Minigolfterrein van René Pechère in Schaarbeek gerestaureerd

Toen de landschapsarchitect René Pechère (1908-2002) in 1952 de opdracht kreeg om een minigolf te ontwerpen voor het Josaphatpark, pakte hij het meteen heel speels aan. De golfbaantjes kregen stuk voor stuk de vorm van waterdieren. Zopas heeft Beliris de restauratie afgerond.

Kent minigolf een revival? Het zou weleens kunnen. De fifties staan de laatste tijd sowieso in de belangstelling. En in tijden van crisis is minigolfen een aangenaam tijdverdrijf. Het kost geen geld en een balletje slaan, al dan niet met de kinderen, in een groene omgeving, is ouderwets leuk vermaak.

Nochtans hebben de minigolfterreinen - er zijn er nog een handvol in Brussel - het niet onder de markt. Een aantal heeft de afgelopen jaren de deuren moeten sluiten, andere houden maar net het hoofd boven water of staan zienderogen te verpieteren.

Voor de minigolf van Schaarbeek zou er beterschap moeten komen. Zopas heeft Beliris, het federaal-gewestelijke samenwerkingsakkoord, de restauratie van de minigolf afgerond. Het terrein lijkt op het eerste gezicht nog nergens naar, met die kale vlakte van opgehoopte aarde, maar in september wordt er gezaaid en in het najaar volop geplant. Over een jaar zou de minigolf er dan weer moeten uitzien zoals hij ooit ontworpen is.

Josaphat honderd
De heraanleg past in de volledige restauratie van het honderdjarige Josaphatpark. De Golf Miniature de Schaerbeek zou pas een halve eeuw later aan het park worden toegevoegd. In de jaren vijftig van vorige eeuw zocht de gemeente een bestemming voor de lap grond tussen spoorweg en park. Minigolf was toen heel populair aan de Belgische kust, en de gemeente wou van die rage een graantje meepikken. En het betekende niet zomaar een welkom extraatje voor de parkbezoekers; het was, vooral, snel rendement. Een goed draaiende baan in Brussel kreeg in de jaren 1950 al gauw een kleine tienduizend bezoekers per jaar over de vloer.

Een minigolf toevoegen aan het Josaphatpark was bovendien zo gek nog niet. Het park, met laitière, kiosk en ploeterbad, was in 1907 al opgevat als een groene ruimte met tal van vrijetijdsmogelijkheden. In de jaren 1950 waaide uit Engeland het Park System over, dat van het park een netwerk maakt van verschillende plekken waar telkens wat te beleven valt.
Voor de minigolf zocht de gemeente René Pechère aan, die zich in die tijd pas als zelfstandig tuinarchitect had gevestigd, maar al enige bekendheid genoot met zijn ontwerp van de wereldtentoonstelling van 1935.

Het terrein dat hij aangeboden kreeg, was niet meteen een godsgeschenk. Het was een smal stuk, wat moeilijk gelegen tussen een drukke spoorlijn en de nieuw aangelegde Ambassadeur Van Vollenhovenlaan.

Pechère maakte tabula rasa, op enkele oude bomen aan de kant van de spoorweg na, die hij behield. De volkstuintjes van de Liga van 't Hoekje Grond moesten eraan geloven. Door de plantenkeuze en een centrale grasesplanade zorgde Pechère voor een kwaliteitsvolle omgeving. Voor de achttien holes bedacht hij een reeks waterdieren, die vorm en naam gaven aan de minigolfbaantjes. Klassieke vissen als de rog, de paling, baars en haring passeren de revue, maar ook walvis, nijlpaard en zeepaardje. En - in Brussel is het surrealisme nooit ver weg - de rolmops! De moeilijkste baan is dan weer die van de vliegende vis.

Pechère beleefde duidelijk plezier aan zijn ontwerp, maar of hij zich daarom geroepen voelde om nog meer minigolfbanen te ontwerpen, is nog maar de vraag. Op voorspraak van het gemeentebestuur van Schaarbeek vroeg enkele jaren later ook de gemeente Ukkel aan Pechère om een golfbaan te ontwerpen voor het Wolvendaalpark. De architect antwoordde dat hij met zijn status toch moeilijk zijn advies kon geven over 'alleen maar' een minigolf, maar dat hij met veel plezier zijn ideeën gaf over het hele park. Of hij de minigolf dan ook heeft ontworpen, is minder duidelijk. In de archieven is daar alvast niets over terug te vinden. Wel staat vast dat de minigolf van Wolvendaal enkele jaren geleden werd gesloopt om plaats te maken voor een vijver.

En Pechère? Die zou in 1958, met de wereldtentoonstelling, zijn echte doorbraak kennen als grote naoorlogse landschapsarchitect.