Lakense Donderberg: ‘Een grote school én woningen, dat is te veel’

De buurtbewoners kanten zich tegen het ambitieuze bouwproject dat Brussel-Stad op het groene binnenterrein Donderberg wil realiseren. “Een school voor 672 leerlingen en ook nog eens 75 woningen, dat is te veel.” Ook de aanpak van de Stad krijgt kritiek.

D e Donderberg, in het Frans 'Clos des Perruches', is een verwilderd, hellend binnenterrein, grenzend aan de Sint-Albaansbergstraat en de Tuinbouwersstraat. Ooit behoorde het, samen met de Tuinen van de Bloemist, tot het koninklijk domein. In de jaren 1960 kwam het in handen van het Brusselse OCMW. Inmiddels is het eigendom van Brussel-Stad.

In de jaren negentig probeerde het OCMW tot twee keer toe om het terrein vol te bouwen met woningen. Maar dat was buiten de buurtbewoners gerekend. Die richtten het wijkcomité Donderberg op, dat de bouwplannen wist af te weren en in de jaren nadien allerlei mooie projecten voor de buurt opzette: de eerste speelstraat, gezamenlijke gevelaanplantingen, een verkeerscirculatieplan.

Deze keer lijkt de Stad vastbesloten. Door de snelle bevolkingsgroei heeft Brussel nood aan extra scholen en woningen. Vier jaar geleden liet de Stad haar oog dan ook opnieuw vallen op de Donderberg, die ingetekend staat als zone voor uitrustingen van collectief belang. Daar wil ze het project HoP (Horticulteurs-Perruches) verwezenlijken, een basisschool voor 672 leerlingen en 75 woningen.

Europese school
Nadat de omwonenden via de pers lucht hadden gekregen van de plannen, drongen ze bij het stadsbestuur aan op overleg. Maar daar hebben ze bijna vier jaar op moeten wachten, tot 13 februari jongstleden, de vrijdagavond voor de krokusvakantie. Toen kwamen schepenen Mohamed Ouriaghli (PS) en Faouzia Hariche (PS), samen met de architecten van Cerau, de plannen presenteren.

De school komt beneden op het terrein en zal bestaan uit vier gebouwen. Ze omvat een polyvalente zaal, een cafetaria en een ondergrondse sportzaal, die ook door buitenstaanders gebruikt kunnen worden. Op het hogergelegen stuk van het perceel worden de 75 woningen neergezet, verdeeld over zes gebouwen. De toegangsweg naar de site komt aan het einde van de Tuinbouwersstraat. Via deze nieuwe weg zullen de nieuwe bewoners tot aan hun ondergrondse garage kunnen rijden. Aan de school of de sportzaal worden geen parkeerplaatsen gemaakt. Het is ook niet de bedoeling dat ouders en leraren de site met de wagen binnenrijden.

De presentatie van het project was voor vele buurtbewoners een koude douche. Enkele maanden geleden, tijdens de inhuldiging van een nieuwe wijkantenne in Laken, had burgemeester Yvan Mayeur (PS) het wijkcomité immers nog toevertrouwd dat ook hij het project te massief vond en dat het, wat hem betrof, gedownsized moest worden.

Maar de plannen zijn onveranderd gebleven. “Het wordt stampvol,” zegt Jos Brumagne van het wijkcomité. “Een basisschool voor 672 leerlingen, de grootste van de stad, en dan nog 75 woningen, dat is te veel voor dit terrein en voor de buurt. De Stad houdt geen rekening met de andere scholen in deze omgeving. We hebben hier al de Europese school waar straks 3.000 leerlingen zullen zijn, plus de hele omkadering, en ook het Nederlandstalige scholenblok met de kunsthumaniora, het lyceum Martha Somers en basisschool ‘t Plantzoentje.”

Beschermde bomen
Toch wil het wijkcomité begrip tonen voor de noden van de Stad.

Brumagne: “Maar wij zeggen, doe het een of het ander, hetzij de school, hetzij de woningen. De buurt kiest dan voor een school, liefst een secundaire, want dat levert minder verkeersoverlast op in deze smalle straten.”

Als de huidige plannen uitgevoerd worden, zijn mobiliteitsproblemen volgens het wijkcomité onvermijdelijk. Om het verkeer vlot te laten verlopen zou een stukje van de Tuinbouwerstraat tweerichtingsverkeer worden. “Maar dit zal niet beletten dat het een chaos wordt,” zegt Brumagne. “De Tuinbouwersstraat is nu al superdruk tijdens de spits, omdat ouders er hun kinderen komen afzetten en ophalen aan ‘t Plantzoentje.”

Ook vreest de buurt voor serieuze parkeerproblemen. “Er zullen in de Tuinbouwersstraat twintig parkeerplaatsen sneuvelen voor de aanleg van de toegangsweg en de geplande 'zoenzone'. Ook zullen de 35 leerkrachten en de bezoekers van de sportzaal hun wagen in de wijk moeten achterlaten. Dat betekent dus minstens 55 plaatsen minder voor de omwonenden.”

Het wijkcomité, dat afgelopen week een lange brief stuurde naar de betrokken schepenen, betreurt ook dat er weer een stukje groen verdwijnt in Brussel. “Op de tekeningen lijkt het alsof het een soort parkje wordt, met wandelwegen, een moestuin en hoge bomen. Maar dat is een lachertje. Die bomen moet sowieso blijven want ze staan op de lijst van merkwaardige bomen, ze zijn beschermd.” zegt Brumagne. “Dit is een uniek binnengebied, het zou een onderdeel moeten worden van het groene netwerk in Laken.”

Sceptisch
Voorts vreest de buurt voor wateroverlast, ook al zijn de architecten van plan om het regenwater op te vangen en te hergebruiken. Brumagne: “Het terrein helt sterk naar beneden en is onderaan moerassig. Als je dat helemaal vol bouwt, wordt de bodem veel minder doorlaatbaar. En de laagste gelegen huizen in de buurt lopen nu al regelmatig onder.”

Nog het meeste moeite hebben de omwonenden met de totstandkoming van het project, zonder enig overleg met de buurt. Bij de presentatie op 13 februari zei schepen Ouriaghli dat het ging om een voorproject en dat er dus nog wijzigingen mogelijk zijn.

Maar de buurtbewoners zijn erg sceptisch. “De stad heeft het project als geheel aanbesteed. Er is een contract getekend met een aannemer die moest zorgen voor een architect, voor de mobiliteitsstudie en die ook instaat voor de bouw”, legt Tom Cartrysse van het wijkcomité uit.

“De stad heeft zich hiermee vastgezet. Voor elke vermindering van het programma zal ze schadevergoeding moeten betalen aan de aannemer. Dat dit contract al getekend is, nog voor er een vergunning is aangevraagd, is een miskenning van de democratische overlegprocedure, het is een slag in het gelaat van de wijk.”