoren in centrum weer in trek

“De wereld zou ten onder gaan.” Zo vat Jones Lang LaSalle de verwachtingen na de crisis van 2008 samen. Ondertussen is de wereld (nog) niet ten onder gegaan en presenteert de vastgoedmakelaar hoopgevende cijfers over de hoofdstad. Er zijn twee trends: het stadscentrum wordt opnieuw aantrekkelijk, en kantoorgebouwen krijgen steeds vaker een andere functie. Of toch niet?

J ones Lang LaSalle beschikt in Brussel over dertien miljoen vierkante meter kantoorruimte, en elf procent van die oppervlakte is niet ingenomen. Dat is veel. Toch zou de leegstand licht op zijn retour zijn; vooral in de eerste helft van 2010 waren de gevolgen van de financieel-economische crisis goed merkbaar.

Vincent Querton, manager van Jones Lang LaSalle (JLL) in België en Luxemburg, wil optimistisch zijn. "Na de crisis voorspelde men het einde van de wereld, maar al met al bleek het goed mee te vallen. Wel is de markt voorzichtiger geworden, veel voorzichtiger. Maar ook daar hebben we de indruk dat het ergste voorbij is." In 2010 hebben bedrijven ongeveer 450.000 vierkante meter kantoorruimte opgenomen bij LaSalle. Dat is niet erg veel.

Bij al die cijfers tekenen zich enkele trends af. Volgens de vastgoedmakelaar is het stadscentrum opnieuw in trek, een stelling die wordt gestaafd door de lagere leegstandspercentages in Brussel-centrum, en veel hogere in de meer perifere gebieden zoals Evere en de luchthavenregio. Een kanttekening is wel dat de hoogste leegstand in het centrum zich in nieuwe gebouwen (minder dan vijf jaar oud) voordoet, terwijl leegstand in de randgebieden meer structureel lijkt voor oudere gebouwen. "Bereikbaarheid in de buurt van treinstations is een belangrijk gegeven," zegt Patricia Lannoije, hoofd van de onderzoeksdienst van JLL. "Vroeger was er een tendens om vooral te decentraliseren, nu is het omgekeerde opnieuw waar: groepering is weer aan de orde. En waar kan dat beter dan in stadscentra?"

Lege Zenith
Jones Lang LaSalle bespeurt ook een andere trend: de reconversie van kantoorgebouwen naar nieuwe functies, de laatste twee jaar goed voor 300.000 vierkante meter. Voorbeelden: de omvorming van het T'Serclaesgebouw voor de Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB), en de omvorming van het Rijksadministratief Centrum tot woningen, het prestigeproject Belair. Wat dat laatste betreft: de federale politie gaat zo goed als zeker de 60.000 vierkante meter kantoorruimte in dat project innemen.

Maar de leegstand in Brussel blijft bestaan en is, zoals eerder geschreven, zelfs zeer hoog bij nieuwe gebouwen in het stadscentrum. Dat wordt ook bevestigd door een studie van de vastgoedconsulent DTZ Research. 25 procent van alle nieuwe gebouwen in het stadscentrum zou leeg staan. In heel Brussel zou het volgens dezelfde studie om 1,6 miljoen vierkante meter leegstaande kantoorruimte gaan. De grote concurrent van JLL, CB Richard Ellis, riep vorig jaar nog op tot een moratorium op de bouw van nieuwe kantoren.

"Daar kan geen sprake van zijn," klinkt het bij LaSalle. "Ter plaatse trappelen is wel het laatste waar we aan willen denken." Tijdens de voorstelling van de cijfers werd ook nog een exemplarisch voorbeeld van leegstand gegeven: de Zenith­toren. Twee jaar na oplevering staat deze toren in de Noordwijk nog altijd leeg.