OCMW's vragen duidelijk kader omtrent Oekraïense vluchtelingen

Nu het financiële plaatje voor de OCMW's om Oekraïense vluchtelingen op te vangen in orde komt, is het tijd om een kader uit te werken voor de praktische zaken, zo klinkt het in het veld. “Er zijn nog veel vragen op allerlei vlakken. Wie komt er in aanmerking voor sociale huisvesting? Welke houvast heeft de maatschappelijk werker bij het doen van een sociaal onderzoek?"

Aan het woord is Nathalie Debast, woordvoerster van de koepelorganisatie Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), die samen haar Waalse en Brusselse zusterorganisaties een open brief stuurde aan de federale regering. Ze is blij dat daaraan zo snel gehoor is gegeven, maar blikt al vooruit naar de volgende fase.

"Het is nu vooral alle hens aan dek om crisisopvang te regelen: bedden, matrassen, busjes en eten regelen, al verschilt de drukte van gemeente tot gemeente." Op dit moment staan de gastgezinnen de net aangekomen Oekraïners ook bij. Na de crisisopvang wordt het tijd te kijken naar de inburgering. In allerhande domeinen zullen nog vragen opkomen, van kinderopvang tot onderwijs tot het vinden van woningen en werk.

VVSG en de andere kennisnetwerken streven ernaar om binnenkort samen te zitten met de POD maatschappelijke integratie en de federale regering om die zaken verder uit te tekenen.

In Brussel Stad wordt ondertussen gewerkt aan een eengemaakt administratief loket, waar Oekraïners terechtkunnen voor vragen over huisvesting en andere zaken. Aldaar valt de hulpvraag van Oekraïners voorlopig nog mee. “Eén of twee verzoeken,” zegt OCMW-woordvoerster van Brussel Stad, Florence Cabrera.

Dat zal niet lang zo blijven, vermoedt Georgy Manalis, directeur van de federatie van de Brusselse OCMW’s. "De Verenigde Naties gaan uit van vijf miljoen personen die het land zullen ontvluchten." Het getal van 200.000 Oekraïners die naar België zouden komen, valt te horen.

Zelf schat Manalis dat er wel eens zo’n 32.000 Oekraïners naar Brussel kunnen komen. Niet iedereen zal bij het OCMW aankloppen, maar Manalis wijst erop dat het niet evident is dat mensen zonder netwerk direct bij aankomst werk en huisvesting vinden.

Hoewel hij net als Debast verheugd is dat de federale overheid 135 procent zal terugbetalen van de kosten die de OCMW's maken voor de begeleiding van Oekraïners, stelt hij ook vast dat sociaal werk vaak veel langer duurt dan de drie maanden die de federale overheid zegt terug te betalen voor 135 procent. Daarna zal het 125 procent worden.

Dat is geen goed signaal, vindt Manalis. Want het kan zo twee jaar duren dat een persoon begeleid wordt door een OCMW. "Er zijn nog geen oplossingen voor de lange termijn, we zijn op dit moment nog aan het nadenken over de korte termijn."

Manalis hint naar de lange wachtlijsten voor sociale woningen in Brussel. In tegenstelling tot Vlaanderen zijn er in het Brussels Gewest voorlopig amper plannen om zogenoemde ‘nooddorpen’ te bouwen. Oudergem is voorlopig de eerste gemeente die zich opwerpt als thuisbasis voor zo’n dorp.

Polemiek

Het zijn vooral de leeflonen van de OCMW's die de afgelopen week voor hevige politieke discussies zorgden. Open VLD-Kamerlid Tim Vandenput haalde de rekenmachine boven. "Als we 200.000 Oekraïense vluchtelingen gemiddeld 1.000 euro per maand leefloon geven, dan kost dit 200 miljoen euro per maand en dus 2,4 miljard per jaar. Dat kunnen de overheidsfinanciën gewoon niet aan, en zal op termijn betaald worden door alle werkende mensen in ons land," zei Vandenput in De Standaard.

Op het kabinet van bevoegd minister Karine Lalieux (PS) herinnert men eraan dat Europa de beslissing nam om de richtlijn van 2001 betreffende tijdelijke bescherming van vluchtelingen te activeren. De lidstaten moeten die respecteren. Dat betekent ook dat België verplichtingen heeft op het gebied van het recht op werk, sociale bijstand en toegang tot onderwijs. Kortom: wie legaal op het grondgebied verblijft, heeft recht op sociale bijstand.

Open VLD-Kamerlid Tim Vandenput maakte zich ook zorgen dat Oekraïners automatisch een volledig leefloon zou krijgen bovenop gratis huisvesting. Zo zitten de zaken niet in elkaar, klinkt het opnieuw op het kabinet van Lalieux.

Het OCMW levert immers maatwerk. "Dat wordt aangepast aan de reële behoeften van de persoon en is daarom het onderwerp van een sociaal onderzoek. Het is niet aan de federale regering om het niveau of type hulp vast te stellen," zegt Jurgen Masure, woordvoerder van Lalieux.