Migrant te gast (1): 'Niet vrezen wat je niet kent'

Ama* vertrok op haar zestiende uit Eritrea. Twee jaar reizen, en negentig donkere nachten in het Maximilaanpark later, eet ze gehaktballen in Watermaal-Bosvoorde bij Valerie en haar twee kinderen. Ze is bijna op haar eindbestemming, en toch moet Engeland nog even wachten. Haar agenda is volgepland met afspraken bij het OCMW en de gynaecoloog, want in november verwacht ze een kind.

De Théophile Vander Elststraat in Watermaal-Bosvoorde ligt er rustig bij op woensdagavond rond een uur of acht. Een groot verschil met het Maximiliaanpark, waar Ama de afgelopen maanden overnachtte. Sinds maandag woont ze bij Valerie (47) en haar twee kinderen.

Valerie heeft het nieuws over de politie-invallen in het park op de voet gevolgd via de Franstalige pers en de Facebookpagina van het Burgerplatform voor Steun aan de Vluchtelingen. “We kunnen ze niet in het park laten, dat is onmenselijk,” zegt de 47-jarige coördinatrice van een theatergezelschap met tranen in haar ogen.

Twee matrassen in de werkkamer
Haar kinderen, de 15-jarige Loïs en 13-jarige Raphaël, moet ze eerst nog overtuigen. Die wisten niet goed wat ze moesten denken van een wildvreemde in huis. “We zijn geprivilegieerd," heeft Valerie toen uitgelegd. Er is volgens haar plaats genoeg in huis voor wel vijftien migranten. “We moeten niet bang zijn voor wat we niet kennen. Als we niet durven te vertrouwen, doen we ook niets." Loïs heeft daarop de werkkamer vrijgemaakt, en er twee matrassen neergelegd. Eén voor de jonge Eritrese, en één voor haar echtgenoot. Als hij er niet in slaagt om de overtocht naar Engeland te maken, kan ook hij daar terecht.

Als Valerie de gehaktballen en rijst met spinazie opschept, vertelt haar vijftienjarige dochter over de ideeën die ze heeft voor haar reizen. Ze is nu bijna even oud als Ama toen ze besloot uit Eritrea te vertrekken. Loïs wil naar Griekenland, en heeft het reizen niet van een vreemde. Valerie en haar kinderen hebben al heel wat hoeken van de wereld gezien: Rwanda, Réunion, Sri Lanka en Maleisië. Ze hebben relatief weinig gereisd binnen Europa, maar ze zijn al wel in Engeland geweest, herinnert zoon Raphaël. Eritrea is hen onbekend.

Amhaars
In het land in de hoorn van Afrika spreekt een deel van de bevolking Amhaars, leert Loïs. Ze typt een boodschap in op Google Translate. “Milasachihu newina?” probeert ze. Is dit je taal? Ama lacht, en verbetert haar uitspraak. Het is de eerste keer dat de jonge moeder lijkt te ontspannen. Ze draagt een groene sweater, en een rode boerenzakdoek in haar haar. Ze zou je buurmeisje kunnen zijn. "Wat kan ik haar nog meer voor aardigs vragen?" denkt Loïs hardop. Haar aanvankelijke twijfels zijn als sneeuw voor de zon verdwenen. Een dag eerder heeft ze al voorgesteld dat Ama mee naar school zou komen, om leeftijdsgenoten te ontmoeten.

Dat is te ingewikkeld, denkt Valerie. Ama spreekt een beetje Engels, maar vooral Amhaars. Met handen, voeten en Google Translate legt Valerie uit dat ze donderdag een afspraak heeft bij het OCMW. Daar kan ze haar kaart krijgen voor dringende medische hulpverlening voor mensen zonder papieren. Die heeft ze nodig voor de controles in het ziekenhuis. Haar bloed moet worden getest, en ze zal worden gecontroleerd op diabetes. Ook is er een afspraak met de vroedvrouw gepland. Ze is uitgerekend in november, en begint te stralen als ze zegt welke naam ze al heeft bedacht.

Niet naar Italië
“Vragen ze niet om extra informatie of mijn vingerafdruk?” typt Ama in het Amhaars. Ze is, als veel migranten in het park, doodsbang voor de lettercombinatie Dublin. Het OCMW deelt haar gegevens niet met de politie, stelt Valerie gerust. Bij aankomst in Europa heeft Ama haar vingerafdruk achtergelaten in Italië. Als ze in België wordt opgepakt, moet ze terug naar het land waar ze voor het eerst asiel heeft aangevraagd, zoals vastgelegd in de Dublinverordening.

"Veel mensen uit Eritrea willen graag naar Duitsland, Engeland of Nederland,” zegt Ama. Zelf wil ze naar Engeland om bij familie te zijn, en voor accountant te studeren. In Engeland zullen ze haar niet terugsturen, denkt ze.

Maar Engeland zal nog even moeten wachten. De aankomende dagen heeft Ama afspraken bij de gynaecoloog, het OCMW en de vroedvrouw.

Woensdag heeft Valerie vier uur in het Sint-Pietersziekenhuis gezeten voor een afspraak. Voor donderdag moet ze nog vervoer regelen van en naar het OCMW, want dan moet ze zelf werken. "Ik was niet voorbereid op een zwangere vrouw," bekent ze. "Ik ben blij dat ik haar veiligheid kan geven, maar het is veel meer werk dan ik had gedacht."

Valerie heeft tegen de vrijwilligers van het Burgerplatform gezegd dat Ama tot zaterdag kan blijven. Wat er daarna zal gebeuren, is nog niet bekend.

* Ama is een schuilnaam.