Nieuwe Brusselaars (3): Fahredin en Ismail uit Bulgarije

De Bulgaarse gemeenschap was de laatste jaren een van de snelst groeiende in Brussel. Tijd voor een kennismaking met Fahredin en Ismail, twee gelukzoekers uit een land dat leeg loopt. [1 reactie]

We spreken af op het terras van een ouderwets ambtenarencafé in de Europese wijk, vlakbij de werkplek van Ismail (21). De tengere jongeman werkt voor een schoonmaakfirma die instaat voor de netheid van enkele gebouwen van de Europese Commissie. Niet zonder trots toont hij zijn toegangsbadge.

Fahredin (29) is momenteel niet aan het werk. Hij gebruikt zijn tijd om een intensieve cursus Frans te volgen en zijn definitieve verblijfspapieren te regelen. "Eens ik het Frans perfect beheers, begin ik met Nederlands," zegt hij verontschuldigend. "Ik vind het logisch dat ik eerst Frans leer. In Brussel kom je amper in aanraking met Nederlands. Was ik in Vlaanderen terecht gekomen, had ik eerst Nederlands geleerd."

Ook Ismail wil de taal van Vondel leren. "Voor een goede job moet je Frans én Nederlands kennen. In Vlaanderen is er bovendien meer werk."

En werk, dat is waarvoor ze naar België kwamen. Fahredin: "Na school en legerdienst was ik twee jaar lang werkloos. Dat hield ik niet meer uit. Ik kwam naar België met een toeristenvisum en begon te werken als schilder en vloerder. Daarna ook als koerier. Na drie maanden moest ik telkens terug omdat het toeristenvisum afliep, maar dat nam ik erbij. Iedereen die wil en een beetje intelligent is, kan hier werk vinden en goed leven."

Leeglopend land
In Bulgarije is dat niet zo. Gevolg: sinds midden jaren 1980 verloor het land anderhalf miljoen inwoners - meer dan 15 procent van de bevolking. Ook de toetreding tot de Europese Unie in 2007 kon de uittocht (nog) niet stoppen.

"Er zijn vandaag meer mogelijkheden in Bulgarije dan toen ik er vertrok maar de lonen zijn nog altijd veel te laag," zucht Fahredin. "Met 200 of 300 euro per maand kan je niet leven zoals het hoort," vindt ook zijn vriend. "In Sofia en Varna is het te doen maar de rest van het land is echt hopeloos."

Fahredin en Ismail kennen elkaar sinds hun kindertijd. Ze komen uit Targovishte en behoren tot de Turkse minderheid (9 procent van de Bulgaarse bevolking). "De meeste Bulgaren in België zijn Turkse Bulgaren," weet Fahredin. "In Bulgarije noemen ze ons Turken maar in Turkije Bulgaren. We weten eigenlijk niet goed wie we zijn (lacht). Maar hier voelen we ons toch vooral Bulgaar en Europeaan."

Uitbuiting
Fahredin en Ismail delen taal en godsdienst met de Turken die al veel langer in Brussel wonen. Toch hebben ze niet veel affiniteiten met die gemeenschap. "We wonen samen met mijn broer op een appartementje in Schaarbeek," vertelt Fahredin. "In de buurt wonen vooral Turken en die zien ons niet altijd graag komen. De kinderen van de buren schelden ons wel eens uit. Ze kunnen het ook niet hebben dat er nu een Bulgaarse winkel is, waar vroeger een Turkse zaak was."

Omwille van de taal zoeken de Turkse Bulgaren hun 'broedervolk' toch vaak op. "Wie pas aankomt, de taal niet kent en geen papieren heeft, is aangewezen op de Turken om werk te vinden en wegwijs te raken in het begin."

Ismail getuigt: "Ik heb veel voor Turken gewerkt, in een nachtwinkel en een snackbar. Soms dagen van 18 uur voor 30 euro. Als ze al betalen. Pure uitbuiting."

