Ooggetuige bij twee alcoholcontroles in zone Noord
Zaterdag 26 december, tweede kerstdag 2009. Buiten schijnt de zon, binnen in de Kolonel Bourgstraat, een bedrijventerrein in Evere vlak naast de E40, zit een veertigtal agenten in alle ernst te vergaderen. Het lokaal heeft iets van een schoolrefter, de agenten knikken instemmend wanneer tijdens de briefing hun namen vallen. Iedereen krijgt een positie toegewezen. Je hebt India, Romeo, Charlie en de motards, die u vangen wanneer u het vermaledijde idee zou hebben u aan de controle te onttrekken. De briefing wordt afgesloten met de mededeling dat een journalist de controle van vandaag zal bijwonen. Nieuwsgierige blikken, maar al snel is het business as usual.
Op het parkeerterrein van het commissariaat stelt agent Jean-Pierre Collin trots zijn nieuwste wagen voor. "Dit is onze mobilhome, speciaal ontworpen om verhoren te kunnen afnemen en processen-verbaal op het terrein af te handelen." Collin laat ook de ingebouwde wc zien, die dient om urinetesten af te nemen of agenten bij hoogdringendheid te helpen. "Er kan gesjoemeld worden met drugstesten wanneer we de verdachte naar het bureau moeten overbrengen," voegt agent Johan Pierre er nog aan toe. "Vandaar dit rijdende toilet, zo kunnen we direct drugstesten afnemen."
Collin, die de motorhome bestuurt, is goedlachs en vertelt trots dat hij de oudste van het korps is. 43 jaar dienst, en ook de trotse beheerder van het wagenpark van de zone, honderd vijftig exemplaren groot.
In konvooi gaat het tot op de Leopold III-laan in Evere, de plaats waar de eerste alcoholcontrole plaatsvindt. Tot zover de gemoedelijke voorbereidingen, het vervolg is bittere ernst.
India
In een mum van tijd wordt de Leopold III-laan afgesloten en het verkeer door Romeo's een parallelstraat in geleid, waar commissaris Verbruggen en enkele collega's - Charlies - hun positie innemen, meettoestellen in de hand. Agent De Pauw, door jongere collega's ook wel Papy genoemd, gaat vooraan staan, waar de auto's moeten wachten op zijn teken om door te rijden, wanneer er een meettoestel vrij is. Net voor de controle gordt hij een machinegeweer om dat hij bij wijze van test eens richt op een zijspiegel van een combi. Zonder te schieten, weliswaar.
Hij blijkt een India te zijn, een agent die een eerste veiligheidscontrole uitvoert: in de auto kijken, oogcontact maken met de bestuurders om te zien hoe ze reageren, om te ontdekken wie eventueel meer te verbergen heeft dan een diep glas. Op tijd en stond opent hij een deur, kijkt of rommelt wat in het zijportier, op het dashboard, werpt een blik op de achterbank, zich van de nodige grappen bedienend. "Geen paniek, ik ben op zoek naar een leeuw," zegt hij tegen een bestuurder. En tegen een andere: "Wel eens opruimen, meneer." De automobilisten kunnen het best pruimen, een goedgemutste agent tijdens een alcoholcontrole, ergens in de namiddag op een zonnige tweede kerstdag. "Het is heel prettig werk, maar op een bepaald moment wordt het serieus," zegt De Pauw.
Een beetje verder voert commissaris Verbruggen metingen uit. De meeste bestuurders blazen 'Safe' en worden daarvoor beloond met een sleutelhanger en een tombolabiljet. U kunt namelijk een auto winnen als u een voorbeeldige Bob bent.
Dan vindt De Pauw een groot cuttermes in een zijportier van een sportwagen. "Koffer openen," beveelt hij, om er vervolgens het cuttermes in te werpen. Even daarvoor heeft hij een BMW tegengehouden. Op de vraag waarom juist die wagens gecontroleerd worden, zegt hij:
"Dat kan ik niet zeggen, dat doe ik op gevoel."
