Kokeneten spelen aan het slachthuis

Op de site van Abattoir in Anderlecht wordt vandaag (17 september) het startschot gegeven van de nieuwe editie van Festival Kanal. De inhuldiging van het speelplein Court-Circuit is na initiatieven als het Mixtusfestival, Kookmet en Ketmet een nieuwe stap in de pogingen van vzw Cultureghem om de site kleur te geven met (culinair verantwoorde) cultuur.

O p het asfalt onder de enorme luifel op het marktplein aan de slachthuizen van Anderlecht staat sinds kort een enorme, kleurrijke tekening. Court-Circuit is een soort gekke mix tussen het grondplan van een bordspel en van een sporthal, en moet fungeren als een inspirerende aanduiding dat hier gespeeld kan worden door de kinderen uit de buurt. Terwijl we hier rondlopen houden een aantal jonge Kuregemnaars, waarvan sommigen al de nationale pers haalden met hun zelfgemaakte jeugdhuis, het nog bij een partijtje voetbal, maar tijdens de officiële opening staat er een heuse spelnamiddag op het programma, en komt Canvas filmen voor de televisiereeks Atelier De Stad. Sinds Eva De Baerdemaeker en Yannick Roels met hun piepkleine vzw Cultureghem een socio-culturele invulling geven aan de site van Abattoir - waar elke vrijdag, zaterdag en zondag honderdduizend mensen passeren op de markten die er gehouden worden - beweegt er ook meer en meer op de andere dagen van de week.

Eva De Baerdemaeker: “Joris (Tiebout, CEO van Abattoir) heeft een bijzonder straffe visie voor de toekomst van deze site. Cultureghem is het socio-culturele luik dat binnen die visie past. De afspraak was dat Abattoir mij een jaar de tijd gaf om Cultureghem leven in te blazen en middelen te genereren. Dat is gelukt.”

Wanneer voelde je voor het eerst dat het potentieel werd aangesproken?
De Baerdemaeker: “Tijdens ons eerste Mixtus-festival in juni 2013, toen we zagen dat een nieuwe doelgroep naar de site kwam. En dat zijn eenvoudigweg de Brusselaars. We willen iedereen ervan overtuigen zijn identiteit te zoeken in het feit dat hij of zij Brusselaar is, eerder dan onderscheid te maken volgens culturele, religieuze of verre geografische criteria. We zijn allemaal bastaards, en wat we gemeen hebben is dat we hier opgroeien. Dat was de insteek voor Mixtus, waarvoor we met de hulp van de HUB-scholen, studenten en kunstenaars hebben samengebracht rond een tentoonstelling en een podium waar vanalles op kon gebeuren. Zo is de sneeuwbal beginnen te rollen. De eerste maanden heb ik amper op het bureau gezeten en klopte ik voortdurend op deuren van mensen om te kijken wat we voor elkaar konden betekenen. Zo hadden we snel een draagvlak van believers en partners. Ondertussen maken we ook deel uit van een aantal platformen zoals de Cultuurrraad, Brede School, Festival Kanal, enzovoort. Ondertussen heeft ook de politiek in de gaten dat er hier iets gebeurt en kunnen we dankzij een aantal subsidies voor het eerst op wat langere termijn werken.”

Jullie zetten ook een succesvol growfunding-project op om Kookmet mogelijk te maken, inmiddels een vaste waarde.
De Baerdemaeker: “We snapten ook dat het publiek niet zomaar zou komen opdagen voor een zoveelste vzw die dacht dat ze het warm water had uitgevonden. Daarom wilden we iets doen op het moment dat het volk hier al is, want met die honderdduizend bezoekers van de markt gebeurde verder niets. We lazen ook over de lege brooddozen op school, het feit dat kinderen te ongezond eten, over het nut van tafelgesprekken. Zo ontstond het idee voor Kookmet, dat uitgaat van gezonde voeding en ontmoeting: koken in een mobiele keuken op de markt. Daarvoor had ik iemand nodig die met iedereen kon praten, en dat was Yannick, die ik ontmoet had toen de Belgian Homeless Cup hier op Abattoir kwam tijdens de sociale voetbalbeurs The Football we Love. Yannick praat even makkelijk met een dakloze als met voetbalsterren als Lilian Thuram of Emmanuel Petit. Hij is dan ook nog eens architect-ingenieur en dus iemand die graag dingen bouwt.”