"Natuurlijk zijn ze niet allemaal zo maar ik heb er ook slechte ervaringen mee," aldus nog Fahredin. "In onze geboortestad is er sinds een paar jaar een nieuwe glasfabriek. Ik zou daar kunnen gaan werken als ik terugkeer maar de baas is een Turk. Dat kan ik niet maken na al wat ik gezien heb."

Geloven in Allah én in pintjes
Omwille van hun problematische verhouding met de Turken, worstelen Fahredin en Ismail ook met hun eigen naam. "Een Turkse naam is een handicap," zegt Ismail. "Zodra ik genoeg geld heb, ga ik naar Bulgarije om mijn naam te laten veranderen. Dat zal helpen om een goede job te vinden. Ik vind het fantastisch dat akl die nationaliteiten hier samen leven maar ik wil liever niets meer te maken hebben met de Turken. Zij hebben hier een slechte naam."

Hoewel Fahredin en Ismail moslim zijn, brengen ze hun godsdienst niet in de praktijk. "Mijn grootvader hamerde er vroeger nog op dat ik regelmatig naar de moskee zou gaan en de ramadan zou volgen, maar ik heb dat niet lang volgehouden," zegt Fahredin. "Ik geloof wel in Allah maar ik drink ook graag eens een pintje."

"Die evolutie zie je heel sterk bij de jeugd in Bulgarije," zegt Ismail. "De jongeren willen feesten zoals overal in Europa. Iedereen maakt voor zichzelf uit hoe hij zijn of haar religie beleeft." Feesten kunnen ze ook in Brussel, onder Bulgaren. "In een café in de Koningsstraat is het elke vrijdagavond Bulgaarse disco. Daar ontmoeten de jonge Bulgaren elkaar. Zaterdag is er trouwens Poolse disco op dezelfde plaats."

Een terugkeer naar Bulgarije zit er tot nader order niet in. "Aanvankelijk was het mijn bedoeling om wat geld te verdienen en dan terug te keren," zegt Fahredin. "Ik heb in Bulgarije zelfs een appartementje gekocht om in orde te zetten. Ondertussen ben ik echter acht jaar in Brussel en in die tijd is de situatie in Bulgarije amper verbeterd. Terugkeren om weer werkloos te zijn, zie ik niet zitten. Mijn droom is hier een eigen zaak te starten."

"Ik wil nooit terug," zegt Ismail, in zijn jeugdig enthousiasme altijd iets minder genuanceerd. "Ik ben dol op België. Werken, studeren, uitgaan met vrienden... in Bulgarije heb je als jonge gast geen enkel perspectief maar hier is alles mogelijk. Bovendien zijn de mensen vriendelijker."

Troost op de Grote Markt
Minpuntje is dat de heren het hier zonder vrouw moeten stellen. "Ismail is nog jong maar mijn moeder begint zich toch vragen te stellen over mij," grapt Fahredin. "De taal is een barrière om iemand van hier te leren kennen. Lange tijd had ik een vriendin in Bulgarije maar zij zag het niet zitten om naar hier te komen en een lange-afstandsrelatie is ook niet alles. Ach, we zien wel. Als ik het hier even niet meer zie zitten zak ik af naar de buurt van de Grote Markt. Het pept me op dat zoveel mensen duizenden kilometers reizen om te zien wat in onze achtertuin ligt."

:: Bulgarije in Brussel

• Officiële cijfers: 2.500 Bulgaren in Brussel, het grootste aantal in Schaarbeek.
• Restotip: Bulgaria, Leuvensesteenweg 307, Schaarbeek.
• Café: Les 12 chaises, Dejonckerstraat, Sint-Gillis

Brusselnieuws.be reist de hele zomer de wereld rond ... in Brussel. Onze stad is immers meer dan ooit een bont lappendeken van minderheden uit de hele wereld. Elke week gaan we op zoek naar een gemeenschap die zich in recente tijden in Brussel heeft verankerd. Dit was aflevering 3: Bulgarije.