OCMW-rusthuis Bloemendal 2 klaar in 2012-'13

"Hoogbejaard en arm, dat worden in Brussel de twee zorgen van morgen," stelt OCMW-voorzitter Jean-François Culot. Het rust- en verzorgingstehuis Bloemendal krijgt daarom ook een nieuwbouw, ondanks de gestage verjonging van de gemeente.

Na ruim veertig jaar dienst voldoet het rust- en verzorgingstehuis (RVT) Bloemendal in de Koning Albertlaan 88 niet meer aan de huidige, door het Gewest opgelegde normen inzake kameroppervlakte, veiligheid en comfort. Het ondersteunende personeel ligt wél boven de minimumnorm.

"Tegen 2015 (de termijn is een paar keer opgeschort, red.) moeten de meer dan driehonderd private en openbare bejaardentehuizen voldoen aan de gewestrichtlijnen," legt de nieuwe OCMW-voorzitter, Jean-François Culot (LBR-CDH), uit. "Daarom moeten vooral bij de oude rusthuizen grondige investeringen en verbouwingen gebeuren."

"Voor Bloemendal, dat 106 bedden telt en een bezettingsgraad van 98 procent heeft, maakte de kosten-batenanalyse duidelijk dat een nieuwbouw goedkoper uitvalt dan het OCMW-tehuis volledig te ontmantelen en uit te rusten volgens alle standaard- en comfortnormen. Sommige kamers hebben bijvoorbeeld nog geen privé­toilet. En wat zou er tijdens de twee tot drie jaar dat de verbouwing zou duren, met de zorgbehoevende senioren van Bloemendal moeten gebeuren? Hen onderbrengen in containers in de tuin was een optie, maar die viel veel te duur uit. We kiezen dus voor een nieuwbouw, die uiterlijk in 2012 of 2013 af moet zijn. (In 2012 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen, red.)."

Culot laat er geen gras over groeien en liet zopas een eerste schifting uitvoeren onder kandidaat-architectenbureaus die referenties in de 'sector' kunnen voorleggen. "Op 30 juni kan het schepencollege de knoop doorhakken en bepalen welke architecten(bureaus) of groepen zich met elkaar mogen meten voor een eerste voorontwerp. En dan zijn we vertrokken," zegt Culot glunderend. Voor de nieuwbouw beschikt het OCMW al over een bouwgrond, wat verderop tussen de Bloemkwekersstraat en de De Selliers de Moranvillelaan, waar nu moestuinen liggen. De gemeente stond dit terrein af in ruil voor een ander stuk grond.

Door de nieuwbouw zou Bloemendal uitbreiden tot 120 bedden en een twintigtal seniorenflats met verzorgingsdiensten. De kostprijs wordt op dertien tot vijftien miljoen euro geraamd. "Het Brussels Gewest heeft ons subsidies beloofd. Normaal gezien bedragen die vijftig tot zestig procent van de kosten," zegt Culot. "Andere financieringsvormen worden nog bekeken. Het concept 'seniorenflat' valt nog niet onder de subsidieregeling van het Gewest, maar het OCMW zou de exploitatie ervan toch tegen een betaalbare prijs willen garanderen. Er zal voorrang gaan naar mensen met een laag inkomen, ook al worden dit standingvolle flats, en ook naar koppels. Ik wil ook voorrang verlenen aan burgers van de gemeente, of mensen die een sterke band met Berchem hebben - bijvoorbeeld als hun kinderen of kleinkinderen hier wonen. Alhoewel de gemeente sinds deze nieuwe eeuw een gestadige verjonging kent, nemen de armoede en de levensverwachting toe. Vandaag beschikt de gemeente nog over voldoende rusthuisbedden, maar we houden ten volle rekening met de uitdagingen van de toekomst."

Architecturale parel
Hoewel het wat verscholen ligt in een park, is Bloemendal niet zomaar een gebouw in de stad; in de jaren 1960 gold het als een van de hypermodernste rusthuizen van Brussel. Concept, inrichting en materiaalkeuze waren innovatief voor de sector.

Het gebouw (met gedenkplaat uit 1964, en in gebruik sinds 1966) is van de architecten René Aerts en Paul Ramon, bekend om hun strikt modernistische stijl, met strakke lijnen en veel lichtinval. Ook het voormalige OCMW-revalidatiecentrum Albert Laurent, na de overname in 2007 door Saint-Luc herdoopt tot Valida, is van hun hand. Aerts en Ramon ontwierpen ook de Koloniale School in de Washingtonstraat en (in het Expo-jaar 1958) de modernistische Onze-Lieve-Vrouwekerk van Sint-Pieters-Woluwe, ingewijd in 1967. In de architectenassociatie Groupe Forum werkten ze mee aan de Pensioentoren (Zuid).

Als het RVT in 2013 uit Bloemendal vertrekt, krijgt het gebouw een nieuwe bestemming. De opties zijn legio: het pand kan verbouwd worden tot seniorenflats (privé, openbaar of in pps), of tot OCMW-appartementen, of tot administratief gebouw. Maar, vindt Culot, "het mag de gemeente niet extra financieel belasten."