'Nieuw Rogierplein over jaar af'

Over een jaar zou het nieuwe Rogierplein eindelijk helemaal af moeten zijn. Dat is gezegd tijdens een werfbezoek. Ook de veelbesproken luifel moet er dan staan. Sinds de lancering van de architectuurwedstrijd zullen dan negen jaar verstreken zijn.

Na verschillende vertragingen zitten de werken aan het Rogierplein nu toch in de laatste rechte lijn. Langs de Kleine Ring zijn ondertussen de eerste trottoirtegels gelegd van de zogenaamde strip, een brede voetgangerspromenade van de Kruidtuin tot de Albert II-laan. Op de Kleine Ring zelf moet het bovengrondse verkeer de komende maanden in zijn definitieve plooi vallen. Gedaan dus met de steeds wisselende verkeerssituaties.

Ondergronds wordt ondertussen de laatste hand gelegd aan de vernieuwing van het metrostation. Verschillende handelsruimten zijn al ingenomen, onder meer door een pralinewinkel, een broodjeszaak en een koffiebar. Er is ook een gloednieuw toilet, uitgebaat door een privéfirma. En er komen twee geldautomaten.

Groot feest
Ook het atrium, met grote (rol)trappen tussen het plein en het metrostation, is bijna af. De nieuwe monumentale toegang zal echter nog niet meteen open gaan omdat erboven aan de luifel gewerkt wordt. De montage van die nieuwe baken in de stad zou eindelijk moeten beginnen in het najaar. Dan kan ook de afwerking van het plein zelf vorm krijgen.

"Begin 2015 zal alles klaar zijn", zegt minister van Openbare Werken Brigitte Grouwels (CD&V). "Dan zullen we deze nieuwe bruisende plek inhuldigen met een groot feest voor alle Brusselaars."

Dat feest moet dan de jarenlange werfellende doen vergeten. De ontwerpwedstrijd voor het nieuwe Rogierplein dateert alweer van 2006 en werd destijds gelanceerd door toenmalig minister van Openbare Werken Pascal Smet (SP.A). In het najaar van 2009 begonnen de afbraakwerken aan het oude plein. De eerste bescheiden werken aan het metrostation dateren zelfs al van 2007. De 8 miljoen MIVB-reizigers en ontelbare andere hotelgasten, pendelaars en shoppers die er dagelijks passeren zagen hun geduld dus al danig op de proef gesteld.

Er zijn drie belangrijke redenen waarom de werf keer op keer vertraging opliep. Eerst gooiden besparingen roet in het eten. Het budget werd met maar liefst een kwart teruggeschroefd. De ambitieuze plannen moesten herbekeken worden en dat zorgde voor moeilijke onderhandelingen, onder meer tussen minister Grouwels en het bureau van architect Xaveer De Geyter. Die wilde het concept waarmee hij de wedstrijd won niet opgeven. Uiteindelijk werd een compromis bereikt waarbij vooral bespaard werd op de materiaalkeuze.

Luifel moest lichter
Dat brengt ons bij het tweede obstakel voor de werf: de technische complexiteit. "Een architect wint een wedstrijd met een idee maar dan moet dat nog in de praktijk gebracht worden", vertelt Firmin Nuelant van de directie Infrastructuur Openbaar Vervoer van het Gewest. "Daarbij worden we geconfronteerd met allerlei beperkingen, onder meer inzake veiligheid. Een luifel in glas bleek bijvoorbeeld onhaalbaar. De constructie zou dan te zwaar zijn om de sterke wind op het plein te trotseren."

Uiteindelijk wordt de metalen structuur bezet met een kunststof in een driehoeksmotief. De bekleding zou volgens de verantwoordelijken onderhoudsvriendelijk moeten zijn. Ook de grote wenteltrap in het atrium bezorgde de verschillende instanties kopzorgen.
"Het was niet gemakkelijk om de metalen structuur op maat te laten maken. Wat we hier bouwen is uniek en dus zijn er geen standaardmaterialen of -procedures voorhanden. Als we een stuk metrotunnel aanleggen, kunnen we terugvallen op kennis uit het verleden. Hier begonnen we van nul." Al die technische uitdagingen kwamen bovenop de gebruikelijke moeilijkheden met onderaannemers en nutsleidingen.

Moeilijke coördinatie
Ten derde is er de onvermijdelijke complexiteit van de Brusselse structuren die de coördinatie van de werken bemoeilijkt. De heraanleg van het Rogierplein was in eerste instantie een evenwichtsoefening tussen het Gewest en de gemeente Sint-Joost. Daarnaast is er niet één werf. De bovengrondse heraanleg is in handen van Brussel Mobiliteit, maar de luifel wordt betaald door Beliris, het federaal fonds voor de verfraaiing van Brussel. Ondergronds gebeurt alles in samenspraak met de MIVB.

En dan zijn er nog andere instanties die hun zeg hebben. "Van de politie mochten we het verkeer op de Kleine Ring niet terugdringen tijdens de werken", zegt Davide Pinto, werfverantwoordelijke bij Brussel Mobiliteit. "We moesten dus altijd twee rijvakken in elke richting behouden en in fases werken. We moesten ook rekening houden met andere werven in de buurt, zoals de renovatie van de parking van het Sint-Jansziekenhuis."

Volgens de aanvankelijke planning moest het nieuwe Rogierplein klaar zijn in 2009.