Meer vrouwelijke daklozen, maar dakloosheid vervrouwelijkt niet

De laatste jaren is er veel aandacht voor de vervrouwelijking van dakloosheid. Onderzoekster Marjorie Lelubre (Facultés universitaires Saint-Louis) besluit uit cijfers van opvangdiensten als Samusocial dat dat maar deels terecht is.

Het aantal door de Samusocial getelde dakloze vrouwen neemt duidelijk toe en verdrievoudigde bijna tussen 2002 en 2011, namelijk van 337 naar 1092. Maar relatief gezien veranderde er minder. Bij Somu Social is er een zeer lichte stijging van het aandeel vrouwen waar te nemen. Cijfers van coördinatiedienst La Strada geven zelfs aan dat het aandeel vrouwen de laatste jaren zakt, van 27 procent in 2008 naar 24 procent in 2010.

"Het aantal dakloze vrouwen is inderdaad toegenomen in bepaalde opvangdiensten, maar dat komt vooral omdat de daklozenpopulatie in het algemeen is toegenomen", concludeert Lelubre. Samusocial ving in 2010 bijvoorbeeld 913 alleenstaande vrouwen op, maar ook 4.824 alleenstaande mannen.

Dat er relatief gezien minder vrouwen dan mannen op straat belanden, heeft volgens de onderzoekster te maken met hun informele netwerk; vrouwen zijn eerder geneigd vrienden en familie aan te spreken, zeker als ze kinderen hebben. Bovendien proberen ze zich op straat onzichtbaar te maken, waardoor het moeilijker wordt om hen te tellen. En de sociale bijstand is zo georganiseerd dat vrouwen voorrang krijgen in opvangstructuren voor de lange termijn, zoals opvangtehuizen. Daardoor zijn ze vaker thuisloos dan dakloos.

Seksueel geweld
Toch krijgen vrouwelijke daklozen steeds meer aandacht, en ook hulpverleners spitsen zich meer op hen toe. "Het vrouw-zijn is een extra handicap op straat, die vrouwen moeten overwinnen om niet het slachtoffer van seksueel geweld te worden", zegt Lelubre. Dakloze vrouwen gaan daardoor vaak op zoek naar een tijdelijke beschermer, of camoufleren zich met bijvoorbeeld ruim zittende kledij.

Dat alles maakt dat vrouwen voorrang krijgen in bepaalde types opvang en dat hulpverleners meer aandacht vragen voor vervrouwelijking van dakloosheid.

"Het beeld van de dolende vrouw die blootgesteld is aan de reële gevaren op straat, heeft zo'n grote psychologische impact op het collectief onderbewustzijn dat de opvangoperatoren er blijvend door beïnvloed worden", denkt Lelubre.