Pendelen kan ook per fiets

In het Brussels Gewest gebeurt 4 procent van alle verplaatsingen per fiets, in Vlaanderen is dat 14 procent. De twee gewesten werken samen aan een 'fietsGEN', in navolging van het gewestelijk expresnet voor treinen. BDW fietste oostwaarts tussen de koeien en onder de vliegtuigen door richting Leuven, en zag er meer treinen dan auto's.

A ls opwarmertje eerst enkele cijfers. Dagelijks pendelen 135.000 inwoners uit het Vlaams Strategisch Gebied rond Brussel (VSGB) over een fietsbare afstand (acht tot zestien kilometer) naar de hoofdstad. Vijftig procent van de verplaatsingen in Brussel en de Rand is korter dan vijf kilometer. Vier procent van de verplaatsingen in Brussel gebeurt met de fiets.

Tel daarbij de volgende vaststellingen: de oplevering van het GEN voor treinen laat op zich wachten, de uitbreiding van het metronet loopt achter de (demografische) feiten aan, en de verzadiging van de wegen in en om Brussel is sinds mensenheugnis een radio-item tot ver buiten de piekuren. Van de zestien snelwegsegmenten met structurele files lagen er in 2009 maar liefst negen in het VSGB, een dunne strook rond het Brussels Gewest.

De Ring vormt vooralsnog een barrière voor fietsers, al komt daar stilaan verandering in. Brussel en Vlaanderen richtten samen een werkgroep op die nadenkt over hoe de fietsroutes uit beide regio's beter op elkaar kunnen aansluiten. Het initiatief kadert in de ontwikkeling van een fietsGEN, met de provincie Vlaams-Brabant als nauwe partner.

Het paradepaardje én proefproject van de intergewestelijke samenwerking is de 'hst-fietsroute' tussen Brussel en Leuven. Daarnaast zitten nog verschillende concrete plannen in de pijplijn, waaronder een fietsroute langs spoorlijn 60, die Asse met Jette moet verbinden.

BDW speelde op een doordeweekse woensdag voor pendelaar, en ving een glimp op van de mobiliteit van morgen. We stellen ons voor dat we in een bar werken aan de Leuvensesteenweg. Het is kwart over drie, en een jongedame neemt de avondshift van ons over.

Om Brussel uit te rijden moeten we eerst route 1b van de Brusselse Gewestelijke Fietsroutes (GFR) volgen. Die verbindt het stadscentrum met Evere en doorkruist Sint-Joost-ten-Node en Schaarbeek. We steken de Eeckelaersstraat door en komen al na enkele honderden meters in de Gustave Fussstraat uit, waar route 1b passeert. Tot onze verbazing treffen we hier nog de blauwe wegwijzers aan, en nog niet de nieuwe waarop 'Route 1b' staat aangeduid. Volgens Brussels fietsmanager Frederik Depoortere zijn nog maar vijf van de negentien GFR's opgeleverd en uitgerust met met nieuwe, kleurrijke borden. Staatssecretaris voor Mobiliteit Bruno De Lille (Groen) maakt zich sterk dat de GFR's tegen eind 2014 helemaal af zullen zijn.

We volgen toch maar de blauwe borden, want die overlappen met de nieuwe route 1b. Achtereenvolgens staat daarop 'Josaphat', 'Dunant', 'Bordet' en 'Leopold III'. Voor we het goed en wel beseffen, zijn we in Evere, maar niet zonder een paar keer verkeerd te zijn gereden. Soms staat er geen blauw bord als we moeten afslaan. En ook als het rechtdoor gaat, staat er niks. Dat is ergerlijk, zeker na een lange werkdag. Gelukkig komt hier binnenkort verandering in.

Kwaliteitssprong
Langs de Henri Dunantlaan en de Zaventemstraat rijden we Evere uit. Aan het eind van deze bomenlaan stopt dus de (toekomstige) 1b-route, en sluit ze aan op de Vlaamse hst-route. Een splinternieuw bord wijst ons de weg richting Leuven.

Volgens Kris Lambrechts van de dienst Mobiliteit Vlaams-Brabant zijn er 32 van dergelijke aansluitingen gepland. "Het Vlaamse en het Brusselse netwerk zijn complementair. We willen de komende jaren een kwaliteitssprong maken."

In Sint-Stevens-Woluwe volgen we kleine, geasfalteerde fietsweggetjes tussen het groen. Na de dorpskom steken we de drukke Woluwelaan over en duiken we een tunnel onder de Ring in. Die brengt ons veilig in Zaventem, maar ontsluit de noordrand van Brussel niet. Het Vlaams Gewest bestudeert de mogelijkheid van een fietsbrug over de Ring.

Het vervolg van de route kunnen we kort samenvatten: tot in Leuven rijden we nagenoeg constant op verharde weggetjes langs de spoorlijn. Bij een lekke band of onweer kunnen we de trein nemen in een van de vele (gerenoveerde) GEN-stations langs de route.

We zagen in Vlaams-Brabant wel dertig vliegtuigen, evenveel treinen, en een veelvoud aan koeien. De auto's konden we met gemak op twee handen tellen. Weinig fietsers ook, maar dat heeft te maken met het tijdstip, de vakantie, het weer en de Vlaamse feestdag.

Omstreeks halfvijf doemen de Leuvense torens voor ons op. Voldaan en ontspannen duiken we de avond in.