Meer dan één op tien winkels staat leeg

12,7 procent van de Brusselse winkelruimtes wordt momenteel niet gebruikt, blijkt uit een rapport van Atrium. Sommige wijken hebben meer leegstand dan andere. Opvallend zijn de hoge leegstandscijfers in de Marollen (22,9 procent), tegenover de volledig gevulde winkelcentra Basilix en Woluwe. Vastgoedexpert Boris Van Haare Heijmeijer: 'De kers op de taart is dan nog eens het groeiende aanbod. Twee nieuwe winkelcentra zou nog net kunnen, drie is te veel."

In totaal staan 3.001 handelspanden leeg in het Brussels gewest, op een totaal van 23.726. Dat blijkt uit een antwoord van Brussels minister voor Economie Didier Gosuin (DéFi) op een vraag van zijn partijgenoot, parlementslid en Schaarbeeks burgemeester Bernard Clerfayt.

“Leegstand is duidelijk aan het toenemen in alle steden”, zegt Boris van Haare Heijmeijer, expert in commercieel vastgoed bij Cushman & Wakefield. “Dat heeft te maken met het algemene economische klimaat, dat niet bepaald positief is. Ook zijn de historische huurprijzen vaak te hoog voor de omzetten die vandaag gerealiseerd worden. Winkeliers wachten tot er een betaalbaar pand vrij is in de straat die zij willen, en desnoods stellen ze de opening gewoon uit.”

In maart 2016 berichtten wij over een rapport van onderzoeksbureau Locatus, dat 10 procent leegstand toen al het hoogste percentage ooit noemde.

“Brussel heeft natuurlijk op korte termijn ook veel meer te slikken gehad dan andere steden, met de lockdown, de aanslagen, de abrupt ingevoerde voetgangerszone”, zegt Van Haare Heijmeijer. “De kers op de taart is dan nog eens een het groeiende aanbod. Op korte termijn blijft het beperkt tot winkelcentrum Docks, dat is nog niet dramatisch. Doe je daar op korte termijn nog Neo en Uplace bij, dan is het allicht te veel van het goede. Twee zou nog net kunnen, drie is te veel.”

Tussen wijken onderling zijn er grote verschillen qua leegstand, blijkt uit het overzicht dat gewestelijk handelsagentschap Atrium maakte voor minister Gosuin. (lees verder onder de afbeelding)

Leegstand-toppers zijn de wijken Picard op de grens van Brussel en Molenbeek, en Klein Zwitserland aan de Boondaalsesteenweg, waar allebei ruim een kwart van de commerciële ruimtes leegstaan. Ook in de Marollen, aan Ukkel-Kalevoet, op de Kunstberg, Hoogte 100 en in de wijk Congres staat meer dan een op de vijf winkelruimtes leeg. De Louizagalerij heeft heel veel leegstand, maar daar zijn de gegevens al meer dan zes maanden niet meer bijgewerkt.

“In een laagconjunctuur krijgen alle secundaire winkelbuurten klappen”, zegt Van Haare Heijmeijer. “Niet de Nieuwstraat of de Elsensesteenweg. In de Marollen heb je specifiek het probleem van de toegankelijkheid. Als mensen bij wijze van spreken niet met de auto de winkel in kunnen rijden, heb je een probleem. De afstand van de parking aan het Poelaertplein tot de Marollen is te groot. De wijk zit ook in een overgangsfase, met tegelijk veel ‘brolwinkeltjes’ en zaken voor hipperds.” (lees verder onder de afbeelding)

Winkelcentra en horecagebieden floreren
Aan de andere kant van het spectrum zijn er het winkelterrein Marius Renard, en het winkelcentrum Basilix, waar alle handelsruimtes bezet zijn. In Woluwe Shopping staat één winkel leeg. Heijmeijer ziet hun grote parking als een belangrijke reden.

Maar Julien Bacq, directeur commerciële ontwikkeling bij gewestelijk handelsagentschap Atrium, wijst erop dat deze winkelcentra eerder in de rand van het gewest liggen, waar zo’n parking makkelijker aan te leggen is. “Bovendien hebben ze alle drie één eigenaar die alle winkels bezit, die heel actief beheert en er heel goed op toeziet dat alles vol zit. Dat is veel makkelijker te beheren dan traditionele buurten.”

De horecawijken rond het Luxemburgplein (2,04 procent leegstand) en de begraafplaats van Elsene (2,88 procent) floreren eveneens, net als aan de Waterloosesteenweg, het Keymplein in Watermaal-Bosvoorde en de Kasteleinswijk. Bacq: “Die wijken hebben een mix van stedelijke activiteiten, met ook veel studenten en werknemers in de buurt. Een goede straatinrichting en voldoende straatmeubilair speelt ook mee.”

Maar het gaat niet alleen om hippe horecawijken in de rijkere zuidelijke gemeenten. Ook de Brabantstraat, Haren en Ganshoren-centrum bijvoorbeeld zijn bloeiende handelswijken die vooral veel lokale klanten trekken en waar de leegstand niet boven de 5,5 procent uitkomt.