Ontwikkelaar wil appartementen in ‘mini-Hallen van Schaarbeek’

Een woonproject in de schaduw van het gemeentehuis brengt een pareltje van negentiende-eeuws erfgoed aan het licht. Maar kan de theaterzaal ook bewaard worden?

V eeleer toevallig ontmoeten we Gui Deneyer op straat, voor het Maison des Jeunes André Vermeulen in de Goossensstraat, waar hij decennialang huiswerkklassen heeft gegeven. De­neyer is priester in ruste. In dit complex van de dekenij heeft hij duizenden kinderen uit de buurt geholpen met hun schoolloopbaan. Hij is bekend in de wijk - heel wat voorbijgangers, meestal allochtone, groeten hem, maar Deneyer is vandaag toch vooral verbitterd. De dekenij heeft het complex een jaar geleden verkocht. "Voor 875.000 euro. Volgens schattingen van de bank was het meer dan het dubbele waard." Het jeugdhuis André Vermeulen en de wijkbibliotheek zijn een stille dood gestorven.

De nieuwe eigenaar, de nv Cascad, wil er nu een woonproject ontwikkelen met dertien appartementen. De twee panden aan de straatkant vormen geen noemenswaardig probleem. Maar de aanwezigheid van een honderd jaar oude theaterzaal in het binnenblok heeft de buurtbewoners gealarmeerd.

Het gaat om een zaal uit 1889 in giet- en smeedijzer. Met wat goede wil lijkt de zaal op de Hallen van Schaarbeek, maar dan kleiner. Volgens Gui Deneyer trad Jacques Brel er nog op. En heeft priester Jozef Cardijn, de latere kardinaal, er een druk bijgewoonde conferentie gehouden waarin hij priesters opriep om missiewerk in Latijns-Amerika te verrichten. Een zaal met een geschiedenis, dus.

De nv Cascad stelt voor om in de theaterzaal vijf appartementen onder te brengen: elke twee traveeën een woongelegenheid over twee etages, goed voor telkens 150 vierkante meter. Van de theaterzaal blijft dan in feite niet veel meer over. Het podium verdwijnt, het binnenperspectief is helemaal weg.

Jean-Thomas Van Ranst, architect van de vastgoedontwikkelaar: "Ook wij vinden de zaal aantrekkelijk. Maar er een geschikte functie voor vinden is een andere zaak. Als de gemeente wil investeren in - ik zeg maar iets - een theaterzaal, dan valt erover te praten, maar voorlopig ziet het er zo niet naar uit. Deze zaal wordt vergeleken met de Hallen van Schaarbeek. Maar dan mag iedereen ook weten dat de Hallen alleen met subsidies kunnen overleven."

Architect Van Ranst zegt al het mogelijke gedaan te hebben om de zaal in ere te houden. Zo blijven de smeedijzeren structuren zichtbaar en wordt de zaal centraal gesteld in het binnenblok door aanpalende gebouwen af te breken. "De zaal zelf wordt dus niet afgebroken. Elk appartement is een theaterzaaltje op zich, met balkons en glaspartijen," zegt Van Ranst.

Buurtbewoners kanten zich tegen het project. Ze vinden dat het gebouw, dat nu in de gewestplannen staat ingeschreven als 'van collectief belang', een publieke functie moet krijgen. Ze vrezen ook voor extra druk op de nu al dichtbevolkte buurt. Daarbij krijgen ze steun van Arau, Inter-Environnement Bruxelles en Pétitions-Patrimoine.

De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen is een kijkje komen nemen. Die vraagt om de theaterzaal uit het vastgoedproject te lichten om het patrimoniale belang nader te kunnen onderzoeken. "Dat kan eigenlijk niet," zegt Van Ranst. "Dan is dit vastgoedproject niet langer rendabel."

De gemeente Schaarbeek maakt deze week haar advies bekend. De uiteindelijke beslissing ligt bij het Brussels Gewest. Die volgt over enkele weken.