Noord-Afrikanen meest gediscrimineerd op Brusselse huurmarkt

In bijna de helft van de aanvragen voor een huurwoning worden mannen met een Noord-Afrikaanse naam door vastgoedmakelaars benadeeld. Dat blijkt uit een onderzoek met meer dan 11.000 praktijktests in Brussel, dat BRUZZ kon inkijken. Ongeveer een derde van de makelaars blijkt daarenboven in te gaan op de vraag om allochtonen of werklozen te discrimineren.

Eind 2016 verklaarde Brussels minister van Huisvesting Céline Fremault (CDH) om via praktijktests te willen nagaan of er gediscrimineerd wordt op de Brusselse private huurwoningmarkt. Het gaat daarbij om discriminatie op basis van etnische afkomst, leeftijd, gender, handicap, inkomensbron of gezinssamenstelling.

Praktijktesten
Samen met de VUB voerde de Universiteit Gent in Brussel daarom ruim 11.000 praktijktests uit. Daarbij nemen twee kandidaat-huurders via een bericht op Immoweb of per telefoon contact op met een vastgoedmakelaar, om te zeggen dat de woning hen interesseert. Beide kandidaten zijn identiek, behalve op vlak van de discriminatiegrond (etniciteit, gender, handicap,…). Als de ene kandidaat nadeliger behandeld wordt dan de andere, gaat men uit van discriminatie.

Uit de testen blijkt dat de naam er wel degelijk toe doet. In 44 procent van de huuradvertenties werden mannelijke kandidaten met een Noord-Afrikaanse naam systematisch benadeeld in vergelijking met mannelijke kandidaten met een Franstalige naam – een zeer hoog percentage in vergelijking met studies uit andere steden, aldus de onderzoekers.

Dit percentage bedroeg 30 procent voor mannen met een Sub-Sahara Afrikaanse naam, 23 procent voor vrouwen met een Noord-Afrikaanse naam en 34 procent voor vrouwen met een Sub-Sahara Afrikaanse naam. Kandidaat-huurders met een Oost-Europese naam werden niet significant meer benadeeld.

Niet alleen de etnische afkomst, maar ook het al dan niet hebben van werk, de leeftijd of het hebben van een handicap leidt tot verschillende reacties.

Zo werden in een derde van de advertenties kandidaten met een werkloosheidsuitkering benadeeld tegenover huurders met een inkomen uit arbeid, ook al waren beide inkomens vergelijkbaar. Ook kandidaat-huurders met een mentale of fysieke handicap krijgen te maken met discriminatie. Gepensioneerde kandidaat-huurders worden dan weer bevoordeeld. Dat heeft mogelijk te maken met de stabiliteit van hun pensioen en hun reputatie van stille en verzorgde huurders te zijn.

Mystery shopping
Naast deze praktijktests deden de onderzoekers ook aan mystery shopping, waarbij ze zogezegd als eigenaar een vastgoedmakelaar contacteren en hem of haar vragen om "niet aan allochtonen", of "niet aan mensen met een sociale uitkering" te verhuren. Er werden 648 mystery calls uitgevoerd.

Ongeveer een derde van de makelaars gaat in op die vraag, door bijvoorbeeld minder of later informatie over de huurwoning te geven, extra criteria op te leggen, of een lijst met enkel Belgen of werkenden te bezorgen.

Dit is minder dan soortgelijk onderzoek van Unia in 2014, waarbij 42 procent van de makelaars inging op de vraag om vreemdelingen te weren en 61 procent inging op de vraag om werklozen te weren. Een mogelijke verklaring is het percentage etnische minderheden in de omgeving. Het percentage makelaars dat ingaat op een etnisch discriminerende vraag is immers hoger in ‘witte’ gemeenten, en daarvan zijn er in Brussel minder dan in de rest van België.

Opvallend: heel wat makelaars die ingaan op de discriminerende vraag geven zelf spontaan aan dat dit illegaal is: 33 procent bij etnische discriminatie en 16 procent bij inkomensdiscriminatie.

Sensibiliseren
Volgens de onderzoekers toont dit rapport objectief aan dat discriminatie door vastgoedmakelaars wijdverspreid is, en moet de Brusselse overheid inzetten op zowel sensibiliseren, trainen, controleren als bestraffen.

Bevoegd minister Celine Fremault gaf eerder aan in deze fase enkel op het eerste in te willen zetten. Deze studie is daarbij een eerste instrument.

Ze verwijst daarbij naar het voorbeeld in Gent. Daar werd aan een eerste test veel ruchtbaarheid gegeven. Uit de tweede test bleek dat makelaars al veel minder vaak discrimineerden. Fremault hoopt op een gelijkaardig effect in Brussel.