Kwetsbare diersoorten op hun retour

In de documentaire ‘Bruxelles-Sauvage’ toont Bernard Crutzen hoe Brusselaars omgaan met de wilde dieren die steeds dichter in de stad komen en er zich goed voelen. Maar niet alle soorten komen dichterbij, sommigen verdwijnen stilaan uit de stad.

Verstedelijking en menselijke ingrepen in de natuurlijke habitat zijn de grootste oorzaken voor het verdwijnen van bepaalde dieren. Zo’n vijftig jaar geleden had de periferie rond Brussel nog een sterk landbouwkarakter. “Anderlecht en Vorst, waren zoals de boerenbuiten, maar dat landelijke karakter is verdwenen en die verstedelijking heeft een impact gehad op bepaalde soorten,” zegt Olivier Beck, van Leefmilieu Brussel.

Opportunistische dieren, zoals de vos, passen zich makkelijk aan die veranderingen aan. Selectieve soorten met specifieke eisen voor hun habitat kunnen dat echter niet.

Beck: “In Vorst waren de grauwe gors, de geelgors, de veldleeuwerik en andere akkervogels vroeger talrijk aanwezig, maar nu zijn ze er allemaal verdwenen. De kans dat ze ooit nog naar Brussel terugkomen om te broeden is klein.” Andere dieren die sinds de jaren 1970 en 1980 zijn verdwenen, zijn de poelkikker, verschillende vlindersoorten en de kamsalamander, die in Europa beschermd is. De huismus, vroeger op elke stadsbank te vinden, komt ook veel minder voor.

Watch out pussycat
In tegenstelling tot wat sommige mensen denken, vormen de oprukkende vossen, kraaien en exoten geen bedreiging voor de kwetsbare soorten. Katten zijn daarentegen wel een groot probleem. “In 2000 bleek dat er in Brussel 1.200 huis- en zwerfkatten voorkomen per vierkante kilometer en in totaal vingen die honderdduizenden prooien. Elke prooi is er een te veel,” aldus Beck.

Vooral het tempo waaraan bepaalde soorten verdwijnen, is verontrustend. Het is een belangrijke indicator van de levenskwaliteit van de omgeving en elke soort is bovendien een cruciale schakel in het ecosysteem.

Om te voorkomen dat nog meer kwetsbare diersoorten in Brussel verdwijnen, neemt Leefmilieu Brussel verschillende maatregelen: nesten plaatsen, zwerfkatten steriliseren om hun populatie in te perken en groene ruimtes verbinden via ecoducten en ecoduikers zodat dieren zich veilig kunnen verplaatsen. Dankzij die maatregelen doen onder meer de huiszwaluw en de slechtvalk het ondertussen weer beter en ook de levenskwaliteit van de vijvers is er de voorbije jaren op vooruitgegaan. Sommige dieren zijn helaas voorgoed verdwenen, maar er is nog hoop voor anderen.

Bruxelles-Sauvage is in het cultureel centrum van Sint-Pieters-Woluwe te zien op 18/11. In 2015 komt de docu op RTBF.