Praktijktests mogelijk vanaf volgend jaar

Het Brussels Parlement keurt later op de dag een ordonnantie goed die het licht op groen zet voor praktijktests. Brussel wordt daarmee het eerste gewest van het land en ook de eerste van Europa die de praktijktests of 'mystery calls' in de wet inschrijft. De tekst krijgt de steun van de meerderheid, de groenen en PVDA. MR, N-VA en Vlaams Belang kondigden tijdens het plenaire debat vrijdagvoormiddag aan tegen te zullen stemmen.

De ordonnantie maakt het vanaf 1 januari 2018 mogelijk dat de sociale inspectie beroep kan doen op de techniek van 'mystery calls' of anonieme praktijktesten, na klachten waarbij er sterke aanwijzingen zijn dat er binnen een bedrijf discriminerende activiteiten plaatsvinden. Dat betekent dat de techniek dus niet blind kan worden gebruikt, en ook niet dat bedrijven quota moeten hanteren.

De ordonnantie bestaat uit twee luiken. Het eerste gedeelte bestaat uit de praktijktests, waarbij twee gelijkaardige sollicitaties naar een bedrijf gestuurd worden. Die verschillen slechts op één punt: de ene heeft een 'autochtone' naam en de andere een naam van vreemde afkomst. Het tweede luik gaat na of een onderneming wil ingaan op de discriminerende wensen van een klant, zoals het niet sturen van Noord-Afrikaanse of Arabische poetsvrouwen. Om dat te testen, bellen inspecteurs het bedrijf met een dergelijke onwettelijk verzoek.

Samira of Céline
Dat discriminatie een probleem is in Brussel blijkt niet alleen uit individuele gevallen zoals dat van Samira, die alleen op gesprek werd uitgenodigd als ze zich voordeed als Céline, maar ook uit de cijfers: 71 procent van de mensen van Belgische afkomst heeft een baan, ten opzichte van 35 procent van de niet-Belgen. Maar ook mensen boven de vijftig hebben minder kansen op werk. Van de 55-plussers is 44 procent aan de slag tegen 78,5 procent in de leeftijdscategorie 25-54 jaar.

Bruno De Lille (Groen) wees op de inbreng van de groenen bij het realiseren van de praktijktests. Het was immers het voorstel van resolutie van Groen en Ecolo dat de aanleiding was tot het organiseren van hoorzittingen waaruit bleek dat het gewest wel degelijk bevoegd is om praktijktests in te voeren. Hij was verheugd dat minister van Werk Didier Gosuin (Défi) hier een positief aan gegeven heeft.

Brussel kan met de ordonnantie een voortrekkersrol spelen. "We tonen aan de rest van het land en aan Europa hoe we daadkrachtig discriminatie aanpakken," zegt De Lille. "Iedereen zal een eerlijke kans krijgen op werk. We eisen van burgers dat ze zich beschikbaar stellen voor de arbeidsmarkt, nu eisen we ook dat de arbeidsmarkt zich openstelt voor alle burgers."

Tegenstanders
Niet iedereen vindt praktijktests een goed idee om discriminatie aan te pakken. Werkgeversorganisatie Beci noemt het 'een cadeau aan de vakbonden'. Ook uit politieke hoek komt er kritiek.

Marion Lemesre (MR) verweet de Brusselse meerderheid om 'cavalier seul' te spelen. De federale regering werkt aan eenzelfde systeem dat in heel het land geldig is, maar nu maatregelen nemen die enkel in het Brussels gewest gelden, zorgt enkel voor verwarring en een dreigend klimaat. In zijn repliek dankte minister Gosuin zijn federale collega Kris Peeters, die de Brusselse tekst heeft overgenomen.

"Om discriminatie aan te pakken, moet je werken aan een mentaliteitswijziging. Dat leg je niet op met sancties," vond Cieltje Van Achter (N-VA). Ze wees erop dat in Vlaanderen een sensibiliserend systeem werd ingevoerd in de sector van de dienstencheques.

Stefan Cornelis (Open VLD) waarschuwde dat het systeem niet mag ontsporen. Daarom is een permanente evaluatie nodig.

Voor Dominiek Lootens (Vlaams Belang) moet een werkgever vrij kunnen kiezen wie hij aanneemt, zonder dat er iemand over de schouder meekijkt.