Passa Porta geeft honderd schrijvers het woord

Meer dan honderd schrijvers, van hier en van elders, staan er op het programma van het literaire Passa Porta Festival dat donderdag begint. De Deen Jens Christian Grøndahl mag met de lezing On the move, het thema van het festival, de vierdaagse openen. De Turkse Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk sluit af. BDW vroeg vijf Brusselaars waarom de schrijvers die ze interviewen, hen boeien, wat ze zelf willen meepikken en wat het beste is wat ze de jongste tijd hebben gelezen.

Gui Polspoel praat met Erwin Mortier en Lieve Blancquaert

Auteur Erwin Mortier (1965) en fotografe Lieve Blancquaert (1963) hebben jonge vluchtelingen opgezocht in opvangcentra. Hun verhalen staan te lezen in Niemand weet dat ik een mens ben.

"Die thematiek spreekt mij heel erg aan," zegt journalist Gui Polspoel, die op het Passa Porta Festival auteur en fotografe interviewt. "Brussel wordt hoe langer hoe meer een stad van migratie, een ware melting pot. Aan alles wat mensen hiervan bewust kan maken, wil ik bijdragen. Brussel is niet langer de Franstalige bourgeoisstad van weleer, met een weliswaar belangrijke Vlaamse minderheid die voor haar rechten moet vechten. In de fin fond van Vlaanderen beseft men dat vaak nog niet. Het Nederlands is ook veel belangrijker dan in mijn jeugd, veertig jaar geleden, al wil ik ook niet gezegd hebben dat de Vlamingen niet op hun rechten moeten staan."
En over Lieve Blancquaert: "Ik kan mezelf niet zien op foto. Lieve Blancquaert is de enige fotografe die ooit een foto van mij heeft gemaakt waarmee ik kan leven. Me ter beschikking stellen van een fotograaf vind ik verschrikkelijk, maar Lieve Blancquaert kon me doen vergeten dat ze fotografe is."

Luisteren
Toen wij hem spraken, moest Polspoel zijn keuzes nog maken, maar hij trekt alvast heel de zondag uit om gulzig van het literaire festival te genieten.

Beste boek
Polspoel: "Helaas heb ik om professionele redenen en verhuisbesognes veel te weinig tijd gehad om te lezen. Een beste boek durf ik dan ook niet te noemen. De meeste lectuur die ik ter hand neem, is non-fictie die met mijn werk te maken heeft."

Jan Goossens praat met Ramsey Nasr

In de gouden buik van Boeddha heet het jongste reisboek van dichter, theatermaker en dramaturg Ramsey Nasr (1974). Nasr debuteerde in 2000 met de dichtbundel 27 gedichten & Geen lied. Jan Goossens, artistiek leider van de KVS, interviewt Nasr over zijn reisteksten. "Ik ben geen poëziekenner," verklaart Goossens, "ik interview Ramsey Nasr over zijn reisteksten en reisverhalen. Hij trekt vanuit zijn artiestzijn de wereld in. Zijn veelzijdigheid en zijn belangstelling voor complexe plekken in de wereld, zoals Myanmar en Palestina, boeien me heel erg."

Luisteren
Goossens heeft heel de dag dienst: "Zondag ga ik proberen een goede gastheer te zijn voor Helmut Lotti en David Van Reybrouck en alle andere artiesten die naar de KVS afzakken. Het wordt erg druk, we hebben een heel gevarieerd en hoogstaand programma."

Beste boek
Congo van David Van Reybrouck (1971) noemt Jan Goossens het beste boek dat hij de jongste tijd gelezen heeft. Maar ook: "Eveneens vorig jaar heb ik De barbaren van Alessandro Baricco gelezen. Een non-fictieboek over de evolutie van culturen, een krachtig pleidooi tegen cultuurpessimisme."

Politicoloog Bleri Lleshi praat met schrijvers in ballingschap

Politicoloog-publicist Bleri Lleshi is coauteur van het boek Identiteit en interculturaliteit - Identiteitsconstructie bij jongeren in Brussel. De schrijvers die hij interviewt - Rita El Khayat (1944) uit Marokko (foto), Easterine Kire Iralu (1959) uit India en Chenjerai Hove
(1956) uit Zimbabwe -, leven alle drie in ballingschap. 'Ballingschap' is een thema dat naadloos aansluit bij de interesses van Lleshi: migratie en identiteit. Lleshi: "De drie auteurs maken deel uit van een netwerk van schrijvers die hun land zijn moeten ontvluchten. Betekent een nieuw huis ook een nieuwe identiteit voor de drie? Hoe combineer je die nieuwe identiteit met het engagement waarvoor ze stonden in hun land van herkomst? Op die vragen wil ik met hen ingaan."

Luisteren
De afsluiter van het festival, de Turkse Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk (1952), wil Bleri Lleshi zeker niet missen, maar dat geldt ook voor de Portugees Gonçala M. Tavares (1970). Lleshi wil alles horen over diens boek Jerusalém. Lleshi: "Ik hoop te vernemen wat geweld doet met een stad als Jeruzalem."

