Lidewij Nuitten: 'Ik heb het gevoel dat ik een missie heb'

Viraal

Ook Nuitten ging aanvankelijk mee in het clichédenken, tot haar vriendin haar een interview liet lezen met Mehdi's broer Ayoub en zijn verloofde Maude, in De Morgen. In haar brief aan Mehdi beschrijft Nuitten hoe de woorden van Ayoub haar beeld van Mehdi helemaal veranderden, hoe ze zich bewust werd van alle vooroordelen die ze de voorbije maanden had gehad, en hoe dat haar spijt.

“Het was helemaal niet het plan om een opiniestuk te schrijven,” vertelt Nuitten in een bar bij Brussel-­Centraal. “De avond dat mijn vriendin me het interview toonde, wilde ik het gewoon delen op facebook, met een zinnetje van mezelf erbij. Maar ik was zo verontwaardigd over mijn eigen gedachten dat die ene regel vanzelf uitgroeide tot een brief. Het vloeide eruit, alsof alles al klaar zat en ik het alleen nog maar moest opschrijven. Ondertussen was mijn vriendin al gaan slapen. Ik kroop bij haar in bed en zei: 'Schat, ik heb even een opiniestuk geschreven' (lacht).”

Nadat de brief was verschenen in De Morgen, ontstond er een storm aan reacties. “Ik deelde de brief op mijn eigen facebookpagina zodat mijn vrienden hem konden lezen. Plots was die post 1.500 keer gedeeld. Om de twee minuten kreeg ik een melding. Ik denk niet dat ik ooit al iets heb gemaakt dat zo snel viraal is gegaan.”

Op mijn brief aan Mehdi kwamen nauwelijks negatieve reacties. Ik heb dat altijd voor de hand liggend gevonden, tot een paar weken geleden. Nadat juriste Yousra Benfquih bij Radio 1 op mijn brief gereageerd had, vertelde ze mij hoeveel haatmails ze al had gekregen op goedbedoelde stukken. Hoewel we in ons werk vaak dezelfde boodschap brengen, heb ik nooit één haatmail in mijn inbox gevonden. Toen besefte ik echt hoe geprivilegieerd ik eigenlijk ben, wat mij opnieuw verontwaardigd maakte.”

Justice pour Mehdi

“Toen dat opiniestuk zijn eigen leven ging leiden, was ik bijna vergeten waarom ik dat oorspronkelijk geschreven had. Ik voelde me 'belangrijk' en was druk bezig alle commentaren te monitoren, wat niet echt gepast is gezien de context. Tot ik een reactie kreeg van Ayoub, de grote broer van Mehdi, en zijn vriendin Maude. Het stuk had hen erg veel deugd gedaan, schreven ze. Mijn hartje was plots nog maar heel klein. De dag erna wilde ik hen in een bericht bedanken en veel moed wensen. Ik had nog maar een letter getypt en voor ik het wist zat ik te huilen aan mijn bureau. Eigenlijk is het gek dat ik me zo betrokken voel, terwijl ik Mehdi niet eens kende.”

“Binnenkort ontmoet ik Ayoub voor het eerst. Ik ga misschien meehelpen als vrijwilliger in hun organisatie Justice pour Mehdi. De familie heeft nog niet eens kunnen rouwen, want ze weten nog altijd niet wat er precies gebeurd is met Mehdi. En toch zijn ze al bezig om mensen samen te brengen, een community te creëren. Omdat Mehdi het zo gewild zou hebben.”

Smartphonebubbel

Al in haar rubriek 'Mijn straat', in het Eén-programma Iedereen Beroemd, counterde Nuitten alle vooroordelen door met camera aan te kloppen bij haar veelkleurige buren in de Schaarbeekse Albert Giraudlaan. Een treffende illustratie van haar visie op verzet.

“Ik stap ook mee in marsen tegen het onrecht in de samenleving, maar niet zonder naar mezelf te kijken. Tot voor een paar jaar stelde ik mezelf niet echt in vraag. Nu doe ik dat wel. Een subtielere aanpak heeft vaak veel meer effect dan vingerwijzen, merk ik. Ik noem het vriendelijk verzet: beginnen bij mezelf en zo ook anderen een spiegel voorhouden, zonder al te veel oordeel.”

“Natuurlijk moet ik mij soms inhouden om niet te beginnen te roepen op sociale media, zoals bij de verkiezingsuitslagen van mei. Maar het is belangrijk om die kwaadheid ook te kunnen transformeren in iets anders. Als dat niet gebeurt, riskeert alle dialoog verloren te gaan en voeden we de polarisatie alleen maar meer.”

Van vriendelijk verzet getuigt ook Nuittens nieuwste documentaire, die ze zelf draaide in haar vrije tijd en binnenkort hoopt uit te zenden. “Het is een subtiele aanklacht, tegen wat elk jaar duidelijker wordt op straat, in de tram, in de trein. Iedereen zit op zijn smartphone en weinig mensen hebben aandacht voor wie er naast hen zit, inclusief mezelf. Dus heb ik mezelf gedwongen om mijn telefoon in mijn zak te laten en wel te kijken naar wat er om mij heen gebeurt.”

Het resultaat is een persoonlijk verhaal, waarin ze toont hoe vier Brusselaars haar het afgelopen jaar uit haar bubbel haalden. Een ervan is een Marokkaanse jongen die haar nummer vroeg. “Daar heb ik echt geen goesting in, dacht ik eerst. Maar deze keer ben ik uit mijn comfortzone gestapt. Ondertussen is hij een van mijn beste vrienden.”

De (wan)hoop van de wereld

Los van die onverwachte avonturen is 2019 goed geweest voor Lidewij Nuitten. “Voor het eerst was mijn leven voorspelbaar. Ik heb nu regelmatige uren bij Iedereen Beroemd, ik woon nog altijd samen met mijn vriendin in Schaarbeek, elke maandag en woensdag ga ik voetballen ... Een kleinburgerlijk leven, en ik vind het geweldig (lacht). Zolang er daarna maar weer iets uitdagends op mijn pad komt.”

“Afgelopen jaar heb ik ook ontdekt dat schrijven enorm louterend is voor mij. Voor de brief aan Mehdi heb ik nog andere brieven geschreven – vaak over onderwerpen waar ik niet meteen over kan filmen – en dat is voor mij een enorme uitlaatklep gebleken om mijn verontwaardiging te kunnen lossen.”

En aan verontwaardiging geen gebrek het afgelopen jaar. “Het valt op hoe burgers steeds vaker zelf op straat komen om onrecht aan te kaarten. Dingen die altijd als normaal beschouwd werden, komen plots hoog op de agenda te staan. Dan denk ik natuurlijk aan de klimaatbetogingen of het debat over dekolonisatie, maar dichter bij huis ook aan verkeersveiligheid. Collectief 1030/0 is het afgelopen jaar echt groot geworden en laat meer bougeren dan de politiek ooit gedaan heeft.”

“Ik heb het gevoel dat er de laatste jaren echt iets aan het veranderen is,” klinkt het hoopvol. Tot we het hebben over oprukkend racistisch gedachtegoed en andere haatreacties: dan ziet Nuitten niet hoe het ooit nog allemaal goed kan komen. De toestand van de wereld anno 2019, we komen er niet uit.

Maar de rode draad is intussen wel duidelijk: het durven te benoemen van het probleem is de eerste stap. “Dat is wat ik probeer te doen, bewustzijn creëren. In de eerste plaats bij mezelf. Zonder arrogant te willen zijn: ik heb het gevoel dat ik een missie heb (lacht). Voilà, je hebt je titel al.”