Spelregels
Achteraan de controle worden de autopapieren gecontroleerd. Want, zo moet u nog weten, zonder verzekering rijden is tot nader order nog altijd niet wettelijk.
"Heel wat mensen grijpen spontaan naar hun autopapieren wanneer ze moeten wachten om te blazen. Dat zit dus meestal goed, maar toch is hier en daar controleren toch nodig. Toch wordt niet iedereen na een blaastest gecontroleerd, anders zouden het oponthoud en de file te lang zijn," zegt De Pauw.
Langzaam zakt de zon en wordt het kouder. De controle wordt beëindigd. Geen vluchtpogingen, 263 gecontroleerden, vier mensen die onder invloed reden, oftewel twee procent. "Dat is normaal voor een controle tijdens de dag," zegt Verbruggen. "We zijn er dan ook meer op gericht de bestuurder een gevoel te geven dat we nu al staan te controleren. De mensen die in de tegenovergestelde richting over de Leopold III-laan reden, hebben ons gezien, en geven dat ook door. Op die manier doen we dus ook aan preventie. De subjectieve pakkans wordt er groter door. Wat we vooral niet willen, is mensen het gevoel geven dat ze een toevallig, hulpeloos slachtoffer zijn."
Toch nog even de spelregels uitleggen: u blaast 'Safe' als er minder dan 0,22 milligram alcohol per liter uitgeademde lucht in uw adem zit (dat is gelijk aan 0,5 promille in uw bloed). Tussen de 0,22 milligram en de 0,35 milligram blaast u 'Alert' en wordt uw rijbewijs voor drie uur ingetrokken. U betaalt 137,50 euro boete.
U bent positief wanneer u tussen 0,35 milligram en 0,65 milligram alcohol per liter uitgeademde lucht blaast. In dat geval bent u uw rijbewijs voor zes uur kwijt en moet u meer betalen, tot 550 euro. Boven de 0,65 milligram neemt de politie contact op met de politierechter en maakt u kans op minstens veertien dagen zonder rijbewijs, plus geldboete, plus dagvaarding. Als u geen zin hebt om de rekensom te maken, dan kunt u ook besluiten niet te drinken. Kneuterig misschien, maar zeer veilig.
"Het kan ook voorkomen dat de bestuurder net voor hij rijdt een pint drinkt en positief blaast. Maar bij de tweede test, een kwartier later, blaast hij of zij Safe. Kan dat? Natuurlijk, want dat is mondalcohol. U bent niet positief, maar hebt gewoon nog alcohol in uw mond die de test beïnvloedt," doceert Verbruggen. "Wij testen onze meettoestellen immers ook met een likeurpraline," zegt hij met de glimlach.
Pannenkoeken en de diplomaat
Tussen de eerste en de tweede alcoholcontrole pauzeren de agenten een uur. Omdat we in de feestperiode zitten, wordt de geleverde arbeid beloond met verse pannenkoeken. De sfeer in de refter is uitstekend. Bekers koffie moeten iedereen verwarmen voor wat komen zal: een alcoholcontrole in het donker, op de Leuvensesteenweg tussen Dailly en Meiser.
Met luide sirenes gaat het in konvooi naar de uitgekozen plek. Motoragenten zetten alle kruispunten af op de Lambermontlaan, het konvooi rijdt door. Zo gaat het snel.
"Voor een alcoholcontrole vergeven mensen ons dat, dat we in konvooi een weg innemen om een controle op te zetten," zegt Pierre, die een spiksplinternieuwe Volvo bestuurt.
Op de Leuvensesteenweg begrijpt niemand van de omstanders wat er gebeurt. Het verrassingseffect is groot, en in een mum van tijd is de weg in beide richtingen bezet. Pierre duwt op een knopje, en op het dak van de Volvo vouwt een lichtkrant open. Controle, met een grote pijl die de automobilisten moeten volgen. Tien minuten later staat iedereen op post.