Beste boek
Een van de interessantste boeken die Bleri Lleshi de jongste tijd gelezen en besproken heeft - hij is ook boekenrecensent -, is De poort van de zon van de christelijke Libanees Elias Khoury (1948), een van de belangrijkste schrijvers uit het Midden-Oosten. Bleri: "De poort van de zon (1998) is ondertussen in tientallen talen vertaald. Het is een schitterend geschreven boek over de betekenis voor de Palestijnen van de Nakba (letterlijk 'catastrofe', de Arabisch-Israëlische oorlog in 1948, met slechte afloop voor de Arabieren, DV). Het is een geschiedenis die nooit eerder zo treffend beschreven werd. De poort van de zon heeft dan ook een grote historische waarde. Het is een heel eerlijke weergave: de Palestijnen zijn niet alleen helden, soms zijn ze ook lafaards, soms zijn ze ook oneerlijk. De Palestijnen zijn met andere woorden heel
menselijk, net zoals de Libanezen en de Israëliërs."

Anna Luyten interviewt Connie Palmen

Journaliste Anna Luyten spreekt met Connie Palmen (1955), de niet geheel onomstreden 'grote dame van de Nederlandse letteren'.
Palmen debuteerde in 1991 met De wetten, waarmee ze een groot lezerspubliek aan zich wist te binden. Luyten: "Ik volg Connie Palmen al langer dan vandaag, ze is een fascinerende vrouw. Vooral om de manier waarop ze onderwerpen als kunst en filosofie naar een groot publiek toe brengt zonder zichzelf te verraden, bewonder ik haar. Door de juiste vragen te stellen spreekt ze brede lagen aan. Ze heeft ook een heel wendbare geest, ze denkt snel, ze denkt al dansend, haar brein is mannelijk noch vrouwelijk. Ruim tien jaar geleden heb ik haar gesproken toen ze in haar rouwperiode van haar partner Ischa Meijer was. Een decennium later werd ze opnieuw met verlies geconfronteerd (van haar nieuwe partner Hans van Mierlo, DV). Ik wil graag van haar vernemen wat verlies op haar leeftijd betekent." Connie Palmen heeft over haar relatie met Ischa Meijer twee boeken geschreven: I.M. (1998) en Geheel de uwe (2002).

Luisteren
De Deen Jens Christian Grøndahl (1959) is volgens Luyten een van de belangrijkste noordelijke auteurs van het ogenblik: "Ik ga zeker naar Grøndahl luisteren. Hij schrijft heel openhartig over zichzelf en getuigt tegelijk van veel mededogen met de wereld." Grøndahl interesseert zich in zijn romans voor de gewone levens van gewone mensen. Zo ook in zijn jongste boek Dat weet je niet, een verhaal over een koppel dat een kwarteeuw gelukkig getrouwd is.

Beste boek
De niet verhoorde gebeden van Jacob de Zoet van de Brit David Mitchell (1960) is het beste boek dat Luyten de jongste tijd gelezen heeft. Luyten: "Het is een ongelooflijk vlot geschreven boek dat alle richtingen uit gaat. Ik hou van boeken waarin ik een en ander te weten kom over een bepaalde periode in de geschiedenis (het verhaal speelt zich af in de achttiende eeuw op een paaleiland voor de kust van Nagasaki, DV), zoals dat hier overduidelijk het geval is. Maar het boek is ook een heel mooie liefdesgeschiedenis, al gaat het dan om een niet-beantwoorde liefde. Het laat zien hoe de liefde iemand volledig in beslag neemt en hoe men leeft met een n Connie Palmen. iet-vervulde liefde."

Didier Delafontaine modereert literair-politiek debat

RTBf-journalist Didier Delafontaine leidt samen met France Guwy het Grote België-debat, waaraan naast Bart Sturtewagen (hoofdredacteur van De Standaard) en Olivier Mouton (Le Soir-redacteur) ook twee literatoren deelnemen: Caroline Lamarche en Geert van Istendael.

Caroline Lamarche (1955) is een Franstalige schrijfster, afkomstig uit Luik. Onder meer haar De dag van de hond werd in het Nederlands werd vertaald. Delafontaine: "Ik ken Geert van Istendael beter dan dat ik Caroline Lamarche ken. Geert heb ik een paar jaar geleden leren kennen dankzij het literatuurfestival
in Cognac. Ik zie het Grote België-debat in het verlengde van dat festival in Cognac, waar het thema vorig jaar 'België' was. Vlamingen en Franstaligen traden er samen op voor een Frans publiek. Samen hebben zij het Franse publiek tot bedaren gebracht met de boodschap dat er heus geen burgeroorlog tussen Vlamingen en Franstaligen op stapel staat."

"Dat Franstaligen en Vlamingen er dezelfde boodschap brachten, was wel grappig. Dat brengt ons bij de vraag of er een Belgische literatuur bestaat. Geert heeft daar een uitgesproken mening over. Verhalen van Vlaamse schrijvers spelen zich nadrukkelijk in Vlaanderen af: Pieter Aspe en zijn Duvel drinkende commissaris zijn daar een mooi voorbeeld van. Langs Franstalige kant is dat veel minder het geval, en dat heeft waarschijnlijk met de dominantie van Parijs te maken."

Beste boek
Het beste boek wordt het boek dat Delafontaine op dit ogenblik aan het lezen is. Delafontaine: "In Congo van David Van Reybrouck heb ik nog vierhonderd bladzijden te gaan, en het is gewoonweg prachtig. Ik ben in Congo geboren, en het is een zeer beeldend boek, uit elke bladzijde ervan spreekt het Congo dat ik me nog een beetje herinner."