Nieuwe Brusselaars (5): Pourmehr uit Iran

Op de vlucht voor onvrijheid en oorlog belandde het gezin van Pourmehr meer dan 20 jaar geleden in Brussel. De ondertussen 29-jarige jongeman is vandaag piloot. Met lede ogen ziet hij hoe de stad die zich over hen ontfermde, verarmt. "Zolang ik kan, wil ik belastingen betalen in Brussel. Ik wil iets terugdoen voor de stad die me gemaakt heeft tot wie ik ben."

De Iraanse gemeenschap is weinig zichtbaar in Brussel maar ze is hier wel al meer dan twee decennia verankerd. "De grootschalige emigratie uit Iran begon midden jaren 1980," weet Iraanse Brusselaar Pourmehr Roshdi. "Na de islamitische revolutie in 1979 keken de meeste mensen een tijdje de kat uit de boom. Ook mijn ouders hoopten dat de revolutie meer politieke vrijheid zou brengen. Na enkele jaren bleek echter het tegendeel. Bovendien kwam er maar geen einde aan de oorlog met Irak."

En dus besloot ook het gezin Roshi om elders hun geluk te zoeken. "Mijn vader wilde eerst naar Zweden, waar ook veel Iraniërs wonen, maar toen we hoorden dat het in België makkelijker zou zijn om politiek asiel te krijgen, kwamen we naar hier. Door de verdeelpolitiek kwamen we in Waals-Brabant terecht, in 's Gravensbrakel. Ik kwam eerst met mijn moeder en mijn oudere broer en zus. Vader bleef nog een paar maanden in Iran en kwam ons dan achterna."

Via het thuisland kwam het gezin enkele jaren later uiteindelijk in Brussel terecht. "Als kind had ik het best naar mijn zin daar in Waals-Brabant maar mijn vader vond het maar niets. Dus keerden we al snel terug naar Iran. Mijn broer was ondertussen echter oud genoeg om opgeroepen te worden voor het leger en bleef in België. Na twee jaar besloten we hem achterna te gaan en belandden we in Brussel. Intussen had hij onze visa geregeld. En hier vond mijn vader het wel ok. Il adore Bruxelles."

Gestudeerd en ondernemend
Misschien vallen Iraniërs niet op omdat ze een minder typisch migrantenprofiel hebben. "De meeste Iraniërs in België en de rest van Europa komen uit de middenklasse," gaat Pourmehr verder. "Ze zijn hoog geschoold en werken als zelfstandige. Mijn broer baat een autogarage en verschillende kapsalons uit. Vele anderen werken hier als tandarts of dokter. Studeren staat immers van oudsher hoog aangeschreven in onze cultuur. Zelfs wie arm is, probeert zijn kinderen zo lang mogelijk te laten studeren. In de Verenigde Staten hebben Iraniërs na Indiërs en Taiwanezen het hoogste gemiddelde inkomen."

Pourmehr is de uitzondering die de regel bevestigt. "Iraniërs zijn ondernemers die het liefst hun eigen baas zijn. Ik ben werknemer en dat is uitzonderlijk. Maar ik heb mijn droom gerealiseerd: piloot worden. Ik heb daar veel voor opgeofferd. Het geld voor mijn studies - zo'n 40.000 euro - heb ik moeten lenen. Tussen het studeren werkte ik in de Pizza Hut en een Libanees restaurant bij de Grote Markt om die lening af te betalen. Daardoor heb ik er zes jaar over gedaan om mijn diploma te halen. Normaal is dat drie jaar."

Gelukkig vond hij snel na zijn studie een job bij koerierbedrijf TNT. Nadeel is wel dat hij daarvoor naar Luik moet. "Het zou logisch zijn om naar Leuven te verhuizen, waar mijn vriendin doctoreert, maar zo lang ik kan, wil ik in Brussel belastingen betalen. Mensen verlaten de stad zodra ze een goede baan hebben en dat is een groot probleem. Via het onderwijs en mijn basketbalclub heeft deze stad me gemaakt tot wie ik ben. Ik wil iets terugdoen. De afstand neem ik erbij."