Yannick Roels: “Kookmet is samen inkopen doen, samen koken en samen eten. Je nodigt jonge kinderen uit, legt hen uit dat we iets gaan doen met gezonde voeding op een fantastische plek met mensen die je echt moet leren kennen. Ze krijgen geld en een boodschappenlijst en moeten terugkeren met de ingrediënten – maar dan niet in plastic zakken, want tegen het afval van de markt willen we ook iets doen. Daarna gaan ze onder de overdekte markt aan de slag met onze animatoren tot ze er een voorgerecht, hoofdgerecht en dessert is. Ondertussen komen een paar vrouwen die de markt bezoeken in de potten kijken en zeggen wat er beter kan, of komt een voorbijganger vragen of hij ook iets kan eten, en zo ontstaan er gesprekken. Op het einde doen we de afwas en ruimen we op.”

De Baerdemaeker: “De growfunding heeft het project meteen heel bekend gemaakt, waardoor we meteen voor zes maanden volgeboekt waren. We krijgen op vrijdag niet alleen scholen over de vloer, maar ondertussen ook bedrijven die met hun mensen eens iets anders willen doen dan een teambuilding in de Ardennen. We werken nu ook aan de Kookmetkoekjesfabriek voor de buitenschoolse opvang op woensdagmiddag. Want we willen dat die gezonde reflex niet eenmalig blijft en ook doordringt tot bij de ouders en begeleiders.”

Na Kookmet kwam ook Ketmet.
De Baerdemaeker: “Ketmet omvat alles wat voor jongeren bestemd is. We willen van de markt de grootste overdekte speelplek van Brussel maken. Maar onze beperking is dat we altijd plaats moeten kunnen ruimen voor de marktkramers. Daarom hebben Jan Laute en Lode Vranken met Court-Circuit het lijnenspel uitgetekend dat kinderen en jongeren uitnodigt om zelf spelletjes te spelen en bedenken. Op de spelnamiddag tijdens de opening van Festival Kanal Play Ground zijn er ook artistieke interventies en lekkere hapjes van Peter Hannosset, de kok van kunstencentrum Stuk in Leuven, die voor ons receptjes aan het bedenken is.”

Ondertussen hangen hier ook jongeren rond die met paletten en bierbakken hun eigen jeugdhuis hebben gebouwd.
Roels: “Zij kwamen hier regelmatig, en waren niet van plan om weg te gaan. We hebben hen gevraagd wat ze nu eigenlijk zelf graag wilden doen. Het antwoord was dat ze een jeugdhuis wilden bouwen en een soort jeugdbeweging opzetten om de ketten in de buurt duidelijk te maken dat ze geen vervelende dingen hoeven uit te halen zoals zij zelf wel eens hebben gedaan. We hebben hen laten doen. Ketmetpalet vonden ze een onnozele naam voor hun project dus nu noemen ze het Parti de rien. Het heeft hen al een artikel in De Standaard opgeleverd. Ze hebben veel ideeën, maar aan de uitvoering schort het nog wel eens. Maar we laten hen vrij en dagen hen uit. Zo leren ze dat ze ervoor moeten werken als ze willen dat iets lukt.”

En wat zijn de plannen voor de toekomst?
De Baerdemaeker: “We hebben voor het Europees Fonds voor Regionale Ondersteuning een masterplan opgesteld op basis waarvan we tegen 2020 een slimme infrastructuur zouden willen uitbouwen om onze activiteiten te ondersteunen. Ondertussen stellen we de plek via ons ‘Loket van de Met’ ook open voor andere organisaties die nood hebben aan ruimte. We willen geen logge organisatie worden, maar faciliteren en inspelen op vragen van buitenaf. De jeugd van Kuregem, de Brusselaars en hun vrienden zijn ons specifiek doelpubliek, maar iedereen is welkom.”
Roels: “We vertrekken altijd vanuit deze plek en zolang daar dingen kunnen gebeuren die ons intelligent lijken en die publieken vermengen dan is het goed.”

Opening Festival Kanal, met Court-Circuit en KETMET, op woensdag 17 september van 14u tot 18u in Abattoir, Ropsy Chaudronstraat 24, Anderlecht. www.cultureghem.be, www.festivalkanal.be, www.abattoir.be