"Bij deze opstelling worden de agenten beschermd door de file die gevormd wordt," zegt Pierre. "'s Avonds kan dat nogal van pas komen." Ons wordt verzocht braaf tussen de kegeltjes te blijven en altijd alert te zijn.
Ook hier verloopt de controle heel rustig, al lijkt het na een halfuurtje wel drukker in de motorhome dan tijdens de eerste controle overdag.
Het eerste echte wapenfeit is een geseinde wagen die wordt tegengehouden, een sportief model met dito bestuurder. Hij moet mee naar het bureau. Ook een donkere BMW met Belgische transitnummerplaten (de rode met de witte letters) wordt staande gehouden. Ook al geseind. Het blijkt om Armeniërs te gaan. Ook zij moeten naar het bureau. Voor hun overbrenging worden ze van de controle afgeschermd.
Het evenement van de avond moet wel een bestuurder met een diplomatennummerplaat zijn. Er staat een agent of drie rond de man, een medewerker van een Aziatische ambassade. Hij blijkt niet in het meettoestel te kunnen blazen. "Daar gebeurt iets interessants," zegt een agente.
Na poging zes of zeven is de man er nog altijd niet in geslaagd degelijk in het toestel te blazen. "Dat is natuurlijk komedie. Hij ruikt naar de drank, je weet goed genoeg dat hij met onze voeten speelt." Commissaris Verbruggen wordt erbij gehaald.
"Hebt u een diplomatiek paspoort?" vraagt die aan de Aziaat. Het antwoord klinkt bevestigend. "Dan begin ik er niet aan, want dat haalt toch niets uit," zegt Verbruggen, en hij loopt terug naar zijn post. "Mag ik u wel vragen dat uw vrouw plaatsneemt achter het stuur?"
"Die was duidelijk positief," zegt de agente. "Hij heeft ook gezegd dat hij whiskey had gedronken. Als diplomaat mag je alles."
Nultolerantie
Tegen halfacht wordt de controle opgedoekt. In geen tijd zijn de kegels in een combi geschoven en baadt de Leuvensesteenweg opnieuw in een gewone zaterdagavondsfeer.
Op weg naar het commissariaat in de Kolonel Bourgstraat wordt een mythe ontkracht. "Het is inderdaad zo dat bestuurders van boven de veertig zich meer schuldig maken aan drinken en rijden dan jonge bestuurders," zegt Pierre. "België is niet echt een streng land," voegt hij eraan toe. "Noorwegen kent een bijna-nultolerantie, en ook Spanje en Polen gaan die richting uit."
De avondlijke controle heeft ook twee enigszins opzienbarende positiefblazers opgeleverd. De ene is meurrig, zoals een agent op het terrein het met een sappig Brabants woord omschreef. Bovendien heeft hij geen rijbewijs.
De andere werkt voor De Post en heeft zijn rijbewijs niet op zak. Wanneer hij voorstelt om het thuis te gaan halen, vraagt hij de begeleidende agenten om niet mee naar binnen te gaan, "voor de kinderen." Pierre: "Goed geprobeerd, maar daar trappen we niet in, want dan zouden we een huiszoeking moeten uitvoeren." De man wordt gefouilleerd en... blijkt zijn rijbewijs wel op zak te hebben.
Eindbalans: 532 gecontroleerden, van wie er acht onder invloed reden, drie ingetrokken rijbewijzen, twee gesignaleerden aangehouden, zestien pv's van waarschuwing voor papieren die niet in orde zijn, twee verkeersinbreuken. "Vóór middernacht is een percentage van vijf procent van de bestuurders onder invloed normaal," zegt Verbruggen. "Al bij al hebben we vandaag een goed resultaat behaald."
In de nabije toekomst loopt er in heel Brussel een grote controle, een FIPA (Full Integrated Police Action), geregisseerd door alle politiezones. Wanneer, dat moet u wel zelf ondervinden. U kent de boodschap.
Lees meer over: Schaarbeek , Samenleving
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.