Klein-Iran in Jette
In Brussel ontmoeten de Iraniërs elkaar niet op café of in de moskee maar bij elkaar thuis of op restaurant. "Een vriend dacht eraan om een café te openen maar ik heb dat uit zijn hoofd gepraat," zegt Pourmehr. "Wij hebben geen cafécultuur. Mensen gaan gemakkelijker bij elkaar langs. Voor speciale gelegenheden gaan we naar een van de Iraanse restaurants."

De immigratie van Iraniërs naar ons land is sinds de jaren 1980 nooit echt gestopt. "Sinds de jaren 1990 is de economische situatie in Iran nog verslechterd. Het land heeft een heel jonge bevolking en jongeren hebben geen perspectief. Vooral als er weer een opstoot van repressie is, zie je meteen ook een opstoot van politieke vluchtelingen en jongeren die in het buitenland gaan studeren en niet meer terugkeren."

In Brussel is er niet echt een Iraanse wijk. Of toch? "De Iraniërs leven verspreid over het gewest maar er is wel een kleine concentratie in de woonblokken langs de Wereldtentoonstellingslaan in Jette. Het gaat dan misschien over een tiental families maar voor een relatief kleine gemeenschap als de onze wil dat al iets zeggen."

Over vuren springen
Opvallend is dat de Iraanse gemeenschap niet over een moskee beschikt. "Dat is ook niet nodig," klinkt het . "Elk land beleeft religie anders. Wij zijn moslim maar geloof is voor ons een privézaak. Mijn vader drinkt alcohol en bidt nooit, mijn moeder bidt wel regelmatig thuis. Zelf drink of rook ik niet maar niet uit religieuze overtuiging. In mijn jeugd leefde ik voor de sport - ik speelde basketbal op een redelijk hoog niveau - en sindsdien is dat een gewoonte gebleven."

Ook de islamitische feestdagen staan niet dik aangestreept in de agenda. "We vieren vooral de feesten die terug gaan op onze eeuwenoude cultuur en het Zoroastrisme, onze oude godsdienst. Het feest van het vuur bij voorbeeld. De restaurants leggen dan vuren aan op de parking en voor we aan tafel gaan, springen we daarover. Ook het Iraans nieuwjaar, bij het begin van de lente, wordt stevig gevierd."

Als we het verhaal van Pourmehr horen, is de Iraanse gemeenschap, hoewel heel hecht, niet in zichzelf gekeerd. "Mijn broer is getrouwd met een Turkse en mijn vader heeft heel wat Poolse vrienden. Dat is begonnen met een Poolse werkman die bij ons thuis iets kwam repareren en ondertussen zit hij elke week op café met een paar Polen. Dan drinken ze Belgische bieren en vodka."

Pourmehr en zijn familie zijn vergroeid met de stad maar toch hopen ze ooit terug te keren naar Iran. "Het blijft een droom om ooit terug te keren, maar er gaapt een diepe kloof tussen droom en realiteit. De politieke situatie zal eerst moeten veranderen en dat zal niet voor meteen zijn, vrees ik. Ik heb me wel voorgenomen om vaker op bezoek te gaan. Sinds ik in België woon, ben ik nog maar één keer terug geweest. Ik heb daar spijt van maar ik was altijd te druk bezig met basketbal of mijn studies. Nu ik werk, kan ik vaker mijn familie bezoeken."

Iran in Brussel:

Officieel wonen er iets meer dan 1.000 Iraniërs in Brussel maar vele immigranten uit de eerste golf hebben ondertussen de Belgische nationaliteit.

Iraanse restaurants:
Khayyam, Jacques Sermonlaan 12, Ganshoren
Ispahan, De Frélaan 190, Ukkel
Shuka, Stassaertstraat 47B, Elsene
Ispahan - Chez Kasimir, Waversesteenweg 799, Etterbeek.

Brusselnieuws.be reist de hele zomer de wereld rond ... in Brussel. Onze stad is immers meer dan ooit een bont lappendeken van minderheden uit de hele wereld. Elke week gaan we op zoek naar een gemeenschap die zich in recente tijden in Brussel heeft verankerd. Dit was aflevering 5: Iran.