Portugees in opmars: een verhaal van Portugezen, Angolezen en Brazilianen

In de omgeving van het Zuidstation, op Anderlechts grondgebied, tekent zich een bescheiden Angolese zone af met horeca, bedrijfjes en organisaties. Dat staat in Een verhaal van één taal, één stad en drie continenten, een studie over de Portugeessprekenden in Brussel van het regionaal integratiecentrum Foyer.

De Angolezen kwamen in de jaren 1990 in België aan, op de vlucht voor de escalerende burgeroorlog. Officieel zijn ze in heel België met tweeduizend, maar in het Angolese verenigingsleven worden veel hogere cijfers geciteerd, tot tienduizend, en ze leven voornamelijk in Brussel, Antwerpen en Luik. Hoewel veel Angolezen grote heimwee hebben, is terugkeren vaak niet mogelijk.
De jongste jaren komt een groot deel van de Angolezen via Portugal naar Brussel. Sommigen hebben ondertussen de Portugese nationaliteit. De Angolezen, die vaak laagopgeleid zijn, komen aan de kost in de import-export.

De Braziliaanse immigratiegolf is de jongste. Bij de Brazilianen liggen de cijfers legaal-illegaal nog meer uiteen dan bij de Angolezen. Officieel zijn er nog geen vierduizend Brazilianen in België, in werkelijkheid zijn ze met veertig- à vijftigduizend. Het overgrote deel verblijft in Brussel. Omdat veel Brazilianen geen wettige verblijfsdocumenten hebben, zijn ze veroordeeld tot zwartwerk, voornamelijk in de bouw en de schoonmaak. Het illegale verblijf is ook een rem op het verenigingsleven. De evangelische kerken zijn wel heel populair bij de Brazilianen.

Brazilianen en Portugezen leven verspreid over heel Brussel, maar ze zijn manifest aanwezig in Elsene, Vorst, Sint-Gillis, Anderlecht en Brussel-stad. Portugezen - om en bij de dertigduizend in heel het land - zijn er in Brussel sinds de jaren zestig van de twintigste eeuw. Ze kwamen naar België als gastarbeider of politiek vluchteling. Het aantal hoogopgeleide Portugezen nam toe toen Portugal in 1986 lid werd van de EU. De Portugezen zijn geïntegreerd, maar hebben toch een eigen gezicht behouden. Er is ook genoeg interactie tussen de Portugeessprekenden dat de onderzoekers de contouren ontwaren van een 'Portugeestalige identiteit'.

------------------------
Een verhaal van één taal, één stad en drie continenten, uitg. Foyer, 152 p., 12 euro; bestellen op 02-411.74.95